بررسی رسوب شناسی و کانی شناسی نهشته های لس به عنوان مواد اولیه ساخت آجر و سایر فراورده های صنعتی در استان گلستان
الموضوعات : فصلنامه زمین شناسی محیط زیست
منصور خواجه
1
(استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد گرگان)
حسین طلوعیان
2
(کارشناس سازمان صنایع و معادن استان گلستان)
اراز محمد مفیدی خواجه
3
(کارشناس پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان)
منصور رحمتی
4
(کارشناس سازمان صنایع و معادن استان گلستان)
الکلمات المفتاحية: استان گلستان, سیلیس, آلومینا, رسوبات لس, آجر,
ملخص المقالة :
رسوبات لس حدود 8%مساحت استان گلستان را پوشانده اند.این نهشته ها به دلیل جورشدگی مناسب به طور پراکنده جهت تولید آجر استفاده می شوند،لذا به منظ.ر بهینه سازی بهره برداریهای فعلی ،ضروری است ویژگیهای فیزیکی-شیمیایی و کانی شناسی آن به طور علمی مطالعه شده و قابلیت بالقوه آن جهت توسعه صنایع ساخت آجر و سفال ارزیابی گردد.بدین منظور،ابتدا با استفاده از نقشه های زمین شناسی،توپوگرافی و عکس های هوایی و بازدیدهای میدانی ،نقشه تراکنش رسوبات لس محدوده شرق کردکوی تا کلاله تهیه شد.سپس 14 ترانشه و 2 چاهک شناسایی شده و تعداد 59 نمونه رسوب برداشت و مورد بررسی آزمایشگاهی قرار گرفت.نتایج بررسی ها نشان میدهد که قابلیت این رسوبات در تهیه آجر و سفال ،از ترانشه ای به ترانشه دیگر و در افق های مختلف متفاوت میکند ولی به طور کلی رسوبات لسی برای تولید آجر مناسب هستند.به ویژه به لحاظ مقدار بهینه سیلیس،اکسیدآهن،اکسید سدیم و پتاسیم مناسب،مصالح خوبی محسوب می شوند.این نهشته ها،جهت ساخت آجر اندکی کمبود آلومینا دارند که بوسیله افزودن برخی مواد قابل رفع است.وجود پدیده آلووک بویژه در کارگاه های آجر پزی مناطق گرگان تا آزاد شهر ،ناشی از درشت دانه بودن ذرات کلسیت در افق های خاصی از این نهشته هاست ه باعث ترک خوردگی آجر می شود،لذا لازم است در استفاده ااز این افق ها دقت لازم صورت گیرد.رسوبات لس به دلیل کمبود آلومینا که خود حاکی از اندک بودن مجموع کانی های رسی این نهشته هاست نمی توانند برای ساخت سفال و سرامیک منابع مناسبی باشند.
