عملکرد مدیریت شهری در بازآفرینی بافت‌های فرسوده شهری (نمونه موردی: منطقه ثامن مشهد)
الموضوعات :
سیده الهام داوری
1
(دانشگاه جامع علمی کابردی)
محمد مولایی قلیچ
2
(دکتری، جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران)
مرضیه امینی
3
(دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری دانشگاه فردوسی دانشکده علوم انسانی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری مشهد ایران)
مجتبی جعفری سیریزی
4
(کارشناسی ارشد جغرافیای روستایی گرایش مدیریت توسعه پایدار روستایی دانشگاه تربیت مدرس. تهران .ایران)
الکلمات المفتاحية: مدیریت شهری, بازآفرینی, بافت فرسوده, منطقه ثامن مشهد,
ملخص المقالة :
بافت¬های ناکارآمد شهری ¬پهنه¬هایی از شهر می¬باشند،که ازجریان توسعه عقب افتاده و به کانون مشکلات تبدیل شده¬اند. هدف¬ این پژوهش، شناخت عوامل¬کلیدی موفقیت ¬در تحقق و شکل¬گیری¬ مدیریت بازآفرینی ¬در بافت مرکزی کلان‌شهر مشهد است. پژوهش ¬حاضر توصیفی تحلیلی ¬از نوع¬ کاربردی است. شیوه¬ جمع آوری اطلاعات کتابخانه¬¬ای ¬و میدانی -است. برداشت‌های¬ میدانی ¬شامل ¬توزیع¬ و تکمیل ¬پرسشنامه¬ توسط ¬کارشناسان¬ و مدیران ¬شهری¬ و ¬شهروندان¬ ساکن¬ در محدوده ¬منطقه ¬ثامن، در کلان‌شهر مشهد است¬، که بین 376 نفر از شهروندان مشهد و 152 نفر ازکارشناسان¬ و مدیران شهری به صورت نمونه‌گیری¬ تصادفی ¬ساده توزیع شده است. به منظور تجزیه¬ و تحلیل -داده‌ها در قسمت کمی از آزمون t تک نمونه¬ای، آزمون t زوجی، آزمون رتبه‌بندی فریدمن با استفاده از نرم افزارهای SPSS و لیزرل صورت گرفته است. نتایج ارزیابی وضعیت مدیریت بازآفرینی در سطح ¬بافت ¬فرسوده ¬مرکز شهر در وضعیت نامطلوب ¬ارزیابی ¬شده است. ابعاد مدیریت بازآفرینی ¬در ماندگاری جمعیت در این ¬محدوده ناموفق بوده، همچنین با توجه ¬به ¬آزمون¬ رتبه¬بندی ¬فریدمن عامل اقتصادی با دارا بودن ¬پایین رتبه (36/1) در میان¬ ابعاد بازآفرینی تاثیر بیشتری را در عدم ارتقاء مدیریت بازآفرینی ¬در بافت‌فرسوده ¬مرکز شهر مشهد(منطقه ثامن) دارا می¬باشد. بنابراین (منطقه ثامن) با استفاده از اصول طراحی و معماری خاص آن ¬می¬تواند چهره¬ی زیبایی به شهر دهد که این امر به ¬واسطه¬ی مشارکت شهروندان و ایجاد تمایل¬در آن¬ها درصورت رفع مشکلات ¬موجود در بافت¬ها و فراهم¬کردن ¬امکانات در همه ابعاد فوق عملی خواهد شد.
اله ویرن، مهسا، فلسفی، ابوسعید، مقیمی، مهدی و سلطانی، مهرداد. (1398). بررسی نقش بازآفرینی در ارتقای کیفیت بافت‌های ناکارآمد شهری (نمونه موردی: مطالعه و طراحی محله نجف آباد ( بیسیم ) زنجان)، اولین همایش ملی کیفیت در فضاهای معماری و شهری، زنجان.
بختیاری، لیلی، ساسان¬پور، فرزانه، شماعی، علی ¬و سلیمانی¬مهرنجانی، محمد. (1399). تحلیل¬ بازآفرینی ¬پایدار¬ بخش مرکزی شهرها با رویکرد سناریونویسی ¬مورد مطالعه: بخش ¬مرکزی شهر همدان، جغرافیا و توسعه فضای شهری، 7(1)، 259-231.
بیرانوند زاده، مریم، صرلی، سیاوش، سالاری سردری، فرضعلی ¬و سبحانی، نوبخت. (1394). تحلیل ساختار فضایی- کالبدی بافت مرکزی شهر خرم آباد. نشریه پژوهش¬های منظر شهر، 1(9)،12-4.
پوراحمد، احمد. (1385). جغرافیا و ساخت شهر کرمان، انتشارات ¬جهاد دانشگاهی ¬مرکز تهران، چاپ دوم، تهران، ایران.
پوراحمد، احمد، حبیبی، کیومرث، و کشاورز، مهناز. (1389). سیر تحول مفهوم شناسی بازآفرینی شهری به عنوان رویکردی نو در بافت‌های فرسوده شهری. مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 1(1)، 73-92.
