بررسی و تحلیل عوامل موثر در جریان سازی رسانهای در ورزش
الموضوعات :گلناز رضایی 1 , رضا صابونچی 2 , مجید سلیمانی 3
1 - دانشجوی دکتری ، گروه مدیریت ورزشی،واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی ، بروجرد، ایران
2 - دانشیار، گروه مدیریت ورزشی، واحد بروجرد، دانشگاه آزاد اسلامی، بروجرد، ایران
3 - دانشیار، گروه مدیریت ورزشی، واحد ملایر، دانشگاه آزاد اسلامی، ملایر، ایران
الکلمات المفتاحية: جذابیت خبری, استقبال رسانه, جریان سازی ورزشی, رسانه ورزشی,
ملخص المقالة :
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل عوامل موثر در جریان سازی رسانهای در ورزش بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از حیث ماهیت توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری شامل کارشناسان حوزه رسانه، دانشجویان رشته تربیتبدنی، بینندگان برنامههای ورزشی و همچنین فعالان حوزه ورزش و رسانه که در سطح کشور فعالیت داشتند انتخاب شدند. نمونه آماری با استفاده از روش هدفمند دردسترس با توجه به تعداد قابل کفایت 370 نفر انتخاب شدند. جهت جمعآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و روایی صوری پرسشنامه توسط صاحبنظران (10 نفر)، تائید شد. همچنین پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (95/0) و پایایی ترکیبی محاسبه شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها و بررسی برازش مدل از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرمافزار Amos استفاده شده است. بر مبنای تحلیل دادهها 86 مفهوم اولیه (کدهای باز)، 19 کد محوری و 5 کد گزینشی عوامل علی، عوامل زمینهای، عوامل مداخلهگر، عوامل راهبردی و پیامدها شناسایی شد. نتایج نشان داد که عوامل راهبردها، عوامل مداخلهگر، عوامل علی و عوامل زمینهای به ترتیب مهمترین و کم اهمیتترین عوامل تأثیرگذار در جریان سازی رسانهای در ورزش بودند. به‌طورکلی، بر اساس یافتههای پژوهش میتوان گفت که الگوی ارائه شده میتواند باعث بهبود وضعیت جریان سازیهای رسانهای جامعه به رسانههای ورزشی شود و اینکه در نهایت میزان استقبال از رسانههای ورزشی در تمام حوزهها بالا خواهد رفت.
_||_
ضمن عرض تشکر و قدردانی برای مطالعه و داوری مقاله حاضر، جهت کیفیت بهتر و بیشتر مقاله، نظرات اصلاحی شما داوران محترم به صورت کامل در مقاله لحاظ شده و ویرایش متن نیز انجام گرفته است. نظرات داور محترم دوم با هایلایت زرد، نظرات داور محترم سوم با رنگ صورتی و نظرات مشترک داوران گرامی با رنگ سبز مشخص شدهاند. ذکر این نکته لازم به نظر میرسد که تغییر فونت سال منابع از لاتین به فارسی (همگی اصلاح شدند) شاید به علت استفاده از سیستم با برنامه (آفیس) پیشرفتهتر باشد.
بررسی و تحلیل عوامل موثر در جریان سازی رسانهای در ورزش
چکیده
هدف از پژوهش حاضر بررسی و تحلیل عوامل موثر در جریان سازی رسانهای در ورزش بود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردي، از حیث ماهیت توصیفی- همبستگی است. جامعه آماری شامل كارشناسان حوزه رسانه، دانشجويان رشته تربیتبدنی، بینندگان برنامههای ورزشی و همچنين فعالان حوزه ورزش و رسانه که در سطح کشور فعالیت داشتند انتخاب شدند. نمونه آماری با استفاده از روش هدفمند دردسترس با توجه به تعداد قابل کفایت 370 نفر انتخاب شدند. جهت جمعآوری دادهها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد و روایی صوری پرسشنامه توسط صاحبنظران (10 نفر)، تائید شد. همچنین پایایی آن با استفاده از آزمون آلفای کرونباخ (95/0) و پایایی ترکیبی محاسبه شد. جهت تجزیه و تحلیل دادهها و بررسی برازش مدل از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرمافزار Amos استفاده شده است. بر مبنای تحلیل دادهها 86 مفهوم اولیه (کدهای باز)، 19 کد محوری و 5 کد گزینشی عوامل علی، عوامل زمینهای، عوامل مداخلهگر، عوامل راهبردی و پیامدها شناسایی شد. نتایج نشان داد که عوامل راهبردها، عوامل مداخلهگر، عوامل علی و عوامل زمینهای به ترتیب مهمترین و کم اهمیتترین عوامل تأثیرگذار در جریان سازی رسانهای در ورزش بودند. به‌طورکلی، بر اساس یافتههای پژوهش میتوان گفت که الگوی ارائه شده میتواند باعث بهبود وضعیت جریان سازیهای رسانهای جامعه به رسانههای ورزشی شود و اینکه در نهایت میزان استقبال از رسانههای ورزشی در تمام حوزهها بالا خواهد رفت. همچنین پیشنهاد میگردد به مؤلفه‌های آموزشی- علمی ساختارمند و کیفیت‌بخشی جریان سازی رسانهای در ورزش جهت آگاهی بخشی، ارزشمندی، جذابیت خبری و توسعه اجتماعی و نشاط اجتماعی توجه بیشتری گردد.
کلمات کلیدی: جریان سازی ورزشی، رسانه ورزشی، استقبال رسانه، جذابیت خبری.
