تبیین مدل تجزیه و تحلیل کاربری اراضی برای برنامه ریزی مناطق پیراشهری
الموضوعات :
1 - پژوهشگر مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی
الکلمات المفتاحية: کاربری اراضی, مدل‌سازی, شهرسازی, پیراشهری, حومه شهر,
ملخص المقالة :
پیراشهری که گاهی به آن حاشیه شهری هم اطلاق می‌شود می‌تواند بر فرم شهری و چالش‌های برنامه‌ریزی فضایی قرن بیست‌ویک غالب شود. در کشورهای صنعتی یا پساصنعتی، پیراشهر قلمرو تغییرات اقتصادی، اجتماعی و دگرگونی ساختار فضایی است، درحالی‌که در کشورهای به‌تازگی صنعتی شده و بیش‌تر کشورهای درحال‌توسعه، غالباً منطقه شهری پر هرج‌ومرجی است که سبب‌ساز پراکندگی و توسعه ناهماهنگ شهری می‌شود. شناخت و تحلیل برنامه‌ریزی کاربری اراضی برای این مناطق می‌تواند به مدیریت بهتر این مناطق بیانجامد. ازاین‌رو، پژوهش حاضر باهدف شناخت و تحلیل این عوامل برای مناطق پیراشهری در شعاع 8 کیلومتری مابین کلان‌شهر تهران و شهر اسلامشهر بر اساس داده‌ها و نقشه‌های سال 1399 و بر مبنای 3 دسته‌بندی کلی کاربری اراضی یعنی شهری، کشاورزی و حفاظتی با لحاظ کردن ناسازگاری بین آن‌ها به انجام رسیده است. روش پژوهش مبتنی بر رویکرد کاربردی و توصیفی – تحلیلی است که با در نظر گرفتن الگوی تحلیل استراتژی تشخیص ناسازگاری کاربری اراضی (LUCIS) و پیاده‌سازی آن در محیط (GIS) توانست میزان مطلوبیت عوامل تأثیرگذار هر یک از کاربری‌های اراضی مذکور در جهت برنامه‌ریزی برای مناطق پیراشهری را برای محدوده موردمطالعه ارائه نماید. یافته‌های این تحقیق بیانگر این موضوع است که پراکندگی ناموزون شهری به هر دلیلی که به وجود آمده باشد می‌تواند تأثیری مستقیم و غیرمستقیم در شکل‌گیری و پایداری مناطق پیراشهری داشته باشد. بر این اساس ظرفیت‌سازی برنامه‌ریزی مطلوب، بهترین ایده برای پاسخگویی به مداخلات ایجادشده در روند توسعه بی‌برنامه این مناطق است. از طرفی به این دستاورد می‌توان اشاره کرد که فضاهای پیراشهری که عموماً به شکلی خودجوش و بی‌برنامه در اطراف شهرها و کلان‌شهرها به وجود آمده و می‌آیند نیاز به برنامه‌ریزی و آینده‌نگری دارند تا ضمن از بین نرفتن اراضی کشاورزی در اطراف شهرها؛ اراضی با کاربری حفاظتی موجود نیز موردتوجه و حفاظت قرار گیرند تا درمجموع توسعه شهری برنامه‌ریزی‌شده‌ای را در این مناطق شاهد باشیم.
_||_