دهقانی، مصطفی، حقیقت¬نایینی، غلامرضا و زبردست، اسفندیار. (1400 ). تحلیل ¬ذینفعان ¬توسعه ¬شهري ¬دانش¬بنیان (موردپژوهی: شهراصفهان)، پژوهش¬هاي جغرافیاي انسانی، ( 53) 1، .
رسولی، محمد، احدنژاد، محسن ¬و حیدری، محمدتقی. (1400). تحلیل¬اهمیت - عملکرد عوامل کلیدی¬ موفقیت ¬دربازآفرینی ¬بافت‌های ناکارآمد شهری با تأکید بر ذینفعان (مطالعه موردی: شهر زنجان)، فصلنامه برنامه‌ریزی توسعه شهری و منطقه ای، (16)6، .
سرور، رحیم، اکبري، مجید، موسوي¬ و بوستان احمدي، وحید. (1397). اولویت¬بندي ¬مؤلفه‌هاي ¬توسعه¬پایدار در راستاي¬ احیاء بافت¬هاي¬فرسوده (مطالعه موردي : محله جلفاي اصفهان)، فصلنامه جغرافیایی سرزمین، (57)15، 89 -104.
سرور، هوشنگ. (1398). شناسایی بافت‌هاي فرسوده شهري ¬براساس ¬شاخص¬هاي کالبدي(مطالعه موردي: منطقه¬یک شهر تبریز)، فصلنامه شهر پایدار،دورة 2، شمارة 1 :1-14.
سلطان زاده،حسین. (1368). مقدمه‌ای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، انتشارات امیرکبیر،چاپ اول، تهران، ایران.
سیاف زاده، علیرضا. (1392). مدیریت شهری¬کلان¬ شهرتهران (فرصت‌ها و چالش‌ها)، انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم، تهران، ایران
فتاحی زاده، فهیمه، یزدانی، سعید و شیخ الاسلامی، علیرضا. (1402). سنجش مدل بازآفرینی شهری پایدار و یکپارچه در محله دروازه ری، شهر قم،مطالعات محیطی هفت حصار، ۱۲ (۴۵)، ۸۹-۱۰۴.
فرید، یدالله . (1390). جغرافیا و شهر شناسی، انتشارات دانشگاه تبریز،چاپ 8،تبریز،ایران
کلانتری¬خلیل‌آباد، حسین ¬و پوراحمد، احمد. (1385). برنامه‌ریزی ¬مرمت ¬بافت ¬تاریخی ¬شهرها، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، چاپ 2،تهران.
گودرزي، غزاله، زیویار، پروانه و استعلاجی، علیرضا. (1400). طراحی¬ الگوي¬ فرآیند مدیریت¬ بافت¬هاي ¬فرسوده ¬شهري ¬بارویکرد حکمروایی، فصلنامه ¬برنامه‌ریزي شهري و منطقه اي، (13)5، 139-168.
لطفی, سهند. (1390). بازآفرینی شهری فرهنگ مبنا: تأملی بر بُن مایه‌های فرهنگی و کُنش بازآفرینی. نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی، ،.
لطفی، سهند. (1390). بازآفرینی¬ شهری¬ فرهنگ¬ مبنا: تأملی بر بُن مایه‌های فرهنگی ¬و کُنش بازآفرینی، نشریه هنرهای زیبا: معماری و شهرسازی ،49-69.
مولایی، محمدمهدي ¬و سلیمانی، رسول. (1396 ). رشد اقتصادي ¬و توسعه شهري ¬از طریق بازآفرینی خانه¬هاي ¬ارزشمند تاریخی، فصلنامه نقش جهان، 3(7)، 104-95.
هاشم زاده قلعه¬جوق، فرشید،آبی زاده،سامان،صفرعلیزاده، اسماعیل. (1399).شناسایی و اولویت‌بندی مهم ترین عوامل موثر در پیشبرد برنامه‌های مدیریت شهری¬ در حوزه بافت فرسوده (مطالعه موردی: شهر ماکو)، پژوهش و برنامه¬ریزی شهری،(40)11،137-145.
ویسی، فرزاد، مرادی، اسکندر و دیوانی، آرمان. (1399). مقایسۀ ظرفیت¬ بازآفرینی ¬شهری ¬پایدار در محله‌هایی ¬با بافت¬ فرسوده¬ و غیر رسمی شهری ¬مطالعۀ موردی: شهر مریوان، پژوهش‌های جغرافیای برنامه‌ریزی شهری، (1)8،45-71.
