بررسی توسعه یافتگی اقتصادی شهرهای منطقه آزاد ارس در محیطGIS
الموضوعات :جواد عابدی آبش احمدلو 1 , عباس ارغان 2 , ناصر اقبالی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه جغرافیا، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران ، ایران
2 - دانشیار گروه جغرافیا ، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد سمنان، سمنان، ایران
3 - دانشیار گروه جغرافیا ، واحد تهران مرکزی،دانشگاه آزاد اسلامی ،تهران ، ایران
الکلمات المفتاحية: واژگان کلیدی:منطقه آزاد, منطقه آزاد ارس, توسعه, توسعه اقتصادی .,
ملخص المقالة :
چکیده منطقه آزاد قلمرو معینی است که اغلب در داخل یا در مجاور یک بندر واقع شده اند و در آن تجارت آزاد به سایر نقاط جهان مجاز شناخته شده است و کالاها را می توان بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی به این منطقه وارد یا از آن خارج نمود . مناطق آزاد تجاری نقش بسیار مهمی در توسعه اقتصادی کشورها در جهان دارند.هر فعالیت اقتصادی جدید تأثیر بسیار زیادی برتوسعه میزبان خواهد داشت.فعالیت اقتصادی موفق منجر به ایجاد ارزش افزوده و سودآوری مشوق و انگیزه ای برای جذب سرمایه گذاران بیشتر در منطقه به معنی افزایش فرصت های شغلی است که توسط مردم محلی پر می شود. با ایجاد فرصت های شغلی جدید سطح رفاه درمنطقه ارتقا خواهد یافت.با توجه به اهمیت این موضوع این پژوهش به تحلیل توسعه یافتگی اقتصادی منطقه آزاد تجاری ارس درمی پردازد . هدف اصلی پژوهش میزان توسعه یافتگی شهرهای منطقه آزاد ارس و رتبه بندی هریک می باشد.تحقیق حاضر در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر روش در چارچوب روش توصیفی-تحلیلی قرار می گیرد. جمع آوری اطلاعات به دو روش کتابخانه ای ومیدانی بوده است. جامعه آماری مورد مطالعه ساکنین و کارکنان ادارات شهری شهرهای پیرامون منطقه می باشند. که علت انتخاب این جامعه تاثیر منطقه آزاد ارس بر زندگی این ساکنین و آگاهی نخبگان و کارکنان است.50 نفر از این افراد به صورت تصادفی انتخاب شده است؛ همچنین برای برآورد حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است.برای سنجش پایایی تحقیق از روش آلفای کرونباخ استفاده می گردد. جهت بررسی پژوهش مورد نظر از تکنیک تاپسیس و روش تحلیل خوشه ای استفاده شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که شهرستان جلفا از نظر شاخص های توسعه یافتگی اقتصادی رتبه اول،هادیشهر رتبه دوم،بخش مرکزی و سیه رود به ترتیب رتبه 3 و 4 را به خود اختصاص داده اند
-اسفندیاری، علی اصغر؛ مقدس حسن زاده، سمیره و دلاوری، مجید (1387)، ارزيابي عملكرد مناطق آزاد تجاري ايـران و تأثير آن در توسعه اقتصـادي اين منـاطق، پژوهشنامه اقتصادی.
- بروجی، کوروش و کیانرسی، سمانه (1393)، نقش مناطق آزاد تجاری- صنعتی در فرآیند متنوع سازی اقتصاد مبتی بر نفت،اندیشکده اقتصاد.
- حضرتی صومعه، زهرا، ساعی شتربانی، روح اله و کرم پور، رزا(1399)، مناطق آزاد محرک توسعه تحليلي جامعه شناختي بر ابعاد عملکردي منطقه آزاد ارس، دو فصلنامه جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، سال نهم. شماره اول، صفحات115-140.
- رحمانی،اسماعیل و داوود، حاتمی (1397)، مقایسه تطبیقی نقش مناطق آزاد تجاری بر گسترش فیزیکی شهرها (نمونه موردی: مناطق آزاد تیانجین چین و چابهار ایران(، فصلنامه مطالعات عمران شهری. دوره دوم،شماره ششم.
رهنورد فرج‌الله. (1389) عوامل مؤثر بر عملکرد مناطق آزاد تجاری ـ صنعتی ایران. فرایند مدیریت و توسعه. ۲۳ (۲) :۴۵-۵۹
-ساروخانی، باقر؛ ادهمی، عبدالرضا و محمدزاده، حیدر(1399)،سرمایه اجتماعی زمینه ساز توسعه اقتصادی (موردمطالعه منطقه آزاد ارس)، نشریه جامعه شناسی اقتصادی و توسعه. دوره 10 شماره 1.
سیاف زاده، علیرضا؛ بهنام، محمد و بهنام، شکار( 1392)،تأثیر آزادسازی تجاری- صنعتی ارس و عوامل تأثیر گذار در رشد اقتصادی منطقه، تهران، اولین همایش ملی جغرافیا، شهرسازی و توسعه پایدار.
-قنبرپور، خدیجه، مهکویی،حجت؛ امیری،علی و زین العابدین عموقین، یوسف(1400)،تحلیل تاثیر مناطق آزاد بر توسعه اقتصادی در ایران (مطالعه موردی : منطقه آزاد ارس)، فصلنامه جغرافیاو مطالعات محیطی، سال دهم، شماره 39.
-معاونت پژوهش‌های اقتصادی(1395)،فراتحلیل مطالعات مناطق آزاد.
-یعقوب زاده، رحیم؛ عمویی، صدرا و جان بابانژاد، محمدحسین(1394)، ارزیابی مناطق آزاد ایران به لحاظ جذب گردشگر وتوسعه زیرساخت‌های گردشگری؛مطالعه موردی:منطقه ازاد قشم، فصلنامه مطالعات فرهنگی و سیاسی خلیج فارس.دوره 2،شماره 3.
Devadas, V. and Vaibhav Gupta., )2011(, Planning for Special Economic Zone: A Regional Perspective, Institute of Town Planners, India Journal 8 - 2, 53 - 58, April - June 2011
Zheng Wan, Yang Zhang, Xuefeng Wang, Jihong Chen. (2014): Policy and politics behind Shanghai’s Free Trade Zone Program, Journal of Transport Geography 34.pp 1