Investigation and analysis of effective factors in media streaming in sports
Abstract:
The purpose of this research was to investigate and analyze the effective factors in media streaming in sports. The current research is descriptive-correlational in terms of applied purpose. The statistical population includes media experts, physical education students, sports program viewers, as well as sports and media activists who were active in the country. The statistical sample was selected using the available targeted method according to the sufficient number of 370 people. A researcher-made questionnaire was used to collect data, and the face validity of the questionnaire was confirmed by experts (10 people). Also, its reliability was calculated using Cronbach's alpha test (0.95) and composite reliability. In order to analyze the data and check the fit of the model, structural equation modeling was used in Amos software. Based on data analysis, 86 primary concepts (open codes), 19 central codes and 5 selective codes of causal factors, contextual factors, intervening factors, strategic factors and consequences were identified. The results showed that the factors of strategies, consequences, intervening factors, causal factors and background factors were respectively the most important and the least important influencing factors in media circulation in sports. Finally, based on the findings of the research, it can be said that the presented model can improve the situation of the society's media streaming to the sports media and that finally the acceptance of the sports media will increase in all fields. It is also suggested to pay more attention to the structured educational-scientific aspects and the quality of media streaming in sports for awareness, value, news appeal and social development and social vitality.
Keywords: Sports streaming, sports media, media reception, news appeal.
مقدمه
نفوذ و جریان سازی در بخش‌های مختلف به طور گسترده، یکی از مهمترین منابع قدرت است. سؤال اساسی که چه کسی میتواند این جریان سازی را تنظیم کند از منظرهای مختلفی از جمله مطالعات رسانهای، مطالعات سیاست‌گذاری و ارتباطات سیاسی مورد مطالعه قرار گرفته است. یک بحث اصلی، کارکرد جریان سازی رسانههای جمعی است، محققان معتقدند روزنامه‌ها، تلویزیون و رادیو بر آنچه عامه مردم فکر میکنند و به آن اهمیت میدهند؛ اثرگذار هستند (Wolfe et al, 2013; Gilardi et al, 2022). امروزه نقش رسانهها در کنترل و هدایت افکار عمومی اجتنابناپذیر است. به اعتقاد بسیاری از جامعه شناسان و کارشناسان علوم ارتباطات، این وسایل معمولاً با پیشفرضهای خود به مشاهده رویدادها مینگرند و با نگرشی از پیشساخته و مشخص، به گزینش و بررسی دادهها میپردازند. بر همین اساس، اندیشه سازی را میتوان یکی از مهمترین کارکردهای رسانههای نوین دانست و رسانهها با اتکا به شیوههای متعددی در قالب فرآیند، به جریان سازی میپردازند (Vrontis et al, 2021).
رسانهها معمولاً با اهداف مشخص دست به جریان سازی می‌زنند؛ اما جریان سازی خبری الزاماً با اهداف از پیش تعیین شده صورت نمی‌گیرد. گاهی عامل ویژگی و علایق مشترک باعث میشود که رسانهها و سپس مخاطب، موضوعی خاص را در صدر توجه و فعالیت خود قرار دهد (Hutchins & Rowe, 2019). با ظهور رسانههای اجتماعی و قدرت یافتن شبکههای اجتماعی، رسانههای اجتماعی نیز میتوانند جریان سازی خبری کنند، با این تفاوت که ممکن است این جریان سازی در عین حالی که از فنون جریان سازی استفاده میکند، ناآگاهانه و بدون برنامهریزی از پیش تعیین شده باشد. بسیار مشاهده میشود که کاربران شبکههای اجتماعی، بدون برنامهریزی قبلی، به خبری واکنش نشان میدهند و در نفع یا زیان آن موضع میگیرند. این موضعگیریها، گاه كل فضای شبکه اجتماعی را فرا میگیرد و کاربران، با طراحی نشانهایی، خود را به یکدیگر پیوند میدهند و حتی این جریان سازی، رسانههای خبری را نیز مجبور میکند تا به این موضوع واکنش نشان دهند. در مقابل ممکن است وسایل ارتباط جمعی، در فرآیند جریان سازی، مخاطبان را چنان نشانه بگیرند که پس از طی فرآیند، با اثر «بلع1» همراه شوند. در اثر بلع هرگونه پیام آنها بعد از پایان فرآیند، بدون هیچ‌گونه مخالفت با مقاومتی بپذیرند و به هر سوی که فرستنده پیام بخواهد کشیده شوند (Azarbakhsh, 2013; Lemenager et al, 2021). از نگاه رسانهای، جریان سازی تدبیری است که برای اداره مغزها به کار میبرند باید توجه داشت که هر رسانه هدفی دارد که در طول فعالیت رسانهای خود، تحقق آن را دنبال میکند. از این