ارزیابی اجزاء مقاومت تدریجی در تعدادی از لاین‌‌های امید‌بخش گندم اقلیم معتدل نسبت به بیماری زنگ زرد در شرایط مزرعه‌‌ای در اردبیل

الموضوعات :

طاهره دولت‌خواه اجیرلو ¹ , محمد ترابی ² , صفر‌علی صفوی ³

1 - دانشجوی سابق کارشناسی ارشـد دانشگاه آزاد اسـلامی، واحـد ورامین پیشـوا، دانشکـده کشاورزی، گـروه بیماری‌‌شناسی گیاهی، ورامین، ایران
2 - گروه بیماری‌شناسی گیاهی،دانشگاه آزاد اسلامی، واحـد ورامیـن- پیشوا، دانشکـده کشاورزی، ورامین، ایران
3 - استادیار، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع‌ طبیعی استان اردبیل، اردبیل، ایران

تاريخ الإرسال : 17 الجمعة , رجب, 1435 تاريخ التأكيد : 16 الخميس , ذو القعدة, 1435 تاريخ الإصدار : 27 السبت , شوال, 1435

الکلمات المفتاحية: زنگ زرد گندم, مقاومت تدریجی, مقاومت گیاهچه‌‌‍‌ای, مقاومت گیاه کامل,

ملخص المقالة :

در این پژوهش بیست لاین امید بخش گندم مربوط به اقلیم معتدل همراه با دو رقم شاهد حساس بولانی و موروکو در سال زراعی 93-1392 به منظور تعیین مقاومت تدریجی آن‌ ها نسبت به زنگ زرد در شرایط مزرعه در اردبیل ارزیابی شدند. اجزا مختلف مقاومت تدریجی شامل ضریب آلودگی (CI)، شدت نهائی بیماری (FRS)، مقدار نسبی سطح زیر منحنی پیشرفت بیماری (rAUDPC) و نرخ آلودگی ظاهری (r) در مراحل گیاه کامل و گیاهچه‌ ای اندازه گیـری شدند. اندازه‌ جـوش و تراکم‌ جـوش در واحد سطـح برگ در دو مرحلـه گیاهچه ‌ای و گیاه کامل نیز اندازه گیری شد. نتایج نشان داد لاین ‌های M-91-17 و M-91-4 در مرحله گیاهچه‌ ای نیمه حساس و یا حساس اما در مرحلـه گیاه کامل مقـاوم و یا مصـون بودند بیانگـر وجود مقـاومت گیـاه کامل در آن‌ ها است، لاین های M-91-18، M-91-20، M-91-5، M-91-6 و M-91-7 در مرحله گیاهچه‌ ای نیمه ‌مقاوم اما در مرحله گیاه کامل سطح مطلوبی از مقاومت تدریجی را نشان دادند. لاین ‌های M-91-13، M-91-14،M-91-12 و M-91-8در مرحله گیاهچه ‌ا‌ی حساس و در مرحله گیاه کامل سطح مطلوبی از مقاومت تدریجی را نشان دادند. بنابراین به نظر می ‌رسد این لاین‌ ها دارای ژن ‌های مقاومت گیاه کامل هستند. ارقام شاهد حساس بولانی و موروکو بالا ترین مقادیر r، CI،FRS ، rADPC، تراکم ‌جـوش و اندازه‌‌ جـوش را در واحـد سطـح را داشتنـد. به جـزM-91-2 ، M-91-9، M-91-16، M-91-15،M-91-3 ، M-91-11 و M-91-10، بقیه لاین ‌ها مقاومت تدریجی بالا تا متوسطی را بر اساس مقادیرFRS ، CI،rAUDPC ، تراکم جوش و اندازه جوش نشان دادند. ضریب ‌‌همبستگی بین شدت نهایی آلودگی (FRS) با مقادیر ضریب آلودگی (CI)، rAUDPC و نرخ آلودگی ظاهری به ترتیب 98، 97 و 97 بود.