نقد روان‌شناختی آثار فروغ فرخ‌زاد بر اساس مبانی روان‌کاوی فروید و آدلر

الموضوعات :

علی دهقان ¹ (عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)
سهیلا قاسمی ² (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز)

تاريخ الإرسال : 10 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1433 تاريخ التأكيد : 21 السبت , شوال, 1433 تاريخ الإصدار : 07 الأربعاء , محرم, 1434

الکلمات المفتاحية: اضطراب, فروید, روان‌شناسی, فروغ, مکانیزم دفاعی, آدلر, Psychology¸Forough¸Freud Adler¸anxiety¸defensive mechanism,

ملخص المقالة :

نـقـد روان شناختی می‌کوشد با تکیه بر اصول و مبانی روان شناسی، محرّک‌ها و هیجانات روحی و عوامل مؤثّر بر آفرینش یک اثر ادبی را با استفاده از خود آثار و از سویی به کمک بیوگرافی شاعر یا نویسنده بازشناسد و بداند که شور و هیجان و سوز و گداز موجود در اثر تصنّعی است یا بازتابی از روح و روان پرشور و درون پریشان و سوزناک آفریننده ی آن است. صداقت و روح هنرمندانه که عناصری چون خلاقیـت، حساسیـت و بازآفرینی را بـه همراه داشته، از دام قالب‌ها و شعارواره گی‌ها آزاد باشد، برای بررسی روان شناختی پاسخ مطمئنی می دهد. شخصیت فروغ فرخ زاد تمامی این ویژگی‌ها را داراست. در این پژوهش، اشعار فروغ بر اساس دیدگاه های روان شناسی فروید و آدلر بررسی شده است بنابراین مطالعه مکانیزم های دفاعی گوناگونی در برابر افسردگی و اضطراب های روانی، در شعر فروغ وجود دارد و انواع عقده ها و انگیزه ی روانی در سبک زندگی و رشد و تعالی شعور و شعر وی اثر گذاشته است.

المصادر:

1-  بخشی فتسمی، مریم، (1379)، دیوان اشعار فروغ فرخ زاد، چاپ اوّل تهران: نشر امیر مستعان.

2-  دیچز، دیوید، (1369)، شیوه های نقد ادبی، ترجمه غلامحسین یوسفی و محمدتقی صدقیانی، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی.

3-  روشنی، رضا، ( 1383)، من ِ فروغ، چاپ اول، تهران: نشر نگیما.

4-  شاریه ، ژان پل، (1370)، فروید، ناخودآگاه و روان کاوی، ترجمه و اقتباس علی محدث، تهران: نشر نکته.

5-  شولتز، دوان و همکار، (1379) نظریه­های شخصیت، ترجمه ی یحیی سید محمدی، چاپ سوم، تهران: مؤسسه ی نشر ویرایش.

6-   صنعتی، محمد، (1380)، تحلیل­های روانشناختی در هنر و ادبیات، تهران: نشر مرکز.

7-  طاهباز، سیروس، (1376)، زندگی و هنر فروغ فرخ زاد زنی تنها، چاپ دوم، تهران: انتشارت زریاب.

8-  فرخ زاد، فروغ. (1351)، عصیان، چاپ پنجم، تهران: انتشارات امیر کبیر.

9-  ــــــ،(1383)، مجموعه­ی اشعار فروغ فرخ­زاد، با نظارت جمشید علیزاده، چاپ دوم، تبریز: انتشارات آیدین.

10-  فروید،زیگموند، (1379)، آسیب­شناسی روانی زندگی روزمره،ترجمه محمد­حسین­وقار، تهران: اطلاعات.

11-  ــــــــــــ، (1382)، روان­کاوی و زندگی من، ترجمه ی عنایت، تهران: دنیای کتاب.

12-  ــــــــــــ،(1383)، تمدن و ملالت­های آن، مترجم محمد مبشری، تهران: نشرماهی.

13-  کُری، جرالد، (1385) نظریه و کاربست مشاوره و روان­درمانی، ترجمه­ی یحیی سیدمحمدی، ویراست هفتم، تهران: نشر ارسباران.