رو، دنبال کردن هدف در رسانهها، الزاماً به معنای جریان سازی نمیتواند باشد، بلکه رسانه میبایست برای جریان سازی و رسیدن به هدفهای سیاسی، تجاری یا فرهنگی خود، روی موضوعی خاص تمرکز کنند و در طی فرآیندی زمان‌دار، به تولید محتوای مطلوب خود بپردازد (Furqani & Taghavipour, 2018). ورزش و رسانه پیوندی گسترده و چندجانبه با هم دارند و در توسعه هم نقش متقابلی دارند. ورزش بستری برای رقابت رسانههاست و رسانه بستری برای رقابت ورزشی (Nazari & Ghasemi, 2013). از این رو جریانی دوسویه بین ورزش و رسانه برقرار است که محوریت اصلی آن هواداران ورزشی هستند. میزان آرامش یا آشفتگی در جامعه ورزش را خبرهای ارائه شده توسط رسانهها تعیین میکنند. منتشرکنندگان خبر همواره در تاریخ ورزش جایگاه ویژهای در اذهان عمومی داشتهاند. در عصر معاصر نیز رسانهها هدایت فکری جامعه ورزش را در دست دارند. پیشرفتهای سرسام‌آور در تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات از یک طرف و وابسته شدن ابعاد مختلف از ورزش در همه جای جهان به هم سبب شده است تا اخبار ورزشی به صورت لحظه به لحظه توسط هواداران پویش شوند. وجود چنین جوی باعث گردیده تا خبررسانی و جذب مخاطب توسط رسانههای ورزشی به یک بازار عظیم و بسیار رقابتی در حاشیه ورزش تبدیل شود (Nazrvisi et al, 2019). در این بازار بزرگ از سطح محلی تا جهانی رسانههایی که از عناصر سرعت، صداقت، دسترسی و کیفیت بیشتری برخوردارند شانس بیشتری برای جذب مخاطبان به عنوان اولین صفحه انتخابی توسط آنها را دارند (Fredriksson et al, 2015). در تحقیقات گذشته به موضوعاتی در زمینه جریانسازی رسانهای اشاره شده است؛ Karimi et al 2023 در تحقیقی به هفت دسته از چالش‌ها و فرصتهای سهامداران ورزشی در رسانههای اجتماعی پرداخته است: اطلاع‌رسانی به سهامداران ورزشی، اشتراکگذاری اطلاعات، تبلیغات، خرید، گفتگو و تسهیل ارتباطات که فرصت‌هایی را ارائه میدهند. علاوه بر این، دو چالش، از جمله احساسات ناخوشایند و مصرف زمان، به عنوان دوراهی شناخته می‌شوند. Manzar et al, 2022 در پژوهشی با عنوان اثرات بازاریابی رسانههای اجتماعی بر ورزش با استفاده از ویدیوهای ورزشی در رسانههای اجتماعی برای جذب مردم برای تماشای ورزش‌های بیشتر، یافتهها مطالعات کنونی نشان داد که اکثر جامعه نمونه ترجیح میدهند ویدیو تماشا کنند. آنها دلایلی را ارائه میکنند، از جمله اینکه پیامی روشن ارائه میدهد و سردرگمیها را برطرف میکند. صرفه‌جویی در زمان و برای بینندگان جذاب است. از این مطالعه میتوان نتیجه گرفت که استفاده از ویدیوها برای بازاریابی رسانههای اجتماعی میتواند افراد را به تماشای ورزش بیشتر جذب کند. Moshtaghi et al, 2021 در پژوهشی با عنوان طراحی الگوی نقش رسانههای جمعی در توسعه ورزش همگانی کشور و راهبردهای آن، هفت گروه و شاخص نظری جهت نقش رسانههای جمعی در توسعه ورزش همگانی کشور و راهبردهای آن شناسایی و مطرح کردند. شاخصهای شناسایی شده شامل موانع توسعه، عوامل تسهیل کننده، عوامل توسعه‌دهنده، راهبردهای توسعه و پیامدهای حاصل از توسعه ورزش همگانی با توجه به نقش رسانهها بود. Dolapo, 2021 بیان میکند وجود زیرساخت‌ها امکانات به روز در جهت ایجاد جریان سازی رسانهای لازم و ضروریست و سرمایه‌گذاران دولتی و خصوصی باید مجموعه‌ای از برنامههای توسعه ورزشی مانند پیشاهنگی جوانان برای ورزشکاران و ایجاد زیرساخت‌های ورزشی مدرن‌تر را آغاز کنند. Salvatian et al, 2017 در مطالعه تطبیقی سبقت رسانههای اجتماعی بر رسانههای جمعی در جریانسازی خبری مشهود را بیان کردند.
ورزش یک صنعت رو به رشد است که اهمیت رسانه در آن بسیار کلیدی است. شاید امروز ورزش زبانی آزاد و مشترک بین تمامی ملت‌هایی باشد که به وحدت انسانی فراسوی رنگ‌ها توجه دارند. حلقه‌های المپیکی خود نمادی از اتحاد و یکپارچگی ملت‌ها در تشکیل تن واحد جهان بشمار می‌رود. اما ورزش در فرهنگ‌ها و کشورهای مختلف نقش‌های متفاوتی را ایفا میکند. ورزش با توجه به معنا و مفهوم جامعه پسندش و با توجه به گستره جمعیتی تحت پوشش میتواند تأثیرگذاری مطلوب خود را از طریق جریان سازیهای مثبت اجتماعی دوچندان کند. جریان سازی در حوزه ورزش و سلامتی میتواند نیرویی بسیار قوی در بالفعل کردن پتانسیل‌های موجود داشته باشد. بنابراین، اشتراکات ما بین فرایندهای ارتباطی باعث همجنس کردن یک بافت مشخص در جهت رسیدن به اهداف مشترک یک گروه یا جامعه میشود. از طرفی جریان سازی در هر مقوله‌ای در کشور باید متناسب با فرهنگ و ارزش‌های اسلامی و ملی باشد تا نیرویی ایجاد کند که از طریق کنترل درونی افراد جاری و ساری گردد. در این راستا ظرفیت پذیرش واقعیت‌ها با آگاه‌سازی افراد نسبت به موضوع مورد بحث شروع میشود تا مخاطب ابتدا پیام را از طریق یک گفتمان بپذیرد تا سپس زمینه‌ساز منشی درست و آگاهانه در آنها شود. به طور مشخص مسئله پژوهش این است که جریانهای خبری، اطلاعاتی و ارتباطی