تحلیل رویکرد تربیتی طالبوف در «کتاب احمد»: استنباط و نقّادی کاربست‌های آن

الموضوعات :

مظهر بابائی ¹ , مائده حیدرزاده ²

1 - گروه آموزشی، علوم تربیتی، پردیس شهید مدرس، دانشگاه فرهنگیان، سنندج، ایران
2 - آموزگار مدارس آموزش و پرورش شهر بانه

تاريخ الإرسال : 09 الأحد , رجب, 1445 تاريخ التأكيد : 17 الأربعاء , صفر, 1446 تاريخ الإصدار : 24 الأربعاء , صفر, 1446

الکلمات المفتاحية: کتاب احمد, طالبوف, رویکرد تربیتی, استنباط کاربست‌ها, نقد.,

ملخص المقالة :

زمینه: میراث مکتوب بر جای مانده از گذشتگان که در پس هر یک داستانی خاص نهفته‌است، در فهم مطالعه‌ی تاریخ تربیتی بشر مؤثّر هستند. نقّادی آن‌ها از منظرهای گوناگون، تلاشی است برای حفظ آن‌ها از راه کاربست‌شان در زمان کنونی. هدف پژوهش حاضر، تبیین رویکرد تربیتی طالبوف، بیان کاربست‌‌های امروزین و نقّادی آن در کتاب احمد، است. برای دست‌یابی به این هدف، از روش‌های پژوهش اسنادی- کتابخانه‌ای، موردپژوهی و تحلیل محتوای کیفی بهره برده شد. میدان پژوهش، کتاب سه جلدی کتاب احمد، نسخه‌ی چاپ دوم نشر شبگیر 1356، با مقدمه و حواشی محمدباقر مؤمنی است. یافته‌‌های پژوهش در چهار بخش تدوین شد. بخش نخست شامل معرفی کتاب احمد، بخش دوم به تبیین چگونگی تربیت در کتاب‌احمد در سه مرحله پرداخته است: ویژگی‌‌های متربی، سؤالات احمد و استخراج مفاهیم تربیتی از کتاب مذکور. در بخش سوم به استنباط کاربست‌‌های امروزین از نوع تربیت مدّنظر نویسنده پرداخته شد که کاربست‌های زیر حاصل شد: 1. شیوه‌ی برخورد مربی با متربیان، مهارت افزایی، اجازه ابراز وجود دادن 2. روش‌مند بودن در آموزش، مانند: روش گفت‌وگو، پرسش و پاسخ، سخنرانی و... 3. آموزش مسائل فراتر از کلاس و درس. 4. پیش‌برد آموزش‌های اخلاقی و دینی در کنار آموزش‌های علمی. در بخش چهارم، نقدهایی بر نوع تربیت طالبوف در کتاب‌احمد وارد شد از قبیل: توبیخ، سرزنش، نادیده گرفتن نقش مادر در تربیت متربی، عدم اجازه نقّادی به متربی، توضیحات طولانی و فراتر از درک مخاطب.از این ‌رو، پیشنهاد می‌شود که معلمین از رویکرد تربیتی این کتاب در مدارس با دید انتقّادی بهره ببرند.

المصادر:

