تحولات تصمیم‌گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران: از آرمان‌گرایی تا واقع‌گرایی
الموضوعات :
حسین ابراهیم نیا
1
(پژوهشگر مرکز پژوهش های علمی و مطالعات استراتژیک خاورمیانه)
الکلمات المفتاحية: ایران, سیاست خارجی, تصمیم گیری, آرمان گرایی, واقع گرایی.,
ملخص المقالة :
تحقیق حاضر به بررسی پویایی تحولات تصمیم‌گیری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از آغاز انقلاب اسلامی، در پنج دوره زمانی که با تمرکز بر انتقال از آرمان‌گرایی به واقع‌گرایی تقسیم بندی شده و به آن می‌پردازد. سوال اصلی تحقیق این است چگونه و به چه عواملی می‌توان تحولات در تصمیم‌گیری در سیاست خارجی ایران از آرمان‌گرایی در دوران انقلاب اسلامی به سمت واقع‌گرایی در دوره‌های بعدی تفسیر نمود؟ به نظر می رسد که تحولات در تصمیم‌گیری سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران از آرمان‌گرایی به واقع‌گرایی به عنوان نتیجه تعامل پویا میان عوامل داخلی و خارجی، تحولات در شرایط بین‌المللی و ارتباط مستقیم با اقتصاد و توسعه‌ی داخلی نسبت داده می‌شود. به تعبیر دیگر از یک سو به عوامل داخلی ایدئولوژیک و اجتماعی و از سوی دیگر به تأثیرات شرایط بین‌المللی و مبحث توسعه و اقتصاد پیوند دارد؛ لذا نتایج نشان از آن دارندکه این تحولات نه تنها ناشی از تغییرات در ایدئولوژی و فرآیندهای داخلی بلکه به‌عنوان پاسخ به چالش‌ها و فرصت‌های جدیدی که در دوران مختلف بروز کرده‌اند، شکل گرفته‌اند. تحقیق با استفاده رویکرد نظری سه سطح تصمیم گیری آلیسون که می تواند ترکیبی از نظریات آرمان گرایی، واقع گرایی را پوشش دهد به تحلیل و تبیین فرآیندهای پیچیده تحولات تصمیم‌گیری درسیاست خارجی ایران می‌پردازد؛ رویکرد توصیفی – تحلیلی و مطالعه موردی است؛ وازمنابع معتبر تاریخی، سیاسی و اقتصادی به منظور حمایت از تحلیل‌ها و استدلال‌ها استفاده خواهد شد؛ و هدف نهایی تحقیق ارزیابی این تحولات با تأکید بر تأثیرات آن بر فرآیند سیاست‌های خارجی ایران خواهد بود.