در حوزه ورزش کشور عمدتاً دارای کارکردهای مثبت و سازنده نیستند در حالی که میتوان این جریانها را به صورت شبکهای هدایت کرد. بر این اساس، الگویی که بر مبنای آن بتوان به مدیریت چالشهای موجود در جریانهای رسانه ورزش پرداخت هنوز ارائه نشده است و این ابهام بزرگی برای مدیریت رسانهای ورزش کشور محسوب میشود. از این رو ، ضرورت تحقیق را میتوان از دو بعد به شرح ذیل بیان نمود. در ابتدا باید گفت با توجه به پیشینه پژوهش باید عنوان کرد که جریان سازی رسانهای جایگاه بسیار بزرگی در حوزه ورزش دارد. با این حال تاکنون پژوهشی به جریان سازی رسانهای در حوزه ورزش نپرداخته است و این امر ضرورت پژوهش در این زمینه را مهم و کاربردی می‌داند. از این رو، پژوهش حاضر درصدد آن است به وسیله تحلیل همه دیدگاههای مختلف با توجه به ضرورت ارزیابی جریانسازی رسانهای در ورزش از یک دید سیستمی به مانند یک دیدگاه ساختاری-کارکردی چارچوبی را طراحی کند که قادر باشد به صورت تخصصی و به طور مستمر جریانسازی رسانهای در ورزش را ارزیابی کرده و راهبردهای متناسب با هر یک از عوامل سیستم را تشخیص دهد. در بخش بعدی باید بیان نمود نتایج این پژوهش میتواند یک رویکرد عقلایی و راهبردی و ساختارهای جامع و برنامهریزی شده برای مدیریت جریان سازی رسانهای ورزش در کشور به وجود آورد که با بهرهگیری آسان اکثریت جامعه از آنها موجب ارتقا فرهنگسازی ورزشی از طریق اطلاع رسانی دقیق، آگاهی بخشی و آموزش مداوم و عملکرد موفقیت آمیز رسانههای ورزشی گردد. بنابراین این پژوهش میتواند راه کارهایی مناسبی را جهت استفاده بهینه از جریان سازی رسانهای در حوزه ورزش را داشته باشد. . بر اساس تمامی مطالب ذکر شده میتوان گفت اجرای تحقیقی با عنوان ذکر شده ضروری به نظر میرسد و نتایج آن میتواند در راستای جهت‌دهی مثبت جریان سازی رسانهای مؤثر واقع شود. بر این اساس، این تحقیق در پی شناسایی و بررسی مهمترین عوامل تأثیرگذار در جریان سازی رسانهای در ورزش است.
روششناسی
روش تحقیق حاضر از نظر جمعآوری دادهها، کمی، از نظر ماهیت توصیفی- همبستگی میباشد؛ که به شکل میدانی انجام گرفته است. جامعه آماری شامل كارشناسان حوزه رسانه، دانشجويان رشته تربیتبدنی، مخاطبین برنامههای ورزشی و همچنين فعالان حوزه ورزش و رسانه که در سطح کشور فعالیت داشتند انتخاب شدند. نمونه آماری بر اساس تعداد قابل کفایت جهت مدل‌سازی در نرمافزار Amos در مدل مفهومی برآورد شد (370 نفر). حداقل حجم نمونه آماری به تعداد قابل کفایت بر اساس تعداد مجموع متغیر پنهان 370 نفر تعیین شده است. روش توزیع و نمونهگیری به صورت هدفمند در دسترس بر حسب تجارب و تخصص افراد در حوزه رسانه ورزشی بود. پرسشنامهها حاضر به صورت حضوری و آنلاین بین 450 نفر توزيع گردید و در نهایت 425 پرسشنامه جمعآوری شد که از این تعداد 370 پرسشنامه به طور کامل تکمیل شده بود و با توجه به این تعداد پرسشنامه تکمیل شده نرخ بازگشت آماری پرسشنامهها معادل 82% بود که مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. ابزار اصلی پژوهش پرسشنامه محقق ساخته بود که بر مبنای دو مرحله مطالعه کتابخانهای و مصاحبه تدوین گردید. مطالعه کتابخانهای به صورت نظامند و چارچوبدار مبتنی بر سؤالات اساسی پژوهشی و با استفاده از منابع علمی (کتاب، مقالات)، منابع رسانهای و اسناد اجرایی صورت گرفت. مصاحبه به صورت اکتشافی نیمه هدایت‌شده با صاحبنظران و کارشناسان حوزه رسانهای ورزشی کشور جهت تائید روایی صوری (10 نفر) انجام گرفت. همچنین پایایی مدل اندازهگیری به‌وسیله ضرایب بارهای عاملی، آلفای کرونباخ و پایایی ترکیبی مورد ارزیابی قرار گرفتد. بار عاملی از طریق محاسبه مقدار همبستگی شاخصهای یک سازه با آن سازه محاسبه میشود که اگر این مقدار برابر و یا بیشتر از مقدار 0.4 شود مؤید این مطلب است که واریانس بین سازه و شاخصهای آن از واریانس خطای اندازهگیری آن سازه بیشتر بوده و پایایی در مورد آن سازه قابل قبول است (جدول 1). جهت تجزیه و تحلیل دادهها و بررسی برازش مدل از مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرمافزار Amos استفاده شده است.
جدول 1. وضعيت پایایی متغييرهاي پژوهش
متغير | تعداد گویهها | آلفای کرونباخ | وضعیت |
عوامل علی | ۱۳ | 9۴3/0 | عالی |
عوامل زمینهای | ۱۸ | ۹۵۱/0 | عالی |
عوامل مداخلهگر | ۱۴ | 9۴۴/0 | عالی |
راهبردها | ۱۸ | ۹۵۸/0 | عالی |
پیامدها | ۱۹ | ۹۵۵/0 | عالی |
نتایج جدول 1 نشان داد که مقادیر آلفای کرونباخ برای متغیرهای تحقیق دارای حد مطلوبی بوده است بنابراین ابزار مورد استفاده از پاپایی مناسبی برخوردار میباشد. جهت تحلیل یافتهها از روش مدل‌سازی معادلات ساختاری در دو بخش تحلیل عاملی تأییدی مرتبه اول و دوم و تحلیل مسیر بین آنها استفاده شد. به جهت طبیعی بودن توزیع اکثر متغیرهای پژوهش (نتایج آزمون آمارههای چولگی و کشیدگی) و همچنین حجم نمونه پژوهش از نرمافزار ایموس2 استفاده گردید.
