معرفی نسخۀ خطی منشآت امیر نظام گروسی

الموضوعات :

مجتبی صفر علیزاده ¹ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی خوی)
لیلا عدل پرور ² (عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی)
آرزو مومنی خانشان ³ (دانشجوی دکترای تخصصی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی)

تاريخ الإرسال : 13 الإثنين , جمادى الثانية, 1440 تاريخ التأكيد : 10 السبت , محرم, 1442 تاريخ الإصدار : 08 الأحد , شعبان, 1442

الکلمات المفتاحية: منشآت, امیرنظام, ویژگی‌های ادبی, معرّفی نسخة خطی, مهمّ ترین ویژگی‌های سبکی,

ملخص المقالة :

معرّفی و انتشار متون برجستۀ ادب فارسی، موجب رونق و غنای پیشینۀ علمی، ادبی و تاریخی کشور می‌شود. بسیاری از نسخ در کتابخانه‌های داخل و خارج کشور باقی است که به منظور شناسایی ضرورت دارد تصحیح، معرّفی و مورد ارزیابی قرار گیرند. از حسنعلی‌خان امیرنظام گروسی دو اثر ارزندۀ ادبی به صورت مکتوب به نام‌های منشآت و پند‌نامۀ یحیویه به جای مانده است که تا به حال معرّفی و مورد تحلیل و بررسی واقع نشده است. منشآت گروسی؛ اثری در نامه نگاری و مکاتیب دیوانی فارسی است که در قرن سیزدهم به سبک قائم مقام فراهانی به نثری ساده و بینابین نگاشته شده است و از نظر انعکاس اوضاع تاریخی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، دیوانی و... حائز اهمیّت می باشد، لذا بازنگری و معرّفی و شناسایی این اثر در باز‌آفرینی گذشتۀ فرهنگی ایران، می‌تواند مؤثّر باشد. در این مقاله سعی بر این است ضمن معرّفی امیر نظام گروسی و نقش وی در ترّقی و اصلاح جامعه و توجۀ به علوم ادبی و ادبیان، نسخه‌های اساس و کمکی منشأت وی، نیز معرّفی شده و به بیان مهّم‌ترین ویژگی‌های این اثر، پرداخته شود.

المصادر:

کتابنامه:

۱- احمدی کرمانی، یحیی، 1362، فرماندهان کرمان، نشر دانش.

۲- اقبال آشتیانی، عباس، 1351، سه سال در دربار ایران، انتشارات تهران، نوین.

۳- امیر نظام گروسی، حسنعلی بن محمّد صادق، 1394، منشآت، به تصحیح مجتبی صفرعلیزاده، آرزو مومنی خانشان، انتشارات شعر سپید.

۴- انوشه، حسن،1376، دانشنامۀ  ادب پارسی، ج ۲، سازمان چاپ و انتشارات تهران .

۵- باستانی پاریزی، محمّد ابراهیم، ۱۳۶۸، پیغمبر دزدان ، انتشارات نگاه.

۶- بهار، محمّد تقی،1386، سبک شناسی بهار، نشر چاپخانۀ سپهر .

۷- بیهقی، محمّد بن حسین، ۱۳۸۰، تاریخ بیهقی، بر اساس نسخۀ دکتر فیاّض، ادیب پیشاوری، غنی فیاض، انتشارات تهران .

۸-پارسا نسب، محمّد ، 1387، جامعه شناسی ادبیّات فارسی، انتشارات سمت.

۹-خاتمی، احمد،  1374، مقدمۀ نظم و نثر دورۀ بازگشت ادبی، انتشارات پایا.

۱۰- دهخدا، علی اکبر، ۱۳۷۷، لغت نامه، دورۀ جدید انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.

۱۱- سلطانی، محمّد علی، 1378، جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان، انتشارات سها.

۱۲- عضد الدوله، احمد میرزا، 1372، تاریخ عضدی، انتشارات تهران.

۱۳- محجوب، محمّد جعفر، ۱۳۳۶، دیوان قاآنی، انتشارات تهران  .

۱۴- محمّد بن حسین علی، ۱۳۸۵، منشات امیر نظام گروسی، انتشارات سیب سرخ.

۱۵- محمّد حسن بن علی، اعتماد السلطنه، ۱۳۶۷، تاریخ منتظم ناصری، به تصحیح محمّد اسماعیل رضوانی، انتشارات دنیای کتاب.

۱۶- محمّدی برنجه، علی، ۱۳۸۵، منشأت امیر نظام گروسی، انتشارات سیب سرخ.

۱۷- مستوفی، عبدالله، ۱۳۷۱، شرح زندگانی من، انتشارات زوّار.

۱۸- مصاحب، غلامحسین،1374، دایرﺓ المعارف فارسی، انتشارات فرانکلین.

۱۹-معین، محمّد، ۱۳۷۱، فرهنگ فارسی، انتشارات امیر کبیر.

۲۰- مفتون دنبلی، عبدالرزاق، 1351، مآثرالسلطانیه، به کوشش غلامحسین صدری افشار، انتشارات تهران.

۲۱- میرزا سمیعا، محمّد سمیع، ۱۳۷۸، تذکرﺓ الملوک، به کوشش سیّد محمّد دبیر سیاقی، و سازمان اداری حکومت   صفوی با تعلیقات مینورسکی بر تذکرﺓ الملوک، ترجمۀ مسعود رجب نیا، تهران،مؤسّسۀ انتشارات امیر کبیر.

۲۲- نفیسی، علی اکبر، ۱۳۴۳، فرهنگ نفیسی، نویسنده: ناظم الاطباء، تهران، انتشارات خیّام.

