مفهوم عشق در اندیشه ابن سینا و روزبهان بقلی
الموضوعات :
سمیرا افراز
1
(دانشجوی دکتری)
اسماعیل بنی اردلان
2
(هیات علمی دانشگاه هنر تهران)
هادی ربیعی
3
(هیات علمی دانشگاه هنر تهران)
الکلمات المفتاحية: عشق, فلسفه, عرفان, ابن سینا, روزبهان بقلی,
ملخص المقالة :
یکی از مهم ترین مسائلی که در حوزه عرفان وفلسفه مورد اهمیت قرارگرفته است، مفهوم عشق است.عشق از بدو ورود خود به حوزه فلسفه و عرفان، تفاسیر متفاوتی با خود به ارمغان آورده است.بیشتر تفکرات متعالی فلاسفه و عرفا در این مبحث جای گرفته است.در این میان دو زاویه دید مهم فلسفی –عرفانی جهت تبیین مفهوم عشق به کار رفته اند. ابن سینا و روزبهان بقلی به عنوان دو جهره شاخص درمکتب عشق شناسی به عنوان فیلسوف و عارف در حوزه عشق مباحث مبسوطی را ارائه کرده اند.در پژوهش حاضر با بهره گیری از اندیشه های ابن سینا و روزبهان بقلی ، به تحلیل محتوایی مفهوم عشق به روش توصیفی تحلیلی در نزد آنها پرداخته شده است، با تشریح و تبیین مفهوم عشق در اندیشه این بزرگان، مشاهده خواهد شد، با توجه به تقدم زمانی ابن سینا نسبت به روزبهان بقلی، روزبهان در بسیاری از آرای خویش تحت تاثیر مکتب عشق شناسی ابن سینا بوده است، در این میان نکات مشترکی بین اندیشه های این دو فیلسوف و عارف قرار داشته، که تاثیرات ابن سینا در حوزه عشق شناسی به روزبهان کاملا مشهود خواهد شد.از مهمترین نکات مشترکی که در این مباحث به کار رفته است،ماهیت عشق، سریان عشق در نظام هستی، عشق و محبت ، عشق به زیبا رویان، عشق و جمال،و...، در نهایت این پژوهش نشان می دهد که هرچند در بعضی موارد از اصطلاحات خاص خود استفاده کرده اند، اما در نهایت منشاء فکری آنها رسیدن انسان به عشق واحد، یعنی ذات اقدس است.
فهرست منابع:
ابن سینا، حسین بن عبدالله. (1384).الشارات و التنبیهات.مترجم: شرح طوسی و محاکمات رازی، تحقیق: کریم فیضی، قم: مؤسسة مطبوعات دینی.
ابن سینا، حسین عبدالله. (1332).مبداء و معاد. مترجم، محمود شهابی.تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
ابن سینا، حسین عبدالله. (1363).اشارات و تنبیهات.مترجم: حسن ملکشاهی.تهران: انتشارات سروش.
ابن سینا، حسین عبدالله. (1379). النجاه من الغرق فی بحر الضلالات. مترجم: محمد تقی دانش پژوه.تهران:دانشگاه تهران.
ابن سینا، حسین عبدالله.(1365). معراج نامه. مقدمه:مجید مایل هروی. مشهد: مرکز پژوهشهای آستان قدس رضوی.
ابن سینا، حسین عبدالله.(1375). اشارات وتنبیهات .با شرح محقق طوسی. قم: نشر بلاغت.
ابن سینا، حسین عبدالله.(1386).الاشارات والتهبیهات. مع خواجه نصیرالدین طوسی.قم:انتشارات مطبوعات دینی.
ابن سینا، حسین عبدالله. (1363).قانون در طب.ترجمه عبدالرحمن شرف کندی.تهران:انتشارات سروش.جلد 2 .
ابن سینا، حسین عبدالله. (1388).رسائل ابن سینا. مترجم: محمود شهابی ضیاء، ضیاالدین دری،محمد مهدی فولاد وند تهران: انتشارات آیت اشراق
ابن سینا، حسین عبدالله،(1350). رساله اضحویه. مترجم: (نامعلوم)، با تصحیح حسین خدیو جم، تهران: انتسارات بنیاد فرهنگ ایران
اسفندیار، محمود.سلیمانی کوشالی، فاطمه. (1389).« مفهوم عشق از دیدگاه روزبهان بقلی»، پژوهشنامه ادیان. شماره 7. صص46-32.