منابع و مآخذ
ابراهیمی، نامدار؛ مهرمحمدی، محمود؛ سجادی، مهدی؛ و طلایی، ابراهیم (1393). از پرسش‌های متخیّلانه تا آفرينش‌‌های خلّاقانه. پژوهشنامه‌ی مبانی تعلیم و تربیت، (4) 2: صص:50-29.
آتشی، فلکناز؛ گلستانی، هاشم؛ و شمشیری، محمدرضا (1397). بررسی و تحلیل دلالت¬های تربیتی و فلسفی دیویی. پژوهشنامه تربیتی، (57) 14: صص: 20-1.
احمدی، حسین (1398). تاریخ و تمدن. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
تیموری، فاطمه؛ و موحدی، محمدرضا (1394). ابعاد تربیتی نصیح¬الاطفال و «کتاب احمد». پیام بهارستان،
(29) 8: صص: 34- 11.
جمال‌زاده، ناصر (1387). ویژگی‌‌های تاریخی و جامعه‌شناختی اندیشه سیاسی طالبوف تبریزی. پژوهشنامه
علوم سیاسی، (1) 4: صص: 148- 109.
حاجی صادقیان، ریحانه (1395). مقایسه مبانی تعلیم و تربیت اطفال در «کتاب احمد» از طالبوف و «امیل»
از ژان ژاک روسو. پایان¬نامه کارشناسی ارشد، رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه قم، دانشکده ادبیات و
علوم انسانی.
حیدری، فاطمه؛ و صیدی، فاطمه (1392). سبک‌شناسی ساختاری دو اثر طالبوف (احمد – مسالک¬
المحسنین). تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیات فارسی (دهخدا)، (16) 5: صص: 202-177.
خنیفر، حسین و مسلمی، ناهید (1398). مبانی و اصول روش‌های پژوهش کیفی: رویکردی نو و کاربری، ج 2، تهران: نگاه دانش.
درّانی، کمال (1392). تاریخ آموزش‌وپرورش. تهران: سمت.
شکوهی، غلامحسین (1395). مبانی و اصول آموزش‌وپرورش. مشهد: آستان قدس رضوی.
طالبوف، عبدالرحیم (1356). کتاب احمد. با مقدمه و حواشی محمد باقر مؤمنی، تهران: شبگیر.
قائمی، علی (1365). زمینه‌ی تربیت. چاپ چهارم، تهران: پژمان.
ملایی، صدیقه؛ و شادآرام، علیرضا (1394). بررسی تطبیقی «کتاب احمد» اثر طالبوف تبریزی و «امیل»
ژان‌ژاک روسو از منظر ادبی، آموزشی و میزان تأثیرپذیری «کتاب‌احمد» از امیل. همایش پژوهش‌های ادبیات و زبان فارسی.
مؤمنی، محمدباقر (1394). پیشگفتاری بر «کتاب احمد». تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.
یزدانی، سهراب؛ و بوچانی، ابراهیم (1391). کندوکاوی در اندیشه‌‌های آموزشی طالبوف تبریزی. جستارهای
تاریخی (فرهنگ)، (1) 3: صص: 150-135
Sources and sources
Ebrahimi, Namdar; Mehromhammadi, Mahmoud; Sajjadi, Mehdi; and Talai, Ibrahim (2014). From imaginative questions to creative creations. Research Journal of Basics of Education, (4) 2: pp: 29-50.
fire, flaknaz; Golestani, Hashem; and Shamshiri, Mohammad Reza (2017). Investigation and analysis of Dewey's educational and philosophical implications. Educational Journal, (57) 14: pp: 1-20.
Ahmadi, Hossein (2018). History and civilization. Tehran: Research Institute of Islamic Culture and Thought.
Timuri, Fatima; and Mohadi, Mohammadreza (2014). Educational aspects of Nasih-al-atfal and "Ahmed's book". Baharestan message
(29) 8: pp.: 11-34.
Jamalzadeh, Naser (1387). Historical and sociological characteristics of Tabrizi Talebov's political thought. research paper
Political Science, (1) 4: pp. 109-148.
Haji Sadeghian, Reihaneh (2015). Comparing the basics of children's education in "Ahmad's Book" by Talebov and "Emil"
From Jean-Jacques Rousseau. Master's thesis, Persian language and literature, Qom University, Faculty of Literature and
Humanities.
Heydari, Fatima; and Saidi, Fatemeh (2012). Structural stylistics of two works of Talebov (Ahmed - Masalek
Al Mohsenin). Interpretation and analysis of Persian language and literature texts (Dehkhoda), (16) 5: pp. 177-202.
Khanifar, Hossein and Muslimi, Nahid (2018). Fundamentals and principles of qualitative research methods: a new approach and use, vol. 2, Tehran: Negah Danesh.
Darrani, Kamal (2012). Education history. Tehran: Side.
Shokohi, Gholamhossein (2015). Basics and principles of education. Mashhad: Astan Quds Razavi.
Talebov, Abdur Rahim (1356). Ahmed's book With an introduction and notes by Mohammad Baqer Momeni, Tehran: Shabgir.
Ghaemi, Ali (1365). field of education Fourth edition, Tehran: Pejman.
Malai, Siddiqa; and Shadaram, Alireza (2014). Comparative study of "Book of Ahmad" by Talebov Tabrizi and "Emil"
Jean-Jacques Rousseau from the literary, educational point of view and the influence of "Ahmed's Book" by Emil. Persian language and literature research conference.
Momeni, Mohammad Bagher (2014). Preface to "Ahmad's book". Tehran: Scientific and Cultural Publishing Company.
Yazdani, Sohrab; and Bochani, Ibrahim (2011). Exploring the educational ideas of Talebov Tabrizi. essays
Historical (Culture), (1) 3: pp. 150-135