یافتهها:
یافتههای پژوهش در دو بخش توصیفی و استنباطی مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. در بخش توصیفی، برخی از ویژگیهای جمعیت شناختی آزمودنیهای تحقیق نشان داده شده است. در جدول (2)، تعداد فراوانی و درصد جنسیت، تحصیلات، تأهل، مدرک و سن نمونه‌های پژوهش به تفکیک آورده شده است.
جدول 2. توصیف ویژگیهای جمعیت شناختی افراد شرکت‌کننده در پژوهش
درصد فراوانی | فراوانی N | متغیر | |
60 | 222 | مرد | جنسیت |
40 | 148 | زن | |
4/30 | 121 | کارشناسی و پایین‌تر | تحصیلات |
4/52 | 194 | کارشناسی ارشد | |
2/17 | 55 | دکتری | |
8/75 | 281 | متأهل | تأهل |
2/25 | 89 | مجرد | |
5/74 | 277 | تربیتبدنی | مدرک |
5/24 | 93 | غیر تربیتبدنی |
|
انحراف معیار | میانگین |
| سن |
07/8 | 33/36 |
| |
پیش از بررسی و پاسخ‌گویی به سؤالات و اهداف پژوهش به بررسی نرمال بودن دادههای پژوهش پرداخته خواهد شد. در این راستا جهت آزمون طبیعی بودن دادهها از چولگی و کشیدگی استفاده شده است.
جدول 2. نتایج بررسی دادههای آماری
متغیر | میانگین | انحراف استاندارد | چولگی | کشیدگی | نتیجه |
عوامل علی | ۰۰۴/۴ | ۷۳۴/0 | ۵۱۷/۱- | ۴۴۶/۱ | نرمال |
عوامل زمینهای | ۵۸۲/۳ | ۷۲۳/0 | ۱۸۶/۱- | ۲۲۱/۱ | نرمال |
عوامل مداخلهگر | ۹۸۵/۳ | ۷۵۶/0 | ۵۸۷/۱- | ۷۴۴/۱ | نرمال |
راهبردها | ۰۱۶/۴ | ۷۲۴/0 | ۶۵۰/۱- | ۸۹۴/۱ | نرمال |
پیامدها | ۹۹۴/۳ | ۷۳۵/0 | ۵۴۶/۱- | ۶۲۳/۱ | نرمال |
نتایج جدول 2 نشان میدهد مقادیر هریک از آمارههای چولگی و کشیدگی در بازة مورد قبول (2، 2-) قرار دارند و این نشان میدهد که توزیع دادهها طبیعی است. لذا برای بررسی سؤالات پژوهش میتوان از آزمون‌های پارامتریک استفاده کرد. در این پژوهش پس از جمعآوری دادهها، تحلیل عاملی مرتبة اول برای تمامی مؤلفه‌های علی، زمینهای، مداخلهگر، راهبردها و پیامدها و هم چنین تحلیل عاملی مرتبه دوم برای هر شش متغیر انجام شده است و پس از بررسی گویههای هر مؤلفه و اصلاحات مورد نظر، در نهایت با توجه مناسب بودن میزان بار عاملی تمامی سؤالات، همه آنها در قالب مؤلفه‌های مورد بحث وارد مدل نهایی پژوهش شدهاند. در جدول و اشکال پیشرو نتایج مربوط به بار عاملی هریک از گویهها، میزان تأثیرگذاری هر متغیر و شاخصهای برازش را میتواند مشاهده نمود.
شکل 1. تحليل عاملي تأییدی مرتبه دوم جریانسازی رسانهای در حوزه ورزش
پس از انجام تحلیل عاملی مرتبه اول و دوم در این مرحله به آزمون فرضیه اصلی پژوهش با اجرای مدل ساختاری پرداخته میگردد که نتایج برازش شاخصهای مدل (جدول 3) نشان میدهد که مدل از برازش خوبی برخوردار است.
جدول 3. شاخصهای برازش تحليل عاملي تأییدی مرتبه دوم
RMSEA | CFI | IFI | NFI | AGFI | GFI | CMIN/DF | شاخص‌ها |
066/0 | 952/0 | 952/0 | 946/0 | 917/0 | 923/0 | 734/2 | برازش مدل نهایی |
کمتر از 1/0 | بزرگ‌تر از 90/0 | بزرگ‌تر از 90/0 | بزرگ‌تر از 90/0 | بزرگ‌تر از 90/0 | بزرگ‌تر از 90/0 | کوچک‌تر از 3 | مقادیر قابل قبول |
جدول 4. نتایج تحلیل عاملی مرتبه دوم
نتیجه | معناداری | مقدار تی | مقدار خطا | ضریب تأثیر | فرضیه | |||
تأیید | 001/0 | 959/18 | 033/0 | 898/0 | جریان سازی رسانهای در حوزه ورزش | à | عوامل علی | |
تأیید | 001/0 | 860/18 | 032/0 | 885/0 | à | عوامل زمینهای | ||
تأیید | 001/0 | 434/20 | 033/0 | 948/0 | à | عوامل مداخلهگر | ||
تأیید | 001/0 | 801/23 | 029/0 | 977/0 | à | راهبردها | ||
تأیید | 001/0 | 217/22 | 032/0 | 974/0 | à | پیامدها | ||
ابتدایی‌ترین معیار برای سنجش رابطة بین متغیر در مدل، اعداد معناداری تی است. درصورتی‌كه مقدار این اعداد از 96/1 بیشتر شود، نشان‌دهندة صحت رابطة بین متغیرها و درنتیجه، تأیید فرضیههای پژوهش در سطح اطمینان 95/0 است. همچنین، مقدار معناداری به همان موضوع اشاره میکند و اگر کمتر از 05/0 باشد، رابطة بین متغیرها را در سطح اطمینان 95/0 میپذیریم؛ بنابراين، با توجه به اين آماره، فرضیه اصلی پژوهش تأييد میشود. این نتیجه نشان میدهد که مدل نظري پژوهش حاضر از مفروضات تجربي- نظري مناسبي برخوردار بوده است.
