پهنه بندی خطر زمین لغزش حوضه آبخیز سد زاکین با استفاده از مدل Inedex overly maps و سامانه سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS)

الموضوعات :

سیروس حسن پور ¹ (کارشناس ارشد سنجش از دور و GIS آمار و فناوری اطلاعات، سازمان جهاد کشاورزی کرمانشاه)
لیلا رحیلی خراسانی ² (دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی زمین شناسی دانشگاه آزاد علوم تحقیقات تهران)

تاريخ الإرسال : 05 السبت , ربيع الأول, 1436 تاريخ التأكيد : 18 الإثنين , جمادى الأولى, 1436 تاريخ الإصدار : 04 الجمعة , شعبان, 1436

الکلمات المفتاحية: پهنه بندی, زمین لغزش, مدل شاخص همپوشانی نقشه, حوضه آبخیز زاکین, (GIS),

ملخص المقالة :

زمین لغزش می تواند یکی از عوامل موثر در ایجاد و انتقال رسوبات آبرفتی به سد زاکین در حوضه آبخیز زاکین در استان هرمزگان باشد. هدف اصلی این تحقیق، شناسایی مناطق لغزشی و تعیین پارامترهای موثر در پهنه بندی خطر زمین لغزش در حوضه بالادست سد زاکین به روش،مدل شاخص ترکیب وزنی می باشد.در این تحقیق، ابتدا 9 عامل شامل نقشه شیب، جهت شیب، ارتفاع،لیتولوژی، کاربری اراضی، فاصله از سد، فاصله از شبکه آبراهه، فاصله از گسل و میزان بارش منطقه به عنوان متغیرهای تاثیر گذار تعیین شدند. سپس لایه های اطلاعاتی این عوامل با استفاده از نرم افزارهای9,3 Arc GIS تهیه شده و وزن طبقات هر کدام از عوامل با مدل شاخص هم پوشانی نقشه Inedex overly map)) تعیین گردیدند. آنگاه با تلفیق نقشه لایه های اطلاعاتی هر یک از پارامترها در محیط نرم افزارGIS ، اقدام به تهیه نقشه نهایی پهنه بندی خطر زمین لغزش حوضه آبخیز مذکور در 5 طبقه ازحساسیت خیلی زیاد تا خیلی کم صورت گرفت. نتایج نشان می دهد که عامل زمین شناسی منطقه به عنوان عامل اصلی و عوامل دیگری چون، فاصله از گسل < 500متر، شیب بین 25 تا 45 درصد، بارندگی بیش از >500میلی متر، فاصله از شبکه زهکشی0-50متر،کاربری اراضی لخت مارنی،ارتفاع بین 1400تا2000 متر،فاصله از سد 0-50متر، جهت شیب جنوبی به ترتیب درپراکندگی زمین لغزش های منطقه موثر می باشند. نواحی خیلی پرخطر و پرخطر اغلب در مجاورت مراتع با دامنه های پرشیب و مرتفع تا متوسط ارتفاع گرفته اند. تغییر کاربری اراضی و توپوگرافیکی ناشی از احداث سد، جابجایی مواد رسوبی و حمل و انتقال رسوبات آبرفتی سبب تشدید زمین لغزش های منطقه داشته اند. نتایج نشان می دهد که پهنه بندی خطر زمین لغزش در محیطGIS یعنی روی هم انداختن لایه ها و در نظرگرفتن اشتراک مکان های لغزش در نقشه های مختلف به عنوان عرصه های مستعد لغزش، ارزش واقعی لایه ها اطلاعاتی را نشان نمی دهد. در حالی که استفاده از مدل های مفهومی Multi class maps در کنار سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS)علاوه بر خود لایه ها، واحدهای موجود در لایه نیز ارزش و وزن خواهند داشت. که سبب افزایش دقت در تعیین مکان های لغزش در نقشه می شود.