بازتاب ابزار و واژه‌های صنفی در سخن قصاب کاشانی

الموضوعات :

الهام غلام کلیسانی ¹ , مهرداد چترایی عزیز آبادی ² , مرتضی رشیدی ³

1 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
2 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
3 - گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران

تاريخ الإرسال : 18 الثلاثاء , ربيع الثاني, 1443 تاريخ التأكيد : 13 الأحد , شعبان, 1444 تاريخ الإصدار : 07 الأربعاء , صفر, 1445

الکلمات المفتاحية: قصاب کاشانی, عصر صفوی, واژه‌های صنفی, قرن دوازدهم, شهرآشوب,

ملخص المقالة :

در بین شاعران ایرانی به‌ویژه بعد از دورة صفوی، گروهی از پیشه‌وران به تدریج حضور یافته و عدّه‌ای خوش درخشیده‌اند. کاربرد ابزار و مشاغل در شعر شاعران، قدمتی دیرینه دارد. این کاربرد ضمن اطّلاعات مفیدی که از مشاغل مختلف روزگار می‌دهد، در شناخت بهتر روزگار قدیم ایران در دوره‌های متفاوت که چه نگرشی در ارتباط با حرفه‌های گوناگون وجود داشته است، هدایت‌گری می‌نماید. رویکرد ادبی این مشاغل در نوع ادبی شعر، که تنوّع و تعداد آن‌ها هم قابل توجّه است در شهر آشوب‌ها دیده می‌شود. از مهمترین خصوصیّات شهرآشوب‌ها علاوه بر وصف معشوق، بیان پیشه‌هایی است که در زمان و مکان شاعر و اجتماع آن رواج داشته است. در این تحقیق از میان شاعران صاحب‌پیشه به قصّاب کاشانی پرداخته‌ایم. قصّاب از شاعران نیمة دوم قرن یازدهم و اوایل قرن دوازدهم هجری است که توانسته است با توجّه به سطح آگاهی و دانش خود اشعاری قابل تحسین علاوه بر مضامین عرفانی و غنایی در مضمون آفرینی پیشة خود، ابتکاری داشته باشد و ابزار و واژه‌های صنفی را در سخن خود بیاورد. این پژوهش که به شیوۀ توصیفی – تحلیلی و روش کتابخانه‌ای تنظیم شده است بر آن است، به بررسی چگونگی کاربرد ابزار و اصطلاحات شغلی ذی‌ربط در دیوان قصّاب کاشانی بپردازد و با تحلیل یافته‌ها، کاربرد ابزار در شعر قصّاب بیان نماید و توانایی شاعر در تلفیق پیشۀ خود با قریحة شاعری و ویژگی‌های اجتماعی روزگارش را نشان دهد و به این پرسش پاسخ دهد که بازتاب ابزار و واژه‌های مربوط به پیشۀ قصّابی در سخنان قصّاب کاشانی چگونه است؟

المصادر:

• بهوپالی، سید علی حسن خان (1295). تذکره صبح گلشن، به اهتمام محمد عبدالمجیدخان مهتم، هند: مطبع


• تارونیه، ژان باتیست (1383). سفرنامۀ تارونیه، ترجمه حمید ارباب شیرانی، نیلوفر، تهران


• فیض. جلالی، غلامرضا (1387). مشاهیر مدفون در حرم رضوی، جلد دوم، مشهد: آستان قدس رضوی.


• حزین لاهیجی، محمد علی (1334). تذکره حزین، چاپ دوم، اصفهان: کتابفروشی تأیید.


• دریاگشت، محمدرسول، (1371). صائب و سبک هندی در گسترة تحقیقات ادبی، چاپ اول، تهران، نشر قطره


• دهخدا، علی­اکبر (1372). لغت­نامه، تهران: دانشگاه تهران.


• شمیسا، سیروس (1382). سبک شناسی شعر، چاپ نهم، تهران: فردوس.


• صفی پوری شیرازی، عبدالرحیم بن عبدالکریم (1388). منتهی الارب فی لغه العرب، تصحیح و تعلیق محمد‌ حسن فؤادیان، علیرضا حاجیان‌نژاد، تهران: دانشگاه تهران، موسسه انتشارات‏‫‏.


• فرخ_­­­­یار، حسین(1370). مشاهیر کاشان، چاپ اول، کاشان.


• قصّاب کاشانی، سعید (1338). دیوان قصّاب کاشانی، به تصحیح و مقدمه پرتو بیضایی، چاپ اول، تهران: کتابخانه ابن سینا.


• _______________(1362). دیوان قصاب کاشانی، تصحیح غلامحسین جواهری(وجدی) تهران: سنایی


• مسعود سعد سلمان(1364). دیوان اشعار به اهتمام مهدی نوریان، 2 جلد، کمال، اصفهان

مقالات

• پرتو بیضایی، حسین (1338)، « دیوان قصاب کاشانی»، تهران: ابن سینا.


• حزین، شیخ محمد علی(1334)، تذکرة حزین، چاپ دوم، اصفهان: انتشارات تأیید اصفهان.


• روح بخشان، ع (1384). تذکره ادبی گنجینه داده­های اجتماعی، فصلنامه نشر دانش، س21، ش4، زمستان.


