اثربخشی آموزش مهارت‌های پرسشگری و توضیح به معلمان بر خلاقیت دانش‌آموزان دوره متوسطه

الموضوعات :

کامران گنجی ¹ , حسن دیناروند ² , حمید ابوطالبی ³

1 - نویسنده مسئول
2 - نویسنده
3 - نویسنده

تاريخ الإرسال : 04 السبت , شوال, 1437 تاريخ التأكيد : 04 السبت , شوال, 1437 تاريخ الإصدار : 08 الجمعة , صفر, 1434

الکلمات المفتاحية: خلاقیت, آموزش معلمان, مهارت­های پرسشگری, مهارت­های توضیح دادن,

ملخص المقالة :

زمینه: کیفیت افزایی در عرصه یادگیری و تدریس از گذرگاه‌های بسیاری عبور می‌کند. در این میان نقش و جایگاه معلمان بی بدیل و مهم تر است و پرسش ها و توضیح هایی که آنان هر روز در کلاس‌های درس مطرح می‌کنند از اهمیت بسزایی برخوردار است. هدف: این پژوهش به بررسی تاثیر آموزش مهارت های پرسشگری و توضیح دادن به معلمان بر خلاقیت دانش آموزان پسر دوره متوسطه شهر تهران پرداخته است. روش: طرح پژوهش حاضر شبه آزمایشی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه دانش آموزان پسر مقطع متوسطه مشغول به تحصیل در سال تحصیلی 91-1390 در شهر تهران است. از این جامعه 600 نفر دانش‌آموز سال اول دبیرستان از منطقه‌ 3 آموزش و پرورش با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بصورت تصادفی انتخاب شدند. همچنین 20 نفر از معلمان همان کلاس ها، که درس های ریاضیات، ادبیات فارسی، زبان انگلیسی، عربی و علوم زیستی و بهداشت را تدریس می‌کردند، بصورت تصادفی انتخاب شدند (در هر درس 4 معلم). معلمان انتخابی به صورت تصادفی در سه گروه آزمایشی و یک گروه کنترل جایگزین شدند. معلمان گروه آزمایشی نخست، دوره مهارت های پرسشگری، معلمان گروه آزمایشی دوم دوره مهارت‌های توضیح دادن، معلمان گروه آزمایشی سوم دوره مهارت های پرسشگری و توضیح دادن را به عنوان متغیر مستقل دریافت کردند و معلمان گروه کنترل در هیچ کدام از این دوره ها شرکت نداشتند. برای گردآوری اطلاعات از آزمون خلاقیت عابدی (1372) استفاده شد. داده ها با روش های آمار توصیفی و آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. یافته ها: دانش آموزان هر چهارگروه از نظر خلاقیت و زیر مقیاس های آن با توجه به نمره های پیش آزمون همگن بودند. نتایج نشان داد که آموزش توأم مهارت های پرسشگری و توضیح دادن به معلمان باعث افزایش 12 درصدی خلاقیت دانش آموزان شده است. آموزش مهارت‌های پرسشگری و توضیح دادن به معلمان بیشترین تأثیر را بر افزایش مؤلفه بسط (17.7 درصد) و پس از آن بر مؤلفه های انعطاف پذیری (3.6 درصد)، ابتکار (2.7 درصد) و سیالی (2.47 درصد) داشته است. بحث و نتیجه گیری: با توجه به اهمیت مهارت های پرسشگری و توضیح دادن، این مهارت ها بایستی در واحدهای درسی و دوره‌های آموزشی بدو خدمت و حین خدمت معلمان بیشتر مورد توجه قرار گیرد.