References
Bakhtiari, L., Sasanpour, F .Shamai, A., & SoleimaniMehranjani, M. (2019). Analyzing the sustainable re-creation of the central part of the cities with a scenario writing approach, the case study: the central part of Hamadan city, Geography and Development of Urban Space, 7(1), 259-231. (in Persian)
Biranvandzadeh, M. Sazli, S. Salari Sardari, F. A., & Sobhani, N. (2014). Analysisof the physical-spatial structure of the central fabric of Khorramabad city,Manzar Shahr Research Journal,1(9)12-4.(in Persian)
Colantonio, D. (2011). Urban Regeneration &Social Sustainability: Best Practice from EuropeanCities.
Couch, C. (1990).Urban Renewal:Theory andPractice Chapter 1 covers post-war approaches to thereconstruction of urban areas, Basingstoke: Macmillan.
Dehghani,M. Hegirit Nayini, G. & zeberdast, E. (2021). Analysis of the beneficiaries of knowledge-based urban development (case study: the city of Isfahan),Human Geography Research,1(53), 341-323.(in Persian)
Farid, Y. (2012). Geography and Urbanism, Tabriz University Publications, Nobat Hasht, Tabriz, Iran .( in Persian)
Gudarzi, G., Zaviyar, P., & Astelazhi, A. (2021). Designing a process model for the management of worn-out urban tissues with a governance approach, Urban and Regional Planning Quarterly (Scientific), 5 (13),139-168.( in Persian)
Gudarzi, Ghazaleh, Ziviar, Parvaneh, Astelazhi, Alireza. (2021). Designing a process model for the management of dilapidated urban tissues with a governance approach, Quarterly Journal of Urban and Regional Planning (Scientific), Year 5, Number 139-168:139
Fine Arts Architecture and Urbanism,3(45),49-62.Martí, P.García, M. Carcia,S.E. (2019). Identifying opportunity places for urban regeneration through LBSNs, Cities.v (90). 191-206.
Mirzakhani, A. Turro ,M., & Jalilisadrabad, S. (2021). Key stakeholders and operation processes in the regeneration of historical URban fabrics in Iran, Cities.
Moulai, M. M,, & Soleimani, R. (2016). Economic growth and urban development through the reconstruction of valuable historical houses, Naqsh Jahan, No. 7-3, 104-95.( in Persian)
Municipality of Saman region of Mashhad, (2015). ( in Persian)
Pourahmad, A. (2006). Geography and construction of Kermancity,JihadUniversityPress,Tehran Center,second edition,Tehran, Iran. (in Persian)
R˘adulescu, C. Stefan, O., & Gheorghe, R. (2016). Management of Stakeholders in Urban Regeneration rojects. Case Study: Baia-Mare, Transylvania, sustainability. V(8).1-22.
Rasouli, M. Ahdanjad, M., & Heydari, M. T. (2021). Analysis of the importance-function of the key factors of success in the regeneration of inefficient urban tissues with an emphasis on the beneficiaries (case study: Zanjan city),Urban and Regional Development Planning Quarterly 6(16), 149-178.( in Persian)
Roberts, P., & Sykes, H. (2000). UrbanRegeneration: A Handbook, London:Sage.
Roberts, P. (2000).The evolution,definition and purpose،of urban regeneration, in P. Roberts and H. Syke(eds.). UrbanRegeneration,AHandbook.BritishUrbanRegenerationAssociation,SAGE Publications, London, 9–36.
Pourahmad, A., Habibi, K., & Keshavarz, M. (2010). The evolution of the concept of urban regeneration as a new approach in worn-out urban contexts. Iranian Islamic City Studies, 1(1), 73-92.
Lotfi, Sahand. (2006). Cultural-based urban regeneration: a reflection on the nature of cultural elements and the act of regeneration. Journal of Fine Arts: Architecture and Urbanism, 3(45),69-49.( in Persian)
Roberts, P., &Jeffrey, P. (2006). Signposts to sustainablecommunities: lessons from the exemplar learningprogramme2006. RENEW, London.
Sarwar,R.Akbari,M.Mousavi,C.&BostanAhmadi,V. (2017).Prioritizationofsustainabledevelopment components in the direction of revitalizing worn-out tissues(case study:Jolfa neighborhood of Isfahan), Geographical Journal of the Land, Volume 15 ( 57), 89-104.( in Persian)
Server, H. (2018). Identification of worn-out urban tissues based on physical indicators (case study: one area of Tabriz city) , Shahr Padayar Quarterly,Volume 2, Number 1:1-14. .( in Persian)
Veisi, F. Moradi , I., & Divani, A. (2019). Comparison of the capacity of sustainable urban regeneration in neighborhoods with worn-out and informal urban fabric, case study:Marivan city, urban planning geography researches." 8(1) .( in Persian)
Yazdani, S. Fatahizadeh, F. Sheikhul-Eslami, A., & Etemad, G. (2021). sustainable urban regeneration in historical contexts with an integrated approach (case study: Darwaz Ray neighborhood and Qom market area). Geographical Research Quarterly, 36 (4), 446-437. (in Persian)
Yiannakou, A. (2020). Urban regeneration as a erpetual planning process: nderstanding the role of takeholders in property-led egeneration projects in reek cities, Local Economy, 32 (2), 83-10.