بحث و نتیجه‌گیری
هدف از این پژوهش بررسی و تحلیل عوامل موثر در جریان سازی رسانهای در ورزش بود. یکی از نوآوریهای مهم این پژوهش بررسی نسبتاً جامع از همه عوامل موثر در جریان سازی رسانهای در ورزش است. عوامل شناسایی شده اصلی به همراه عوامل زیرمجموعه آنها چارچوببندی شدند. روابط بین عوامل مطابق مدل مفهومی تعریف و آزمون شد.
عوامل علی مؤثر بر جریانسازی رسانهای در ورزش شامل مکانیزمهای قبل از انتشار و مکانیزمهای حین انتشار است. استفاده از ظرفیتهای موجود رسانهای یکی از موارد زمینهای است که باید مورد توجه قرار گیرد. امروزه رسانهها دارای نفوذ بسیار زیادی در جامعه هستند و هر کدام از بخش‌های جامعه به شکلی با رسانهها مرتبط هستند. از آن رو میتوان گفت که رسانهها داری ظرفیتهای بسیار بالای هستند و در اکثر پدیدهها مانند پدیده ورزش از اهمیت بسیار بالای برخوردار هستند (Kim & Park, 2018). منظور از مکانیزم قبل از انتشار اقداماتی است که قبل از انتشار آثار رسانهای باید به آنها توجه شود. مهمترین ضرورت این امر، برنامهریزی و سازماندهی است. لذا باید در راستای برنامهریزی به خط‌مشی‌های تعیین شده برای رسانه در جریان مورد نظر توجه شود؛ اهداف‌های جریان سازی ورزشی خبر در سازمان ورزشی تعیین گردد؛ در جهت تعیین عوامل بخش‌های انسانی تولیدی جریان سازی برنامهریزی مناسب صورت گیرد؛ بسترهای لازم جریان سازی ورزشی مورد نظر توسط مدیران و جریان سازی ورزشی خبر با توجه به نیاز سازمانهای ورزشی، سازماندهی شوند؛ در نهایت باید اشاره کرد که باید تقسیم کارهای مرتبط با جریان سازی ورزشی با توجه به تخصص منابع انسانی به درستی انجام شود. این بخش از یافتهها با یافتههایNazarvisi et al, 2019, Salvatian et al, 2017 همخوانی دارد. Nazarvisi et al, 2019 بیان داشتند امروزه رسانهها دارای نفوذ بسیار زیادی در جامعه هستند و وجود چنین جوی باعث گردیده تا خبررسانی و جذب مخاطب توسط رسانههای ورزشی به یک بازار عظیم و بسیار رقابتی در حاشیه ورزش تبدیل شود. بر این اساس توجه به برنامهریزی و سازماندهی درست از مهمترین ارکان لازم برای ماندن و نفوذ بیشتر در این بازار رقابتی جریان سازی رسانهای ورزشی است.
زیرساخت‌های فنی، زیرساخت‌های دانشی از عوامل زمینهای مؤثر بر جریانسازی رسانهای در ورزش می‌باشند. زیرساخت‌های رسانهای به بسترها و امکاناتی گفته میشود که در راستای جریان سازی رسانهای میتوانند تسهیلگر باشند. لذا بسترهای رسانهای در خصوص زیرساخت‌های فنی شامل وجود وسایل ارتباط جمعی متنوع، وجود شبکههای مجازی متنوع برای مخاطبین، وجود رسانههای نوپدید و دسترسی به انواع رسانههای اجتماعی است. همچنین منظور از امکانات زیرساختی، وجود امکانات به روز رسانهای در جهت ایجاد جریان سازی رسانهای، وجود سازمانهای خبری در ورزش برای جریان سازی رسانهای در ورزش و وجود خطوط اینترنت با کیفیت و سرعت مناسب است. در کنار مباحث مربوط به زیرساخت فنی، زیرساخت دانشی از اهمیت ویژهای برخوردار است. به شکلی که زیرساخت‌های آموزش رسانهای مانند آموزش و ترویج سواد رسانهای جهت شناخت اخبار و اطلاعات درست، آگاهی از نحوه استفاده از انواع رسانههای اجتماعی مخاطبین و شناخت نظریه‌های مخاطب محور در جهت جریان سازی رسانهای باید رعایت شوند و در کنار آن زمینه‌های لازم برای تفکر رسانهای وجود داشته باشد. این یافته با نتایج Dolapo, 2021 و Moshtaghi et al, 2021 و Nazarvisi et al, 2019 همسو است. Dolapo, 2021 معتقد است که سرمایه‌گذاران دولتی و خصوصی باید مجموعه‌ای از برنامههای توسعه ورزشی مانند پیشاهنگی جوانان برای ورزشکاران و ایجاد زیرساخت‌های ورزشی مدرن‌تر را آغاز کنند.