افراسیاب پور، علی اکبر.(1380). زیبایی پرستی در عرفان اسلامی..تهران: انتشارات طهوری.
افشونی، زینب(1392). عشق از دیدگاه روزبهان بقلی شیرازی.پایان نامه ارشد.دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی
بقلی شیرازی، روزبهان .(1366) . .عبهرالعاشقین.تصحیح :محمد معین.تهران: انتشارات:منوچهری.
بقلی شیرازی، روزبهان .(1380) . عبهرالعاشقین.به تصحیح و مقدمه جواد نوربخش.تهران: انتشارات یلدا.
بقلی شیرازی، روزبهان. (1360). .شرح شطیحات. تصیحح و مقدمه هنری کوربن، تهران: انجمن ایران شناسی فرانسه در تهران.
بقلی شیرازی، روزبهان.(1388). عرایس البیان فی حقایق القرآن.مترجم: علی بابایی. تهران: نشر مولی.
بقلی شیرازی، روزبهان.(1344).شرح شطیات. به تصحیح و مقدمه هانری کربن. تهران:انتشارات .طهوری.
حیدری،مریم (1392).بررسی مقایسه ای مفهوم ،لوازم وآثار عشق از دیدگاه ابن سینا رو مولانا.پایان نامه ارشد.دانشگاه شیراز.
حیدری، آغاماه(1397).بررسی تحلیلی تطبیقی عشق در آثار ابن سینا، ملاصدرا،مولانا و عطار.پایان نامه ارشد.دانشگاه رازی
خادمی،عین الله.باغخانی،اکرم. (1393). «تبیین دیدگاه هستی شناسانه ابن سیناپیرامون عشق.».پژوهشهای هستی شناختی.شماره 5.ص69.
رحیمی زنگنه ، ابراهیم .شکری، همایون.(1394).«رابطه حسن و عشق در عرفان اسلامی». مجموعۀ مقاله های دهمین همایش بین المللی ترویج زبان و ادب فارسی. دانشگاه محقق اردبیلی .صص1-6.
زارع، الهه (1400). «سریان عشق در هستی و ارتباط آن با وحدت وجود از نظر برخی حکمای شیراز( غیاثالدین دشتکی، جلال الدین دوانی و ملاصدرا)» .پژوهشنامه عرفان. شماره 24..صص 136-115.
سجادی، سیدجعفر.(1361) .فرهنگ علوم عقلی.تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
سلیمانی،فاطمه(1393).«عشق طریقی به سوی کمال انسانی(مقایسه بین نگاه ابن سینا و ملاصدرا)».نشریه تاریخ فلسفه..شماره 4.صص58-35.
ستاری،جلال.(1374). مدخلی بررمزشناسی عرفانی. تهران: مرکز.
سهروردی،شیخ شهاب الدین.(1388). آثارفارسی شیخ شهاب الدین سهروردی. ویرایش: فرشیداقبال. تهران: انتشارات سبکباران.
شانظری،جعفر.یاریان،مجید. (1393). «رساله العشق ابن سینا وتاثیرآن درملاصدرا».نشریه ادیان وعرفان .شماره یک.صص
فراهانی پور، فرزانه(1394). عشق و نقش آن در کمال انسان از منظر ابت سینا و ابن عربی.. تهران:انتشارات امیرکبیر.
فراهانی پور، فرزانه.(1391).عشق و نقش آفرینی آن در کمال وجودی انسان با تکیه بر آراء ابن سینا و ابن عربی.دانشگاه پیام نور
فولادی، علیرضا.(1383).زبان عرفان. تهران: نشر سخن.
قیصری، شرف الدین داوود بن محمود.(1393). رسائل قیصری.مترجم: حیدر شجاعی. تهران: انتشارات مولی
کاظمی فر،معین.(1398).«روزبهان وعشق به زیبا رویان:تحلیل ساختگرایانه تجربه های عرفانی روزبهان».نشریه مطالعات عرفانی.ش 30.صص206-179.
کربن، هانری.(1387). تاریخ فلسفه اسلامی. مترجم: جواد طباطبایی. تهران: نشر کویر.
کربن، هانری. (1387). آفاق تفکر معنوی در اسلام. مترجم: باقر پرهام. تهران: انتشارات نشر فروزان.
