خوانش سوررئالیستی شعر حافظ
محمد نامداری
1
(
دانشجو
)
محتشم محمدی
2
(
استادیار دانشگاه کازرون
)
الکلمات المفتاحية: سوررئالیسم, عرفان شرقی, شعر, حافظ,
ملخص المقالة :
چکیده سوررئایسم )فراواقعگرایی(، جنبشی فرهنگی که در نیمهٔ نخست قرن بیستم میالدی گسترش یافت، برخورد روانی با ادبیات است: به قلمرو وسیع احساس و خیال توجه ویژه دارد. شباهت بین سوررئالیسم غرب و عرفان شرق سبب شده که گاه بین آن ِن این دو گما همانی برند. هر دو در پی نگرش صحیح و کمال روحی و معنوی هستند. در مورد سوررئالیستها، بروز جنگ جهانی اول و در مورد عارفان، رواج مکتب اسالم و حملۀ مغول موجب گریز آنان از عینیت به ذهنیت شد. یکی از شخصیتهای برجستهٔ تاریخ عرفان و تصوف در ایران، حافظ است که این امر در شعر او گویاست. در واقع، بیشتر عناصر سوررئالیستی در شعر حافظ حضور دارد. در این پژوهش، نُه مورد از اصول مشترک میان سوررئالیستهای غرب و عرفان شرق، بطور ویژه حافظ، مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته و با یکدیگر مقایسه شدهاند: نگارش خودکار؛ تصادف عینی؛ نفی زمان و مکان؛ نامحرمی و نارسایی زبان؛ عشق و آزادی؛ خواب، رویا و تخیل؛ جنون و مستی؛ شعله واری بیان؛ و در نهایت، طنز.
