بازتاب تنهایی زن در جامعه‌ی مردسالار در شعر سیمین بهبهانی و فاطمه ناعوت
الموضوعات :روح اله مهدیان طرقبه 1 , علی حیدری 2
1 - دانشگاه لرستان، گروه زبان و ادبیات عربی، خرم آباد، ایران.
2 - دانشگاه لرستان، گروه زبان و ادبیات عربی، خرم آباد، ایران.
الکلمات المفتاحية: سیمین بهبهانی, جامعه ی مرد سالار, فاطمه ناعوت, بازتاب تنهایی زن,
ملخص المقالة :
هدف پژوهش حاضر بررسی مسألة تنهایی زن در سایه‌ی مردسالاری و بازتاب آن در اشعار سیمین بهبهانی و فاطمه ناعوت می باشد. جامعه‌ی پژوهش مجموعه‌ی اشعار سیمین بهبهانی و دیوان اسمی لیس صعبا از فاطمه ناعوت است. نمونه‌های بررسی شده مقاطعی از اشعار سیمین بهبهانی و ناعوت است که به موضوع تنهایی اشاره دارد. طرح پژوهش روش توصیفی _ تحلیلی است که با استخراج بارزترین نمودها از بازتاب معضل تنهایی در شعر سیمین بهبهانی و فاطمه ناعوت، تحلیل و مقایسه‌ی این واگویه‌های زنانه و شاعرانه انجام شد. یافته های پژوهش نشان دادکه آن چه مایه‌های مشترک در آثار این دو شاعر را بیشتر می‌کند، زندگی در محیطی کم و بیش مشابه، و همراه با محدودیت‌ها و سنت‌های کهنه، و زنستیزی ناشی از فرهنگ مردسالار است که جامعة سنتی ایران و مصر با آن دست‌به‌گریبان است. نتایج نیز گویای این است که انزوای زن، محدودیت او در برقراری روابط اجتماعی، محروم بودن از احترام و جایگاه مناسب و غلبة مردسالاری در تمامی مناسبات زندگی خانوادگی و اجتماعی، بخش عمده‌ای از دغدغه‌های هردو شاعر را شکل داده، و باعث شده حجم قابل توجهی از سروده‌های این دو بانو، به بازنمایی تنهایی زن در جامعه‌ی مردسالار اختصاص یابد.
- ابراهیمتبار، ابراهیم. (1396). بررسی انواع هنجارگریزی در اشعار سیمین بهبهانی. پژوهشنامة نقد ادبی و بلاغت. پاییز و زمستان، 6(2)، 80-56.
- اسماعیلی آهویی، فاطمه. (1393).بررسی تطبیقی اشعار و افکار سیمین بهبهانی و نازک الملائکه با تأکید بر بینامتنیت. مجموعه مقالات برگزیدة همایش ملی بینامتنیت، ج1، 255-270.
- اکبرزاده، رحمن. (1396). شرح احوال و بررسی مضامین اجتماعی در دو دیوان فاطمه ناعوت: نقره اصبع و اسمی لیس صعبا. پایاننامة کارشناسی ارشد، رشتة زبان و ادبیات عربی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری.
- بهبهانی، سیمین. (1391). مجموعة اشعار. چاپ پنجم، تهران: مؤسسة نگاه.
- بیژنیفر، لعبت، پناهی، مهین. (1395). بررسی تطبیقی هنجارگریزی محتوایی در اشعار سیمین بهبهانی و غادة السمان. دوفصلنامة مطالعات تطبیقی فارسی – عربی، 1(1)، 32-9.
- پولادی، منیژه، همتی، امیرحسین، قدوسی، کامران. (1396). بررسی تطبیقی کهنالگوهای آنیما و آنیموس در اشعار سیمین بهبهانی و غادة السمان. کاوشنامة ادبیات تطبیقی (مطالعات تطبیقی عربی – فارسی)، 26(7)، 20-1.
- جعفری، مجتبی. (1395). زن، عشق، شعر: نگاهی تطبیقی به مضامین مشترک در اشعار سیمین بهبهانی و غادة السمان. تهران: لوح محفوظ.
- جهانشاهی افشار، علی. (1394). بررسی تطبیقی ویژگیهای زنان در دکامرون با سندبادنامه و کلیله و دمنه. نشریة ادبیات تطبیقی، 13(7)، 26-5.