کریمی نیا، مصومه(1395). تحلیل و طبقه بندی عشق و مفهوم آن از دیدگاه عین القضات همدانی وروزبهان بقلی.پایان نامه ارشد، دانشگاه سمنان.
کلهر،زهرا. میرزایی، حمید(1397).«تفاوت عشق شناسی سینوی و افلاطونی». نشریه فلسفه و کلام اسلام..ش اول.صص149-131.
مرزانی،زهرا(1392). بررسی سریان عشق در کائنات در تفاسیر فلسفی و عرفانی.پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه قم.
مفتونی،نادیا(1391).«بررسی تطبیقی همه عاشق انگاری نزد ابن سینا و شیخ اشراق». فصلنامه علمی پژوهشی حکمت سینوی(مشکوه النور).سال 16.
منصوری لاریجانی، اسماعیل.(1380). ساحت ربوبی .تهران: موسسه انتشارات آیه.
نزهت، بهمن.مظفری، علیرضا.جبارپور، سمیه(1397).« سیر و تطور نظریه«عشق» در آرا و اندیشه های عرفانی-فلسفی روزبهان و ابن دباغ».نشریه متن پژوهی ادبی..ش 76.صص 32-8
نیاز کار، فرح(1395).«سلوک عشق در مکتب سعدی و روزبهان.».فصلنامه عرفانیات در ادب فارسی.صص 98-129.
Refrences
Ibn Sina, Hussein bin Abdullah. (1384). Al-Sharat and Al-Tanbihat. Translator: Tusi's Commentary and Razi's Trials, research: Karim Faizi, Qom: Religious Press Foundation.
Ibn Sina, Hossein Abdullah. (1332). Origin and resurrection. Translator, Mahmoud Shahabi. Tehran: Tehran University Press.
Ibn Sina, Hossein Abdullah. (1363). Warnings and Punishments. Translator: Hassan Malekshahi. Tehran: Soroush Publications.
Ibn Sina, Hossein Abdullah. (1379). Al-Najah I am drowning in the sea of confusion. Translator:
Mohammad Taghi, scholar. Tehran: University of Tehran.
Ibn Sina, Hossein Abdullah. (1365). Ascension letter. Introduction: Majid Mayel Harvi. Mashhad: Astan Quds Razavi Research Center.
Ibn Sina, Hossein Abdullah. (1375). Hints and reprimands. With the description of Mohaghegh Tusi. Qom: Balaghat Publishing House.
Ibn Sina, Hossein Abdullah. (1386). With Khwaja Nasiruddin Tusi. Qom: Religious Press Publications.
Ibn Sina, Hossein Abdullah. (1363). Law in Medicine. Translation by Abdul Rahman Sharaf
Kandi. Tehran: Soroush Publications. Volumes 2
Ibn Sina, Hossein Abdullah. (1388). Letters of Ibn Sina. Translator: Mahmoud Shahabi Zia, Ziauddin Dari, Mohammad Mahdi Foulad Vand. Tehran: Ayat Eshraq Publications
Ibn Sina, Hossein Abdullah, (1350). Adhawieh treatise. Translator: (unknown), edited by Hossein Khadio Jam, Tehran: Antarat Farhang Foundation of Iran
Esfandiar, Mahmoud. Soleimani Koshali, Fatemeh. (1389). "The concept of love from the point of view of Rozbahan Baghli", Research Journal of Religions. Number 7. pp. 32-46.
Afrasiabpour, Ali Akbar. (1380). Aestheticism in Islamic mysticism.. Tehran: Tahuri Publications.
Afshoni, Zainab (2012). Love from Rozbahan Baghli Shirazi's point of view. Master's Thesis. Shahid Rajaei University of Education
Baghli Shirazi, Rozbahan (1366). Abar al-Ashqin. Edited by: Mohammad Moin. Tehran: Publications: Manochehriل Baghli Shirazi, Rozbahan (2008). Abhar al-Ashqin. Edited and introduced by Javad Noorbakhsh. Tehran: Yalda Publications.
Baghli Shirazi, Rozbahan. (1360). .Description of Shatihat. Edited and introduced by Henry Corbin, Tehran: French Iranian Studies Association in Tehran.
Baghli Shirazi, Rozbahan. (2008). Arais al-Bayan in the truths of the Qur'an. Translated by: Ali Babaei. Tehran: Molly Publishing.