عوامل مداخلهگر مؤثر بر جریان سازی رسانهای در ورزش شامل محدودیت‌های فرهنگی و محدودیت‌های سازمانی است. لذا باید این‌گونه به تفسیر و تجزیه و تحلیل این عوامل پرداخت که در راستای جریان سازی رسانه در ورزش شرایطی میتوانند این روند را تعدیل یا مانعی برای ایجاد جریان سازی شود. لذا باید مسیر به خوبی شناخته شده باشد تا نتایج مثبتی را در پی داشته باشد. از عوامل مداخلهگر فرهنگ عمومی است که به معنای بررسی سطح فرهنگ، دانش و طبقه اجتماعی هواداران ورزشی، وجود تعصبات قومی و قبیله‌ای در مورد خبر جریان سازی شده و وضعیت پیشینه فرهنگی محیطی که خبر جریان سازی میشود، است. همچنینی یکی دیگر از عوامل مداخلهگر پذیرش فرهنگی است. پذیرش فرهنگی اشاره به شرایط فرهنگی حاکم بر جامعه در زمان جریان سازی ورزشی، میزان پذیرش مخاطبین ورزشی با توجه به مسائل فرهنگی، وجود اعتقادات مذهبی افراد درگیر با جریان سازی ورزشی و میزان وفاداری مخاطبین نسبت به یک ورزشکار یا تیم خاص دارد. یکی دیگر از مهمترین مداخلهگرها قوانین و مقررات است. قوانین و مقررات اگر به خوبی نظارت و پایش نشوند میتوانند آثاری منفی برای جریان سازی رسانهای در ورزش داشته باشند. این یافتهها با نتایج Karimi et al 2023 و Moshtaghi et al, 2021 همسو است. Karimi et al 2023 در تحقیق خود گزارش دادند برای بررسی ابعاد مؤثر بر جریان سازی رسانهای در ورزش، باید موانع و فرصتهای ایجاد شده ذینفعان ورزشی در جهت تعدیل یا چالش برای ایجاد جریان سازی رسانهای در ورزش مورد توجه قرار گیرد. از جمله این فرصتها، اشتراکگذاری اطلاعات و تسهیل در ارتباطات بود و همچنین شناخت موانع فرهنگی، اعتقادی و مصرف زمان به عنوان موانع مداخلهگر میباشد. Moshtaghi et al, 2021 در پژوهش خود هفت شاخص و عامل جهت توسعه نقش رسانههای جمعی در ورزش همگانی شاخصبندی کردند که یکی از عوامل اساسی در توسعه جریان سازی رسانهای جمعی شناخت موانع توسعه است.
راهبردهای مؤثر بر جریانسازی رسانهای در ورزش شامل عمل‌گرایی و کیفیت‌بخشی است. عمل گرایی اشاره به توجه به مخاطبین (بررسی عکس‌العمل مخاطبین نسبت به جریان سازی خبر، استفاده از ظرفیتهای بازخوردها در جریان سازی ورزشی، توجه به ویژگیهای جمعیت شناختی مخاطبین خبر) دارد در حالی که میتواند بازتاب رسانهای (استفاده از تبلیغات مدرن در نشر خبر جریان سازی شده، توجه به مسائل مهم روز، در مورد خبر جریان سازی شده، هم‌افزایی رسانهایی در بازتاب رسانهای جریان سازی ورزشی، انتخاب استراتژی مناسب در برابر بازتاب خبری مورد نظر) را نیز در پی داشته باشد. اما راهبرد مهمی دیگر کیفیت‌بخشی به فعالیت‌های رسانهای در ورزش است. یکی از مهمترین شاخصهای کیفیت‌بخشی، تخصص گرایی است. این امر نشان میدهد که چگونه استفاده از تخصص گرایی با توجه با سواد رسانهای مخاطبین، استفاده از خبرنگاران متخصص ورزشی در جریان سازی ورزش و استفاده از افراد با توانایی گزینش و چینش خبر در مسیر جریان سازی رسانهای اتفاق میافتد. در کنار تخصص باید به آموزش فراگیر نیز اهمیت داد، آموزش فراگیر میتواند از طریق درگیر کردن افراد در جریان رسانهای، آموزش مبتنی بر هدف برای جریان سازی ورزشی، نیازسنجی و آموزش برای جریان سازی ورزشی و آموزش ساختارمند جریان سازی رسانهای به کیفیت‌بخشی جریان سازی رسانهای در ورزش کمک نماید.
پیامدهای استفاده از اجرای راهبردهای جریان سازی رسانهای در ورزش، جذب مخاطبان، آگاهی بخشی، ارزشمندی، جذابیت خبری، توسعه اجتماعی و نشاط اجتماعی است. پیامدهای جریان سازی رسانههای ورزشی بستگی به اجرای راهبردهای شناسایی شده دارد که در نهایت میتواند به رضایت مخاطبین منتهی میشود. بنابراین اگر راهبردهای جریان سازی به درستی اجرا شوند و نظارت مناسب بر روند اجرای آنها وجود داشته باشد میتواند باعث ایجاد تفکر در حوزه اخبار ورزشی و درک ویژگیهای رسانهای، تغییر نگرش نسبت به خبر حوزه ورزش و افزایش آگاهی عمومی، آشنایی نسبی در مورد نحوه تولید محتوای رسانهای حوزه ورزش و آگاهی بیشتر افراد نسبت به انتخاب‌ها در حوزه ورزش شود. این آگاهی برای جریان سازی رسانهای بسیار سودمند و مفید خواهد بود. همچنین میتواند احساس ارزشمندی را به وجود آورد. ارزشمندی میتواند افزایش ارزش خبر در حوزه ورزش در میان دیگر اخبار، بالا بردن سطوح مختلف خبر حوزه ورزش، بازنمایی واقع‌بینانه فرهنگ ورزشی با استفاده از خلق آثار ورزشی، تغییر رفتار در قبال خبر حوزه ورزش و درک و پذیرش بیشتر اخبار ورزشی باشد. این یافتهها با ننایج Manzar et al, 2021 ، Moshtaghi et al, 2021 ، همسو است. Manzar et al, 2022 برای اثربخشی رسانههای اجتماعی بر ورزش و جذب ورزش و درک و پذیرش بیشتر اخبار ورزشی باید آگاهی و شناخت لازم از مخاطب و درک ویژگیهای رسانهای و صرفهجوی در زمان، باید تولید محتوای رسانهای حوزه ورزش را افزایش داد.
