پناهندگی به مثابه اعتراض؛ تحلیلی بر رمان هیچ دوستی بجز کوهستان از منظر نظریه‌ی زیباییشناسی انتقادی
الموضوعات :
حمید مرادی
1
(دانشجوی دکترا، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه مازندران، بابلسر)
عثمان هدایت
2
(دانشجوی دکتری، گروه جامعه شناسی، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی،
دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
الکلمات المفتاحية: مهاجرت و پناهندگی, مکتب فرانکفورت, واژه‌های کلیدی: نظریه زیباییشناسی انتقادی, هیچ دوستی بجز کوهستان,
ملخص المقالة :
ادبیات همواره بخشی از مبارزه با ساختارهای قدرت بوده است. با ظهور مکتب فرانکفورت، مبحث انتقاد و نگاه سلبی به اکنونیت جامعه بشری بُعدی جدی تر و منسجمتر به خود گرفت. دستاورد مکتب فرانکفورت نظریه زیبایی شناسی انتقادی است، این نظریه، هنری را اصیل می‌داند که مستقل بوده و در پی رد وضعیت موجود و تغییر آن باشد. رمانهیچ دوستی بجز کوهستان مبتنی بر نوعی رئالیسم انتقادی است که ساختارهای قدرت را به چالش می‌کشد. هدف از این پژوهش، خوانشی از وضعیت مهاجرت و پناهندگی با استفاده از رُمان هیچ دوستی بجز کوهستان بهروز بوچانی است. مهاجرت و پناهندگی دستاویزی برای انتقاد از وضع موجود در کشورهای لیبرال دموکراتیک است که این رمان با استفاده از شیوه بیان و لحن اعتراضی و استفاده از نمادها و استعارات سعی در روایت وضعیت زندانمانوس دارد. این امر ظهور شکل‌های نوینی از سرمایه‌داری و استعمار را به چالش می‌کشد که در سوژه پناهنده و موقعیت پناهندگی خود را نشان می دهد.
منابع:
احمدی، بابک (1379). خاطرات ظلمت؛ درباره سه اندیشمند مکتب فرانکفورت: بنیامین، هورکهایمر، آدورنو، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز.
اسلامی، شهرام و کاظم امیری (1374).« نظریه زیباییشناسی تئودور آدورنو». در: بوطیقای نو. زیر نظر منصور کوشان. جلد اول. تهران: شرکت فرهنگی هنری آرست.
باتامور، تام(1397). مکتب فرانکفورت، ترجمه حسینعلی نوذری. تهران؛ نشر نی، چاپ هفتم.
برسلر، چارلز (1396). درآمدی بر نظریههای ادبی، ترجمه مصطفی عابدینی فرد(ویراستار دکتر حسین پاینده). تهران: انتشارات نیلوفر. چاپ چهارم.
بنیامین، والتر و آدورنو، تئودور و مارکوزه، هربرت (1388). زیباییشناسی و مدرنیسم(گزیده نوشتهایی در باب زیباییشناسی انتقادی)، ترجمه امید مهرگان، چاپ سوم. تهران: انتشارات غزال.
بوچانی، بهروز (1398). هیچ دوستی بجز کوهستان، چاپ هشتم، تهران: نشر چشمه.
حسنپور آلاشتی، حسین و عباسی، رضا (1389). تحلیل زبانی اشعار فرخی یزدی براساس نظریه زیباییشناسی انتقادی(با تکیه بر غزل و چند رباعی)، پژوهش نامه زبان و ادبیات فارسی، شماره هفدهم.
حسین‌پور چیانه، آرزو و پاشایی فخری، کامران و عادل‌زاده، پروانه (1399). بررسی اشعار نیما یوشیج بر اساس نظریه زیباییشناسی انتقادی مکتب فرانکفورت، زیبایی شناسی ادبی، سال هجدهم، شماره ٤٣، صص ٢-٢٤.
صادقیان، رضا و دیگران (1396). روش اندیشهشناسی مکتب فرانکفورت، ماهنامه پژوهش ملل، دوره دوم، شماره 21، ص14-1.