۲۳- هدایت، مهدی قلی خان، 1375، خاطرات و خطرات، انتشارات زوار.

۲۴- وقایع نگار کردستانی، علی اکبر، 1366، حدیقه ناصری، انتشارات امیر کبیر.

مجلات:

۲۵- بسناس، مهری، ۱۳۸۰ ، زندگی نامۀ سیاسی، اجتماعی، امیر نظام گروسی، انتشارات آوای نور

فراهانی،1355: 67

۲۶- تقی زاده ، منصور، ۱۳۴۵،دورۀ ۴، ش ۴۱ و ۴۲، ص ۲۷، امیر گروسی  (مجلّات)

۲۷- قیداری، زهرا، ۱۳۹۰، تعامل تاریخ و ادبیّات، رشد آموزش تاریخ، دورۀ دوازدهم، شمارۀ ۳

۲۸- مردانی، فیروز، 1377، ترسّل و نامه نگاری در ادب فارسی، کیهان فرهنگی، ش 14، ص 43-47

۲۹- مهدی زاده، مهدی، ۱۳۷۸،  تاریخچۀ منشات در ادب فارسی، کیهان فرهنگی، شمارۀ ، ۱۵۴، صص ۶۴-۶۷

سایت اینترنتی:

۳۱- نائبی، محمّد صادق، یکهزار واژۀ اصیل ترکی:  https://qooyash.wordpress.com

 

bibliography:

1- Ahmadi Kermani, Yahya, 1362, Commanders of Kerman, Nash Danesh.

2- Iqbal Ashtiani, Abbas, 1351, Three Years in the Court of Iran, Tehran Publications, Novin.

3- Amir Nizam Grossi, Hasan Ali bin Mohammad Sadegh, 2014, Monshaat, edited by Mojtabi Safar Alizadeh, Arezoo Momeni Khanshan, Shear Sepid Publishing House.

4- Anousheh, Hassan, 1376, Persian Literature Encyclopedia, Volume 2, Tehran Printing and Publishing Organization.

5- Bastani Parisi, Mohammad Ibrahim, 1368, Prophet of Thieves, Negah Publications.

6- Bahar, Mohammad Taghi, 1386, Bahar stylistics, published by Sepehr printing house.

7- Bayhaqi, Muhammad bin Hossein, 1380, History of Bayhaqi, based on Dr. Fayaz's version, Adib Peshawari, Ghani Fayaz, Tehran Publications.

8- Parsa Nasab, Mohammad, 1387, Sociology of Persian Literature, Samt Publications.

9- Khatami, Ahmed, 1374, introduction to poetry and prose of the period of literary return, Paya Publications.

10- Dehkhoda, Ali Akbar, 1377, Dictionary, Tehran University Publications and Printing, New Era.

11- Soltani, Mohammad Ali, 1378, historical geography and detailed history of Kermanshahs, Soha Publications.

12- Azd al-Dawlah, Ahmad Mirza, 1372, Tarikh Azdi, Tehran Publications.

13- Mahjoub, Mohammad Jafar, 1336, Divan Qaani, Tehran Publications.

14- Mohammad bin Hossein Ali, 1385, the works of Amir Nizam Grossi, Sib Sorekh Publications.

15- Muhammad Hasan bin Ali, Etimad al-Sultaneh, 1367, the Naseri administrative history, corrected by Muhammad Ismail Rizwani, Duniya Kitab Publications.

16- Mohammadi Barinjeh, Ali, 2005, authored by Amir Nizam Grossi, Sib Sorekh Publications.

17- Mostofi, Abdullah, 1371, Narrative of my life, Zovar Publications.

18- Musaheb, Gholam Hossein, 1374, Farsi Encyclopedia, Franklin Publications.

19-Moin, Mohammad, 1371, Farhang Farsi, Amir Kabir Publications.

20- Mafotun Danbali, Abd al-Razzaq, 1351, Ma'ather al-Soltaniyeh, with the efforts of Gholamhossein Sadri Afshar, Tehran Publications.

21- Mirza Samia, Muhammad Sami, 1378, Tazkreğl al-Muluk, with the effort of Sayyid Mohammad Debir Siagi, and the administrative organization of the Safavid government with Minorski's annotations on Tzkreğl al-Muluk, translated by Masoud Rajab Niya, Tehran, Amir Kabir Publishing House.

22- Nafisi, Ali Akbar, 1343, Farhang Nafisi, author: Nazim al-Atba, Tehran, Khayyam Publications.

23- Hedayat, Mehdi Qoli Khan, 1375, Memories and Dangers, Zovar Publications.

24- Kurdish chronicler, Ali Akbar, 1366, Hadiqeh Naseri, Amir Kabir Publications.

magazines:

25- Basnas, Mehri, 1380, political and social biography, Amir Nizam Grossi, Avai Noor publishing house

Farahani, 1355: 67

26- Taghizadeh, Mansour, 1345, period 4, vol. 41 and 42, p. 27, Amir Grossi (magazines)

27- Kedari, Zahra, 1390, the interaction of history and literature, the growth of history education, twelfth period, number 3

28- Mardani, Firouz, 1377, sending letters and letters in Persian literature, Kihan Farhangi, vol. 14, pp. 43-47

29- Mehdizadeh, Mehdi, 1378, History of Origins in Persian Literature, Kihan Farhani, No. 154, pp. 64-67

website:

31- Naibi, Mohammad Sadegh, one thousand authentic Turkish words: https://qooyash.wordpress.com