ارزیابی مقاومت ژنوتیپ‌های مختلف گندم نان انتخابی از کلکسیون بخش تحقیقات غلات موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر نسبت به بیماری بلایت فوزاریومی سنبله در شرایط مزرعه

الموضوعات :

محمد‌علی دهقان ¹ , علی ملیحی‌پور ² , منوچهر خدارحمی ³

1 - اعضای هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر،کرج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران
2 - - اعضای هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر،کرج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران
3 - - اعضای هیئت علمی موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر،کرج، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، ایران

تاريخ الإرسال : 07 الخميس , ربيع الثاني, 1438 تاريخ التأكيد : 10 السبت , شعبان, 1438 تاريخ الإصدار : 26 الإثنين , شعبان, 1438

الکلمات المفتاحية: مقاومت, گندم, فوزاریوم سنبله, زنگ قهوه‌ای و سفیدک پودری,

ملخص المقالة :

در این تحقیق، 224 ژنوتیپ گندم انتخابی از بین 1700 ژنوتیپ موجود در کلکسیون بخش تحقیقات غلات موسسه اصلاح و تهیـه نهال و بذر کرج که خصوصیات زراعی نسبتاً مناسبی داشتند، جهت ارزیابی مقاومت آن ها نسبت به بیماری‌ های بلایت فوزاریومی سنبله ، زنگ قهوه ای و سفیدک پودری در شرایط مزرعه ای واقع در استان گلستان مورد بررسی قرار گرفتند. پس از آماده سازی زمین، بذر هر ژنوتیپ در یک خط به طول 5/1 متر بر روی یک پشته زیر سیستم مه پاش کشت شد. سنبله ها در مرحله 50 درصد گلدهی (مرحله 65 از جدول زادوکس) با سوسپانسیون اسپور جدایه قارچ های عامل بلایت فوزاریوم سنبله منطقه (Fusarium graminearum، F. culmorum) طی دو مرحله به فاصله 3 روز از هم مایه زنی شدند. برای ارزیابی مقاومت ژنوتیپ ها نسبت به بیماری زنگ قهوه ای، در مرحله ساقه رفتن ژنوتیپ ها (مرحله 35 از جدول زادوکس)، با مخلوط اسپور بیمارگر اسپور پاشی شدند. ژنوتیپ ها نسبت به سفیدک پودری، با آلودگی طبیعی منطقه ارزیابی شدند. یادداشت برداری از واکنش ژنوتیپ ها نسبت به بیماری های فوق الذکر، با استفاده از روش استاندارد ارزیابی برای هر بیماری انجام شد. نتایج نشان داد 60 درصد ژنوتیپ ها از نظر درصد ظهور بیماری فوزاریوم سنبله واکنش نیمه حساس و 30 درصد حساسیت نشان دادند و بقیه در گروه نیمه مقاوم و مقاوم بودند، اما از نظر شدت بیماری، 30 درصد آن ها واکنش نیمه حساس، 37 درصد حساس و بقیه در گروه مقاوم و نیمه مقاوم جای گرفتند. اما در گروه بندی ژنوتیپ ها از نظر شاخص بیماری مشخص شد که، 20 درصد ژنوتیپ های مورد بررسی در گروه نیمه حساس، 22 درصد حساس، 34 درصد نیمه مقاوم و 24 درصد مقاومت نسبی مطلوب نشان دادند. نتایج واکنش ژنوتیپ های مورد بررسی نسبت به نژاد های موجود زنگ قهوه ای منطقه نشان داد که، 43 درصد آن ها مقاوم، 47 درصد حساس و 10 درصد بقیه در گروه نیمه مقاوم و نیمه حساس قرار گرفتند.17 درصد ژنوتیپ های مورد بررسی نسبت به سفیدک پودری گندم واکنش مقاومت، 25 درصد نیمه مقاوم، 27 درصد نیمه حساس و 31 درصد کاملاً حساس بودند. بعد از تجزیه کل داده ها، 20 ژنوتیپ که دارای مقاومت نسبی مطلوب به هر یک از بیماری های مورد بررسی بودند، به عنوان منابع مقاومت و بررسی مولکولی ژنتیک مقاومت به واحد ژنتیک، بخش تحقیقات غلات مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر معرفی شدند.