ضمیران، محمد(1390). میشل فوکو: دانش و قدرت، چاپ ششم. تهران: هرمس.
طاهانسب، علی (١٣٩٨). تحلیل شعرعارف قزوینی از دیدگاه نظریة زیباییشناسی انتقادی، ادبیات و پژوهشهای بینرشتهای، سال اول، شماره دوم، صص ١٢٥- ١٤٥.
طهوری، نیر(1384). مجموعه مقالات هماندیشی نقد هنر، تهران- 15و 16 آبان 1384، تهران: فرهنگستان هنر.
فتوحی، محمود (1387). ساختشکنی بلاغی نقش صناعات بلاغی در شکست و واسازی متن، نقد ادبی، شماره 3/سال اول. صص135-109.
فلکی، محمود(1382). روایت داستان تئوریهای پایهیی داستان نویسی، تهران: نشر بازتاب نگار، چاپ اول.
فولادی، مهناز و صلاحیمقدم سهیلا و فولادی، داراب (١٣٩٨). روزگار دوزخی آقای ایاز از منظر زیبایی شناسی انتقادی مکتب فرانکفورت، زبان و ادبیات فارسی، سال ٢٧، شماره ٨٧، صص ١٥٤-١٧٤.
کادن، جی ای (1380). فرهنگ توصیفی ادبیات و نقد، ترجمه کاظم فیروزمند. تهران: شادگان.
لوکاچ، جورج (١٣٩٤)، نظریه رمان، ترجمه حسن مرتضوی، چاپ چهارم: انتشارات آشیان.
مقدادی، بهرام (1387). فرهنگ اصطلاحات ادبی(از افلاطون تا عصر حاضر)، تهران: فکر روز، چاپ اول.
مقدم توکلی، صفیه (1393). شگردهای طنز در رمان مدار صفر درجه، احمد محمود، مطالعات داستانی، سال دوم، شماره سوم، بهار 1393، صفحات 20-5.
میرزا محمدنیا، فریبا و گذشتی، محمدعلی و یوسف عام، عالیه (١٣٩٩). بررسی اشعار شاملو به یاری نظریة زیباییشناسی انتقادی، زبان و ادب فارسی، سال دوازدهم، شماره ٤٣. صص ١٧٩-٢٠٢.
میلر، آندرو (1385). درآمدی بر نظریه فرهنگی معاصر، ترجمه جمال محمدی، تهران: ققنوس.
نوذری، حسینعلی (1384). نظریه انتقادی مکتب فرانکفورت در علوم اجتماعی و انسانی، تهران: نشر چشمه.
هورکایمر، ماکس (١٣٩٤). کسوف خرد، ترجمه محمود اکسیری فرد، انتشارات: گام نو.
Adorno. W, Theodor (1997). Aesthetic theory, the Athlone Press, London.
Manne, Robert (2018). "No Friend But The Mountains review: Behrouz Boochani's poetic and vital memoir". Sydney Morning Herald. Archived from the original on 30 October 2018. Retrieved 2 February 2019.
Boochani, Behrouz (2018). No friend but the mountains: Writing from Manus Prison. Afterword by translator Omid Ofighian. Sydney: Picador (Pan MacMillan Australia). pp. 359–362. ISBN 978-1-760-55538-2.
_||_Refrences
Ahmadi, Babak (1379). memories of darkness; About the three thinkers of the Frankfurt school: Benjamin, Horkheimer, Adorno, second edition, Tehran: Neshr al-Karzan.
Eslami, Shahram and Kazem Amiri (1374). "Aesthetic theory of Theodor Adorno". In: New Boutique. Under the supervision of Mansour Kushan. first volume. Tehran: Art Cultural Company.
Butamore, Tom (2017). Frankfurt School, translated by Hossein Ali Nozari. Tehran; Ni publication, 7th edition.
Bresler, Charles (2016). An introduction to literary theories, translated by Mustafa Abedini Fard (editor Dr. Hossein Payandeh). Tehran: Nilufar Publications. fourth edition.
