بررسی وجوه مختلف عنصر عاطفه در غزلیات امیر خسرو
الموضوعات :زهرا لبافیان یزد 1 , محمود صادق زاده 2 , سیدحسین شهاب‌رضوی 3
1 - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد،ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی، یزد ، ایران
3 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد، یزد، ایران
الکلمات المفتاحية: تناسب ساختاری, هنجارگریزی, امیرخسرو, عناصر شعری, غزل, عاطفه,
ملخص المقالة :
عاطفه واکنشی است که انسان در برابر تجربیات درونی و محیطی از خود نشان می‌دهد و شعر با غلبۀ احساس و عاطفه بر روح شاعر آغاز می‌شود. عاطفه، به‌اعتبار کیفیت برخورد شاعر با جهان خارج و حوادث پیرامونش، احساس و زمینۀ درونی و معنوی شعر است. با آنکه محرک عاطفی هنرمند، به‌عوامل محیطی و بیرونی بستگی دارد، اما ارتباطی مستقیم با درون او دارد. هنر عرصۀ انتقال عاطفه است که به‌دلیل گستردگی و اهمیت وجوه عاطفی شعر، می‌توان از ابعاد مختلفی به آن نگریست. عاطفه مهم‌ترین عنصر شعر است که عناصر دیگر را به خدمت می‌گیرد. تناسب عاطفه با تصویر، زبان، موسیقی و فضاسازی شعر همه از مواردی حائز اهمیت است. این مقاله به بررسی عنصر عاطفه درشصت غزل از امیرخسرو پرداخته و امتیازات و برجستگی عنصر عاطفه از ابعاد مختلف در غزلیات وی را می‌نمایاند. نتایج این تحقیق بر پایۀ مطالعات کتابخانه‌ای و شیوۀ توصیفی- تحلیلی به دست آمده است.
منابع
یاتکینسون، ریتال آل و همکاران (۱۳۸۴) زمینه روان‌شناسی، رفیعی و همکاران، ج ۲، چ ۵، تهران: ارجمند.
امامی، نصرالله (۱۳۹۵)، عاطفهٔ اندوه در غزل‌های حافظ «سالنامه حافظ‌پژوهی»
پورنامداریان، تقی (۱۳۸۱)، سفر در مه، تهران: نگاه.
حسن‌لی، کاووس (۱۳۸۳)، گونه‌های نوآوری در شعر معاصر ایران، چاپ سوم، تهران: نشر ثالث.
دهلوی، امیرخسرو (۱۳۶۱)، دیوان، به کوششم. درویش و سعید نفیسی، تهران: جاویدان.
دیچز، دیوید (۱۳۷۴)، شیوه‌های نقد ادبی، ترجمه: محمد تقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی، چاپ ششم، تهران: انتشارات علمی.
ریچاردز؛ ای.آر (۱۳۷۵)، اصول نقد ادبی، ترجمه: سعید حمیدیان، تهران: علمی و فرهنگی.
رئیسی‌بهان، مصطفی (۱۳۸۶)، عناصر بلاغی در شعر امیرخسرو دهلوی، پیک نور، سال هفتم، شمارهٔ اول، ۴۷.
زرقانی، مهدی (۱۳۹۴)، چشم‌انداز شعر معاصر ایران، جریان‌شناسی شعر ایران در قرن بیستم، تهران: ثالث.
شفیعی‌کدکنی، محمدرضا (۱۳۸۹)، صورخیال در شعر فارسی، چ ۱۰، تهران: آگاه.
.. (۱۳۸۰)، ادوارش‍ع‍ر فارسی از مشروطیت ت‍ا س‍ق‍وط س‍ل‍طنت، تهران: سخن.
کروچه، بند نو (۱۳۸۸)، کلّیّات زیباشناسی، ترجمه: فؤاد روحانی، چاپ هشتم، تهران: علمی و فرهنگی.
مقدادی، بهرام (۱۳۷۸)، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی، تهران: فکر روز.
ولک، رنه (۱۳۷۴)، تاریخ نقد جدید، جلد ۲ و ۳، ترجمه: سعید ارباب شیرانی، تهران: نیلوفر.
Resources
Atkinson, Rita L. et al. (2005). Field of Psychology. Rafiee et al. (Trans), vol. 2, Ed. 5, Tehran: Arjmand
Croce, Benedetto (2009). Generalities of Aesthetics. Rohani, F. (Trans), ed. 8, Tehran: Scientific and Cultural. (Translated in Persian).
Dehlavi, Amir Khosro (1982). Divan of Poetry. Collected by Darwish, M. & Nafisi, S. Tehran: Javidan
Ditches, David (1995). Methods of Literary Criticism. Sedghiyani, MT. & Yousefi, GhH. ed. 6, Tehran: Scientific Publication. (Translated in Persian).
Hasanli, Kavus (2004). Types of Innovation in Contemporary Iranian Poetry. Ed. 3, Tehran: Saales
Imami, Nasrullah (2016). Emotion of Sorrow in Hafiz's Lyrics. "Hafiz Research Annual"
Meghdadi, Bahram (1999). Literary Criticism Terms Dictionary. Tehran: Fekr-e-rooz
Pournamdariyan, Taghi (2002). Travelling in Fog. Tehran: Negah
Raeesi Bahan, Mostafa (2007). Rhetorical Elements in the Poetry of Amir Khosro Dehlavi, Peik-e-noor, 7(1):47
Richards, AR. (1996). Principles of Literary Criticism. Hamidiyan, S. (Trans), Tehran: Scientific and Cultural. (Translated in Persian).
Shafiee Kadkani, Mohammadreza (2010). Imaginary Techniques in Iranian Poetry. ed. 10, Tehran: Agah
……………………………... (2001). Periods of Persian Poetry from Constitution to the Fall of Monarchy. Tehran: Sokhan
Wellek, Rene (1995). History of New Criticism. Vol. 2&3. Arbabshirani, S. (Trans), Tehran: Niloofar. (Translated in Persian).
Zarghani, Mahdi (2015). The Perspective of Iranian Contemporary Poetry, Iranian Poetry in the 20th Century. Tehran: Saales
