معرفی نسخۀ خطی منشآت امیر نظام گروسی
الموضوعات :مجتبی صفر علیزاده 1 , لیلا عدل پرور 2 , آرزو مومنی خانشان 3
1 - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی خوی
2 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی
3 - دانشجوی دکترای تخصصی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوی
الکلمات المفتاحية: منشآت, امیرنظام, ویژگی‌های ادبی, معرّفی نسخة خطی, مهمّ ترین ویژگی‌های سبکی,
ملخص المقالة :
معرّفی و انتشار متون برجستۀ ادب فارسی، موجب رونق و غنای پیشینۀ علمی، ادبی و تاریخی کشور می‌شود. بسیاری از نسخ در کتابخانه‌های داخل و خارج کشور باقی است که به منظور شناسایی ضرورت دارد تصحیح، معرّفی و مورد ارزیابی قرار گیرند. از حسنعلی‌خان امیرنظام گروسی دو اثر ارزندۀ ادبی به صورت مکتوب به نام‌های منشآت و پند‌نامۀ یحیویه به جای مانده است که تا به حال معرّفی و مورد تحلیل و بررسی واقع نشده است. منشآت گروسی؛ اثری در نامه نگاری و مکاتیب دیوانی فارسی است که در قرن سیزدهم به سبک قائم مقام فراهانی به نثری ساده و بینابین نگاشته شده است و از نظر انعکاس اوضاع تاریخی، فرهنگی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، دیوانی و... حائز اهمیّت می باشد، لذا بازنگری و معرّفی و شناسایی این اثر در باز‌آفرینی گذشتۀ فرهنگی ایران، می‌تواند مؤثّر باشد. در این مقاله سعی بر این است ضمن معرّفی امیر نظام گروسی و نقش وی در ترّقی و اصلاح جامعه و توجۀ به علوم ادبی و ادبیان، نسخه‌های اساس و کمکی منشأت وی، نیز معرّفی شده و به بیان مهّم‌ترین ویژگی‌های این اثر، پرداخته شود.
کتابنامه:
۱- احمدی کرمانی، یحیی، 1362، فرماندهان کرمان، نشر دانش.
۲- اقبال آشتیانی، عباس، 1351، سه سال در دربار ایران، انتشارات تهران، نوین.
۳- امیر نظام گروسی، حسنعلی بن محمّد صادق، 1394، منشآت، به تصحیح مجتبی صفرعلیزاده، آرزو مومنی خانشان، انتشارات شعر سپید.
۴- انوشه، حسن،1376، دانشنامۀ ادب پارسی، ج ۲، سازمان چاپ و انتشارات تهران .
۵- باستانی پاریزی، محمّد ابراهیم، ۱۳۶۸، پیغمبر دزدان ، انتشارات نگاه.
۶- بهار، محمّد تقی،1386، سبک شناسی بهار، نشر چاپخانۀ سپهر .
۷- بیهقی، محمّد بن حسین، ۱۳۸۰، تاریخ بیهقی، بر اساس نسخۀ دکتر فیاّض، ادیب پیشاوری، غنی فیاض، انتشارات تهران .
۸-پارسا نسب، محمّد ، 1387، جامعه شناسی ادبیّات فارسی، انتشارات سمت.
۹-خاتمی، احمد، 1374، مقدمۀ نظم و نثر دورۀ بازگشت ادبی، انتشارات پایا.
۱۰- دهخدا، علی اکبر، ۱۳۷۷، لغت نامه، دورۀ جدید انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
۱۱- سلطانی، محمّد علی، 1378، جغرافیای تاریخی و تاریخ مفصل کرمانشاهان، انتشارات سها.
۱۲- عضد الدوله، احمد میرزا، 1372، تاریخ عضدی، انتشارات تهران.
۱۳- محجوب، محمّد جعفر، ۱۳۳۶، دیوان قاآنی، انتشارات تهران .
۱۴- محمّد بن حسین علی، ۱۳۸۵، منشات امیر نظام گروسی، انتشارات سیب سرخ.
۱۵- محمّد حسن بن علی، اعتماد السلطنه، ۱۳۶۷، تاریخ منتظم ناصری، به تصحیح محمّد اسماعیل رضوانی، انتشارات دنیای کتاب.
۱۶- محمّدی برنجه، علی، ۱۳۸۵، منشأت امیر نظام گروسی، انتشارات سیب سرخ.
۱۷- مستوفی، عبدالله، ۱۳۷۱، شرح زندگانی من، انتشارات زوّار.
۱۸- مصاحب، غلامحسین،1374، دایرﺓ المعارف فارسی، انتشارات فرانکلین.
۱۹-معین، محمّد، ۱۳۷۱، فرهنگ فارسی، انتشارات امیر کبیر.
۲۰- مفتون دنبلی، عبدالرزاق، 1351، مآثرالسلطانیه، به کوشش غلامحسین صدری افشار، انتشارات تهران.
۲۱- میرزا سمیعا، محمّد سمیع، ۱۳۷۸، تذکرﺓ الملوک، به کوشش سیّد محمّد دبیر سیاقی، و سازمان اداری حکومت صفوی با تعلیقات مینورسکی بر تذکرﺓ الملوک، ترجمۀ مسعود رجب نیا، تهران،مؤسّسۀ انتشارات امیر کبیر.
۲۲- نفیسی، علی اکبر، ۱۳۴۳، فرهنگ نفیسی، نویسنده: ناظم الاطباء، تهران، انتشارات خیّام.
