واکاوی فرهنگی متون کهن پیرامون انتخاب نام زنان
الموضوعات :سیده سعیده سنجری 1 , مهدی کارگز 2
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودسر و املش، گروه زبان و ادبیات فارسی، رودسر، ایران.
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد آستارا، گروه فرهنگ و زبان های باستانی، آستارا، ایران.
الکلمات المفتاحية: متون کهن, واکاوی فرهنگی, انتخاب نام زنان, old texts, cultural investigation, ancient beliefs, naming women,
ملخص المقالة :
متن های کهن ایران باستان نشان دهنده اعتقادها ،باورها و شاخص های فرهنگی ،اجتماعی و تاریخی ایرانیان پیش از اسلام است. این باورها و اعتقادهای کهن، بخشی از نگرش مردم را به برگزیدن نام زنان از نمادها و سمبل های مادی مانند آسمان ،خورشید و ستارگان و در بعد معنوی، اعتقاد به خدایان و ایزدان کهن نشان می دهد. هدف از این پژوهش بررسی باورهای اعتقادی و فرهنگی مردم ایران به تاریخ و ادیان پیش از اسلام ،در مورد انتخاب نام زنان بود.در پژوهش حاضر برای گردآوری داده ها از کتاب های باستانی ایران،اوستا و فارسی میانه(پهلوی) استفاده شد.نتایج تحلیل داده ها با استناد بر متون کهن ایرانی نشان داد که بین اعتقادات مذهبی-دینی و باورهای فرهنگی –تاریخی و نیز مقبولیت اجتماعی جهت انتخاب نام زنان رابطه معنی داری وجود دارد.همچنین از بین داده های فرهنگی ،اعتقادات مذهبی که جنبه تبرک و تقدس داشته اند عامل تاثیرگذارتری برای انتخاب نام زنان درایران باستان می باشد.
آموزگار، ژاله. (1374). تاریخ اساطیر ایران ، تهران : سمت .
آموزگار، ژاله. (1386).زبان فرهنگ اسطوره،تهران:انتشارات مهارت.
ابوالقاسمی، محسن. ( 1376). راهنمای زبانهای باستانی ، ج 1و2، تهران : سمت .
الیاده، میرچا (1378). اسطوره بازگشت جاودانه ،ترجمه بهمن سرکاراتی، تهران: قطره.
انوری، حسن (1384). فرهنگ نام سخن،تهران:انتشارات سخن.
بختور تاش، نصرت الله ( 1371). گردونه خورشید یا گردونة مهر ، تهران: فروهر.
بشرا، محمد، طاهری، طاهر (1386 ). باورهای عامیانه مردم گیلان،رشت: ایلیا.
بوسایلی، ماریو. هنر پارتی و ساسانی، ترجمه یعقوب آژند (1376). تهران : مولی.
بویس، مری. .زردشتیان، باورها و آداب دینی آنها، ترجمه عسگر بهرامی(1381). تهران: ققنوس.
بهار، مهرداد (1373). پژوهشی در اساطیر ایران به کوشش دکتر مزداپور، تهران : آگه.
پورداود، ابراهیم (1377). یشت ها، ج 1و2، تهران: اساطیر.
دادور، ابوالقاسم، منصوری، الهام (1385). درآمدی بر اسطوره ها و نمادهای ایران و هند در عهد باستان، تهران : کلهر.
دوبوکور، مونیک. رمزهای زنده جان، ترجمه جلال ستاری(1373). تهران : مرکز.
رومارزن، مارتن. آیین میترا، ترجمه بزرگ نادرزاده( 1375). تهران : چشمه .
زرشناس، زهره (1385). زن و واژه،به کوشش دکترویدانداف، تهران: فروهر.
سنجری، سیده سعیده (1388). فصلنامه علمی-پژوهشی زن و فرهنگ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز،سال اول-شماره دوم-صفحات 16-22.
سیدی، سید کاظم، زاهدی نیا، علی (1384). فرهنگ نام ایرانیان، مشهد: ترانه .
صمدی، مهرانگیز (1367). ماه در ایران از قدیمی ترین ایام تا ظهور اسلام، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
کرتیس، جان. ایران کهن، ترجمه خشایار بهرامی (1378). تهران: کارنک.
گویری، سوزان (1379). آناهیتا در اسطوره های ایرانی، تهران: نشر جمال الحق.
مزداپور، کتایون (1369). شایست ناشایست، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی تهران.
مقدم، محمد (1380). جستاری درباره مهر و ناهید، تهران : هیرمند.
مکنزی ،دیوید نیل. فرهنگ کوچک زبان پهلوی، ترجمه دکتر مهشید میرفخرایی(1379). تهران : پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی .
هینلز ، جان. شناخت اساطیر ایران، ترجمه دکتر ژاله آموزگار و احمد تفضلی(1381). تهران : چشمه .
یاحقی، محمد جعفر (1369). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، تهران: سروش.
Bartholomae,Chr., (1961). Altiranisches Wȍrterbuch , Berlin.
Kellens, J.,(1992).Cistā ,Encyclopaedia Iranica,Vol.5, pp 601-602.
Mackenzie ,D.N.,(1971) .A concise Pahlavi DICTIONARY,London.
_||_