درنهایت بر اساس چارچوب تحلیلی پژوهش و با توجه به ماهیت منحصربه‌فرد و پویای جریان سازی رسانهای در ورزش، پیشنهاد میشود در راستای جریان سازی، به تحلیل و بررسی ظرفیتهای بازخورد و عکس‌العمل مخاطبین پرداخته شود. استفاده از تبلیغات مدرن و جذاب در جریان سازی رسانهای و توجه به خبرهای ورزشی مهم روز داخلی و خارجی، میتواند به کیفیت نشر خبر رسانهای در ورزش کمک کند. همچنین پیشنهاد میشود برای توسعه برنامههای جذاب ورزشی و ارائه برنامهها و اخبار مناسب اقدام به استفاده از هم‌افزایی رسانهایی و انتخاب استراتژی مناسب در بازتاب خبری جریان سازی ورزشی صورت گیرد. با توجه به افزایش سواد رسانهای مخاطبین، نیاز به نیروی انسانی متخصص راهکار مناسبی به نظر میرسد. بر این اساس، ضروری است از افراد متعهد و دارای تخصص در این حوزه با توانایی دروازه‌بانی خبر در مسیر جریان سازی رسانهای در ورزش استفاده گردد. نهایتاً، عوامل آموزشی ساختارمند، علمی یکی از موارد شناسایی شده جریان سازی مناسب در حوزه ورزش است، از این رو پیشنهاد میشود که رسانهها و به‌ویژه رسانههای ورزشی نسبت به بسترهای آموزشی موثر به آسانترین و شیواترین اشکال ممکن مانند انیمیشن‌ها، فیلمها، رسانههای اجتماعی و ... در مسیر جریان سازی رسانهای در ورزش اقدام نمایند.
منابع
Azarbakhsh, S A M. (2013). An introduction to the role of the media in making news. Qom: Radio of the Islamic Republic of Iran, Islamic Research Center.
Dolapo, M. O. Godwin, E. O. (2021). The Broadcast Media and Sports Development in Nigeria. Media, Culture & Society, 41(7):975-994
Fredriksson, M., Schillemans, T., & Pallas, J. (2015). Determinants of organizational mediatization: An analysis of the adaptation of Swedish government agencies to news media. Public Administration, 93(4), 1049-1067.
Furqani, M.M, Taghavipour, M R. (2018). From creating discourse to streamlining BBC Persian based on human rights cases. Communication Research, 26(97), 77-110. doi: 10.22082/cr.2019.97990.1733Moshtaghi, M. Ghasemi, H. Rasakh, N (2021). Designing the model of the role of mass media in the development of public sports in the country and its strategies. Sports Management Studies, 13(66): 363-392
Gilardi, F., Gessler, T., Kubli, M., & Müller, S. (2022). Social media and political agenda setting. Political Communication, 39(1), 39-60.
Hutchins, B., Li, B., & Rowe, D. (2019). Over-the-top sport: live streaming services, changing coverage rights markets and the growth of media sport portals. Media, Culture & Society, 41(7), 975-994.
Karimi, M., Majedi, N., Safari, L., & Kalhor, H. (2023). Designing a virtual business development model in the field of sports services. Strategic Studies on Youth ans Sports, 21(58), 313-330.
Khase, A a; Barangi, H; Khase, A. (2016) Content analysis of international research in the field of sports media using network analysis and software visualization, communication management in sports media, period 4, number 16: 64-75.
Kim, S., & Park, H. (2018). Effects of various characteristics of social commerce(s-commerce) on consumers’trust and trust performance. International Journalof Information Management, 33(2), 318–332.
Lemenager, T., Neissner, M., Koopmann, A., Reinhard, I., Georgiadou, E., Müller, A., ... & Hillemacher, T. (2021). COVID-19 lockdown restrictions and online media consumption in Germany. International journal of environmental research and public health, 18(1), 14.
Manzar Shabab Yousuf and Dr. Akhter Nawaz Ganjera (2021). The effects of social media marketing on sports by using sports videos on facebook and instagram to attract the peoples to watch more sports. International Journal on Integrated Education. 3, 6 (Jun. 2021), 61-67. DOI:https://doi.org/10.31149/ijie.v3i6.414.
Manzar, Sh.Y.Tabssum, N. Ejaz, A. Mohammad, T. N. Sh. Arslan, L(2021). THE EFFECTS OF SOCIAL MEDIA MARKETING ON SPORTS BY USING SPORTS VIDEOS ON FACEBOOK AND INSTAGRAM TO ATTRACT THE PEOPLES TO WATCH MORE SPORTS. Journal of Contemporary Issues in Business and Government, 22(5): 2204-1990
Moshtaghi, M. Ghasemi, H. Rasakh, N (2021). Designing the model of the role of mass media in the development of public sports in the country and its strategies. Sports Management Studies, 13(66): 363-392.
Movahed, M.A. Mustafajian, M. Zahedi, H (2021). Developing effective strategies on the optimal performance of sports media with the aim of developing football. Sports Management, 54:963-977
Nazari, R; Ghasemi, H (2013). The role of mass media as an opportunity for the sustainable development of sports, scientific-promotional quarterly of communication management in sports media, volume 1, number 1, 40-44.
Nazarvisi, H. Ghasemi, H. Yektayar, M (2019). Designing a model of media literacy in sports. Communication Research, 102: 121-149
Salvatian, S, Ali Akbarzadeh Arani, M, Naseri Taheri, A. (2017). A comparative study of the performance of mass media in the circulation of social media from the news of Morteza Pashaei's death. New Media Studies, 4(15), 179-216. doi: 10.22054/nms.2018.27593.365
Vrontis, D., Makrides, A., Christofi, M., & Thrassou, A. (2021). Social media influencer marketing: A systematic review, integrative framework and future research agenda. International Journal of Consumer Studies, 45(4), 617-644.
Wolfe, M., Jones, B. D., & Baumgartner, F. R. (2013). A failure to communicate: Agenda setting in media and policy studies. Political Communication, 30(2), 175–192. https://doi.org/10.1080/ 10584609.2012.737419
[1] Swallowing effect
[2] Amos