Benjamin, Walter and Adorno, Theodore and Marcuse, Herbert (1388). Aesthetics and Modernism (selection of writings on critical aesthetics), translated by Omid Mehrgan, third edition. Tehran: Ghazal Publications.
Buchani, Behrouz (2018). No friend except the mountain, 8th edition, Tehran: Cheshmeh publication.
Hasanpour Alashti, Hossein and Abbasi, Reza (2009). Linguistic analysis of Farrokhi Yazdi's poems based on the theory of critical aesthetics (relying on sonnets and several quatrains), Research Journal of Persian Language and Literature, No. 17.
Hosseinpour Chianeh, Arzoo and Pashaei Fakhri, Kamran and Adelzadeh, Parvaneh (2019). Analysis of Nima Yoshij's poems based on the theory of critical aesthetics of the Frankfurt School, Literary Aesthetics, 18th year, number 43, pp. 2-24.
Sadeghian, Reza and others (2016). Methodology of the Frankfurt School, Monthly Research of the Nations, second volume, number 21, pp. 1-14.
Zamiran, Mohammad (2018). Michel Foucault: Knowledge and Power, 6th edition. Tehran: Hermes.
Tahansab, Ali (1398). Analysis of Arif Qazvini's poetry from the perspective of critical aesthetic theory, literature and interdisciplinary studies, first year, second issue, pp. 145-125.
Tahori, Nir (2004). A collection of art criticism consensus articles, Tehran- November 15 and 16, 2014, Tehran: Art Academy.
Fatuhi, Mahmoud (1387). Rhetorical deconstruction, the role of rhetorical industries in breaking and deconstructing the text, literary criticism, number 3/first year. pp. 109-135.
Fleki, Mahmoud (2012). Narrative of the story of the basic theories of story writing, Tehran: Reklafnegar publishing house, first edition.
Fuladi, Mahnaz and Salahi-Moghadam Soheila and Fuladi, Darab (2018). Mr. Ayaz's infernal age from the perspective of critical aesthetics of the Frankfurt school, Persian language and literature, year 27, number 87, pp. 154-174.
Kaden, J.E. (2008). Descriptive dictionary of literature and criticism, translated by Kazem Firouzmand. Tehran: Shadgan.
Lukacs, George (1394), Theory of the Novel, translated by Hassan Mortazavi, 4th edition: Ashian Publications.
Moqdadi, Bahram (2007). A dictionary of literary terms (from Plato to the present age), Tehran: Fekr Rooz, first edition.
Moghadam Tavakoli, Safiya (2013). Humorous tricks in Madar Safar Degree novel, Ahmad Mahmoud, Fiction Studies, second year, third issue, spring 2013, pages 5-20.
Mirza Mohammadnia, Fariba and Passadi, Mohammad Ali and Yusuf Aam, Aaliyah (1399). Analysis of Shamloo's poems with the help of critical aesthetic theory, Persian language and literature, year 12, number 43. pp. 179-202.
Miller, Andrew (2015). An introduction to contemporary cultural theory, translated by Jamal Mohammadi, Tehran: Qaqnos.
Nowzari, Hossein-Ali (2004). Critical theory of the Frankfurt school in social and human sciences, Tehran: Cheshme Publishing House.
Horkheimer, Max (1394). Eclipse of wisdom, translated by Mahmoud Aksiri Fard, published by: Gam Nu.
Adorno. W, Theodor (1997). Aesthetic theory, the Athlone Press, London.
Manne, Robert (2018). "No Friend But The Mountains review: Behrouz Boochani's poetic and vital memoir". Sydney Morning Herald. Archived from the original on 30 October 2018. Retrieved 2 February 2019.
Boochani, Behrouz (2018). No friend but the mountains: Writing from Manus Prison. Afterword by translator Omid Ofighian. Sydney: Picador (Pan MacMillan Australia). pp. 359–362. ISBN 978-1-760-55538-2.