۲۳- هدایت، مهدی قلی خان، 1375، خاطرات و خطرات، انتشارات زوار.
۲۴- وقایع نگار کردستانی، علی اکبر، 1366، حدیقه ناصری، انتشارات امیر کبیر.
مجلات:
۲۵- بسناس، مهری، ۱۳۸۰ ، زندگی نامۀ سیاسی، اجتماعی، امیر نظام گروسی، انتشارات آوای نور
فراهانی،1355: 67
۲۶- تقی زاده ، منصور، ۱۳۴۵،دورۀ ۴، ش ۴۱ و ۴۲، ص ۲۷، امیر گروسی (مجلّات)
۲۷- قیداری، زهرا، ۱۳۹۰، تعامل تاریخ و ادبیّات، رشد آموزش تاریخ، دورۀ دوازدهم، شمارۀ ۳
۲۸- مردانی، فیروز، 1377، ترسّل و نامه نگاری در ادب فارسی، کیهان فرهنگی، ش 14، ص 43-47
۲۹- مهدی زاده، مهدی، ۱۳۷۸، تاریخچۀ منشات در ادب فارسی، کیهان فرهنگی، شمارۀ ، ۱۵۴، صص ۶۴-۶۷
سایت اینترنتی:
۳۱- نائبی، محمّد صادق، یکهزار واژۀ اصیل ترکی: https://qooyash.wordpress.com
_||_
bibliography:
1- Ahmadi Kermani, Yahya, 1362, Commanders of Kerman, Nash Danesh.
2- Iqbal Ashtiani, Abbas, 1351, Three Years in the Court of Iran, Tehran Publications, Novin.
3- Amir Nizam Grossi, Hasan Ali bin Mohammad Sadegh, 2014, Monshaat, edited by Mojtabi Safar Alizadeh, Arezoo Momeni Khanshan, Shear Sepid Publishing House.
4- Anousheh, Hassan, 1376, Persian Literature Encyclopedia, Volume 2, Tehran Printing and Publishing Organization.
5- Bastani Parisi, Mohammad Ibrahim, 1368, Prophet of Thieves, Negah Publications.
6- Bahar, Mohammad Taghi, 1386, Bahar stylistics, published by Sepehr printing house.
7- Bayhaqi, Muhammad bin Hossein, 1380, History of Bayhaqi, based on Dr. Fayaz's version, Adib Peshawari, Ghani Fayaz, Tehran Publications.
8- Parsa Nasab, Mohammad, 1387, Sociology of Persian Literature, Samt Publications.
9- Khatami, Ahmed, 1374, introduction to poetry and prose of the period of literary return, Paya Publications.
10- Dehkhoda, Ali Akbar, 1377, Dictionary, Tehran University Publications and Printing, New Era.
11- Soltani, Mohammad Ali, 1378, historical geography and detailed history of Kermanshahs, Soha Publications.
12- Azd al-Dawlah, Ahmad Mirza, 1372, Tarikh Azdi, Tehran Publications.
13- Mahjoub, Mohammad Jafar, 1336, Divan Qaani, Tehran Publications.
14- Mohammad bin Hossein Ali, 1385, the works of Amir Nizam Grossi, Sib Sorekh Publications.
15- Muhammad Hasan bin Ali, Etimad al-Sultaneh, 1367, the Naseri administrative history, corrected by Muhammad Ismail Rizwani, Duniya Kitab Publications.
16- Mohammadi Barinjeh, Ali, 2005, authored by Amir Nizam Grossi, Sib Sorekh Publications.
17- Mostofi, Abdullah, 1371, Narrative of my life, Zovar Publications.
18- Musaheb, Gholam Hossein, 1374, Farsi Encyclopedia, Franklin Publications.
19-Moin, Mohammad, 1371, Farhang Farsi, Amir Kabir Publications.
20- Mafotun Danbali, Abd al-Razzaq, 1351, Ma'ather al-Soltaniyeh, with the efforts of Gholamhossein Sadri Afshar, Tehran Publications.
21- Mirza Samia, Muhammad Sami, 1378, Tazkreğl al-Muluk, with the effort of Sayyid Mohammad Debir Siagi, and the administrative organization of the Safavid government with Minorski's annotations on Tzkreğl al-Muluk, translated by Masoud Rajab Niya, Tehran, Amir Kabir Publishing House.
22- Nafisi, Ali Akbar, 1343, Farhang Nafisi, author: Nazim al-Atba, Tehran, Khayyam Publications.
23- Hedayat, Mehdi Qoli Khan, 1375, Memories and Dangers, Zovar Publications.
24- Kurdish chronicler, Ali Akbar, 1366, Hadiqeh Naseri, Amir Kabir Publications.
magazines:
25- Basnas, Mehri, 1380, political and social biography, Amir Nizam Grossi, Avai Noor publishing house
Farahani, 1355: 67
26- Taghizadeh, Mansour, 1345, period 4, vol. 41 and 42, p. 27, Amir Grossi (magazines)
27- Kedari, Zahra, 1390, the interaction of history and literature, the growth of history education, twelfth period, number 3
28- Mardani, Firouz, 1377, sending letters and letters in Persian literature, Kihan Farhangi, vol. 14, pp. 43-47
29- Mehdizadeh, Mehdi, 1378, History of Origins in Persian Literature, Kihan Farhani, No. 154, pp. 64-67
website:
31- Naibi, Mohammad Sadegh, one thousand authentic Turkish words: https://qooyash.wordpress.com