- حبیبی، علی اصغر، احمدی چناری، علی اکبر، بهمدی، زهرا. (1393). بررسی تطبیقی درونمایههای اجتماعی مشترک در شعر فروغ فرخزاد و سعاد الصباح (با تمرکز بر رویکرد زنانه). نشریة ادبیات تطبیقی، 11(6)، 66-46.
- حسینی، مریم. (1388). ریشههای زنستیزی در ادبیات فارسی. تهران: چشمه.
- حیدری، علی. (1397). تصویر زن در دیوان اسمی لیس صعبا فاطمه ناعوت. پایان نامة کارشناسی ارشد، رشته زبان و ادبیات عربی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه لرستان.
- حیدری، علی، مهدیان طرقبه، روحاله، جلیلیان، مریم. (2018). الوحده فی اسمی لیس صعبا لفاطمه ناعوت. مجله الکلیه الاسلامیه الجامعه. نجف، 51(5)، 211-231.
- دوبوار، سیمون. (1949). جنس دوم. ترجمة قاسم صنعوی. (1380). تهران: نشر توس.
دهمرده، حیدرعلی، شرفی، سمیرا. (1396). بررسی تطبیقی نگاه زنانة سیمین دانشور و غاده السمان. نشریة ادبیات تطبیقی، 17(9)، 59-40.
- رجبی، فرهاد، فرهنگدوست، امیر. (1396). بررسی انواع عاطفه در دیوان الاوغاد لا یسمعون الموسیقی. کنفرانس بین المللی مطالعات اجتماعی فرهنگ و پژوهش دینی. رشت. 25/8/1396.
- سلدن، رامان. ویدوسون، پیتر. (1985). راهنمای نظریة ادبی. ترجمة عباس مخبر. (1387). تهران: نشر نو.
- سیفی، محسن، اسدیپور، علی، اسماعیلی، سجاد. (1393). نقد تطبیقی آزادی زنان در اشعار سعاد الصباح و سیمین بهبهانی. فصلنامة علمیپژوهشی زن و فرهنگ، 22(6)، 55-41.
- صادقی فسایی، سهیلا، ملکیپور، زهرا. (1392). تحلیل جنسیتی فاصله در روابط زوجین: مصادیق و زمینههای شکلگیری. نشریهی زن در توسعه و سیاست. بهار، 11(1)، 28-1.
- الصباح، سعاد. (2000). رازهای یک زن. ترجمة حسن فرامرزی. (1378). تهران: انتشارات دستان.
- صفاری، کوکب. (1357). افسانهها و داستانهای ایرانی در ادبیات انگلیسی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- فرهنگدوست، امیر. (1396). تحلیل ساختار اسلوب و مضامین شعر فاطمه ناعوت. پایاننامة
کارشناسی ارشد، رشتة زبان و ادبیات عربی، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه گیلان.
- قهرمانی، علی، قهرمانپور، معصومه. (1395). مقایسة تطبیقی سیمای مرد در اشعار فدوی طوقان و سیمین بهبهانی. مجموعه مقالات کنگرة بین المللی زبان و ادبیات. تبریز. 825-803.
- مجیدآبادی، آیدا. (1396). تنهایی در شعر فروغ فرخزاد. 1/10/1399 www.chouk.ir
- مهدیان طرقبه، روحاله، حیدری، علی. (1397). جایگاه زن در مجموعة شعری «اسمی لیس صعبا» فاطمه ناعوت. مجموعه مقالات نخستین همایش ملی پژوهشهای شعر معاصر عربی، تبریز: 1158-1175.
- مهدیان طرقبه، روح اله، حیدری، علی. (1398). کارکرد نشانهها در دیوان اسمی لیس صعباً فاطمه ناعوت. مجموعه مقالات ششمین همایش ملی نقد و نظریة ادبی. دانشگاه گنبد کابوس، 569-553.
- ناعوت، فاطمه. (2009). اسمی لیس صعباً. قاهره: الدار للنشر و التوزیع.
- ویس، رابرت. (1995). تنهایی: تجربهی انزوای عاطفی و اجتماعی. ترجمهی حسین خادمی (1380). تهران: نشر فرهود.
- یزدانپناه، مهرعلی، متولی، سپیده. (1395). بررسی مقایسهای تغزلهای غادة السمان و سیمین بهبهانی. مطالعات ادبیات تطبیقی، 20(5)، 187-169.
_||_