• صدری، مهدی(1385). گزارش میراث، دورةدوم، سال اول، شمارة چهارم تا ششم، دی تا اسفند.


• عباسی، محمد (1362)، «دیوان قصاب کاشانی»، تهران: خدمات چاپ.


• قصاب کاشانی، سعید(1362)، دیوان اشعار، به کوشش غلامحسین جواهری، تهران: انتشارات سینا.


• کرمی، محمدحسین (1389)،«بررسی گونه­های وزن در غزل شاعران بزرگ سده­های دهم، یازدهم و دوازدهم»، فنون ادبی، ش 2،صص 1-18.


• وحید دستگردی، محمد(1316) «رهبران سخن» ، «مجلۀارمغان سخن» ، شماره 9،


•  

پایان نامه

• باغبان زادۀ آرانی، زینب (1394)، « بررسی اشارات و تلمیحات در دیوان قصاب کاشانی و مقایسه آن با دیوان شاطر عباس»،پایان نامۀ کارشناسی ارشد، استاد راهنما کامران کسایی، دانشگاه پیام نور.


• ______________(1394)، «بررسی تلمیحات دیوان قصاب کاشانی با تاکید بر تلمیحات قرآنی و اساطیری»، مندرج در کنفرانس ملی آینده­پژوهی، علوم انسانی و توسعه، شیراز، مرکز توسعۀ آموزش­های نوین ایران،صص 1-13.


• رعیت زاده، حمید (1398)، « نقد و تحلیل غزلیات قصّاب کاشانی»، پایان نامۀ کارشناسی ارشد، استاد راهنما علی اصغر پهلوان حسینی، دانشگاه یزد.

books

- Bhopali, Seyyed Ali Hasan Khan (1295). Tadzkire Sobh Golshan, by Mohammad Abdul Majid Khan Mahmat, India: Motababa

- Tarounier, Jean-Baptiste (2005). Taruniye travelogue, translated by Hamid Arbab Shirani, Nilofer, Tehran

- Grace Jalali, Gholamreza (2009). Famous people buried in the Razavi shrine, Volume II, Mashhad: Astan Quds Razavi.

- Hazin Lahiji, Muhammad Ali (1958). Hazin Tadzkire, second edition, Isfahan: Verish book store.

- Daryagasht, Mohammad Rasul, (1993). Saeb and Indian style in the scope of literary research, first edition, Tehran, Ghatre publishing house

- Dehkhoda, Ali-Akbar (1994). Dictionary, Tehran: University of Tehran.

- Shamisa, Siros (2012). Poetry stylistics, 9th edition, Tehran: Ferdous.

- Safi Puri Shirazi, Abdul Rahim bin Abdul Karim (2010). Mantehi al-Arab fi Lagheh al-Arab, edited and revised by Mohammad Hassan Fouadian, Alireza Hajiannejad, Tehran: University of Tehran, Publications Institute.

- Farrokh Yar, Hossein (1992). Mashahir Kashan, first edition, Kashan.

- Kassab Kashani, Saeed (1960). Diwan Kassab Kashani, corrected and introduced by Parto Bayzaei, first edition, Tehran: Ibn Sina Library.

- _______________ (1984). Diwan Kasab Kashani, corrected by Gholamhossein Javaheri (Vajdi) Tehran: Sanai

- Masoud Saad Salman (1986). Divan Poems by Mehdi Noorian, 2 volumes, Kamal, Isfahan

articles

- Parto Bayzaei, Hossein (1960), "Diwan Kasab Kashani", Tehran: Ibn Sina.

- Hazin, Sheikh Mohammad Ali (1958), Hazin's Tazkira, second edition, Isfahan: Isfahan Publishing House.

- Rooh Bakhshan, AD (2006). Literary index of social data treasure, Danesh Quarterly, p. 21, p. 4, winter.

- Sadri, Mehdi (2007). Heritage report, second cycle, first year, numbers 4 to 6, December to March.

- Abbasi, Mohammad (1984), "Divan Kasab Kashani", Tehran: Printing Services.

- Kasab Kashani, Saeed (1984), Divan of Poems, edited by Gholamhossein Javaheri, Tehran: Sina Publications.

- Karmi, Mohammad Hossein (2011), "Examination of types of weights in the sonnets of great poets of the 10th, 11th and 12th centuries", Fanon Adabi, vol. 2, pp. 1-18.

- Vahid Dastgerdi, Mohammad (1938) "Speech Leaders", "Armaghan Sokhn Magazine", No. 9,

-

Thesis

- Baghbanzadeh Arani, Zainab (2014), "Investigation of allusions and allusions in Kasab Kashani Diwan and its comparison with Shater Abbas Diwan", master's thesis, supervisor Kamran Kesai, Payam Noor University.

- ______________(2014), "Examination of the hints of Diwan Kasab Kashani with an emphasis on Qur'anic and mythological hints", included in the National Conference on Future Studies, Humanities and Development, Shiraz, Center for the Development of Modern Education of Iran, pp. 1-13.

- Raitzadeh, Hamid (2018), "Criticism and Analysis of Kassab Kashani's Poems", master's thesis, supervisor Ali Asghar Pahlavan Hosseini, Yazd University.