Baghli Shirazi, Rozbahan. (1344). Description of Shatiat. Edited and introduced by Henry Carbone. Tehran: Tahori Publications.
Heydari, Maryam (2012). A comparative study of the concept, accessories and works of love from the perspective of Ibn Sina and Maulana. Senior Thesis. Shiraz University.
Heydari, Aghamah (2017). A comparative analytical study of love in the works of Ibn Sina, Mulla Sadra, Molana and Attar. Senior thesis. Razi University
Rahimi Zanganeh, Ibrahim. Shokri, Homayoun. (2014). "The relationship between beauty and love in Islamic mysticism". Collection of articles of the 10th International Conference on the Promotion of Persian Language and Literature. Mohagheg Ardabili University. pp. 1-
Zare, Goddess (1400). "The flow of love in existence and its connection with the unity of existence according to some sages of Shiraz (Ghiyas al-Din Dashtaki, Jalal al-Din Devani and Mulla Sadra)". Irfan Research. No. 24.. pp. 136-115.
Sajjadi, Seyyed Jaafar. (1361). Culture of Intellectual Sciences. Tehran: Islamic Society of Wisdom and Philosophy of Iran.
Soleimani, Fatemeh (2013). "Traditional love towards human perfection (comparison between Ibn Sina's and Mulla Sadra's view)". History of Philosophy Journal. Number 4. pp. 35-58.
Sattari, Jalal. (1374). An entry on mystical cryptology. Centeral Tehran.
Suhravardi, Sheikh Shahabuddin. (1388). Persian works of Sheikh Shahabuddin Suhravardi. Editing: Farshidaqbal. Tehran: Sokhbaran Publications.
Shanzari, Jaafar. Yarian, Majid. (2013). "Ibn Sina's treatise on love and its effect on the Madrasah". Adyan and mystics magazine, number one, pp.
Farahanipour, Farzaneh (2014). Love and its role in human perfection from the perspective of Ibn Sina and Ibn Arabi. Tehran: Amir Kabir Publications.
Farahanipour, Farzaneh. (2012). Love and its role in the perfection of human existence based on the views of Ibn Sina and Ibn Arabi. Payam Noor University.
Fuladi, Alireza. (1383). The language of mysticism. Tehran: Sokhon Publishing House.
Qaysari, Sharafuddin Dawood bin Mahmoud. (2013). Rasael Kaysari. Translator: Haider Shujaei. Tehran: Molly Publications
Kazemifar, Moein. (2018). "Ruzbehan and love for Ziba Royan: Constructivist analysis of Rozbehan's mystical experiences". Journal of Erfani Studies. 30. pp. 179-206.
Carbon, Henry. (1387). History of Islamic philosophy. Translator: Javad Tabatabai. Tehran: Nash Kavir.ن
Carbone, Henry. (1387). The horizons of spiritual thinking in Islam. Translator: Bagher Parham. Tehran: Forozan Publishing House.
Kariminia, Massoumeh (2015). Analysis and classification of love and its concept from the perspective of Ain al-Qadat Hamdani and Rouzbahan Baghli. Senior thesis, Semnan University.
Kalhor, Zahra Mirzaei, Hamid (2017). "Difference between Sinui and Platonic love studies". Islamic Philosophy and Kalam Journal. Vol. 1. pp. 131-149.
Marzani, Zahra (2012). Examining the flow of love in the universe in philosophical and mystical interpretations. Master's thesis, University of Qom.
Maftoni, Nadia (1391). "Comparative study of all love in Avicenna and Sheikh Ashraq". Hikmat Sinavi Scientific Research Quarterly (Mishkoh Al Noor). Year 16.
Malbobi, Fatemeh (2011). Love and beauty from the point of view of Ibn Sina and Sheikh Ashraq. Senior thesis, Al-Zahra University, Tehran.
Mansouri Larijani, Ismail. (2010). Sahat Raboubi. Tehran: Aye Publications Institute.
Nazhat, Bahman. Mozafari, Alireza. Jabarpour, Samieh (2017). "The course and development of the theory of "love" in the opinions and mystical-philosophical thoughts of Rozbahan and Ibn Dabagh".
Niazkar, Farah (2015). "The behavior of love in the school of Saadi and Rozbahan." The mysticism quarterly in Persian literature. pp. 129-98.
