سمیت تنفسی و دورکنندگی چند اسانس گیاهی بر لاروهای سنین پنجم، ششم و حشرات کامل سوسک شپشه آرد Tribolium confusum Duval

الموضوعات :

سروش کریمی ¹ ( گروه گیاه‌پزشکی، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران )
اکبر قاسمی کهریزه ² ( گروه گیاه پزشکی، واحد مهاباد، دانشگاه آزاد اسلامی، مهاباد، ایران )
محمدحسین کاظمی ³ ( گروه گیاه پزشکی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تبریز )

تاريخ الإرسال : 30 السبت , ربيع الثاني, 1438 تاريخ التأكيد : 09 الأربعاء , ربيع الثاني, 1439 تاريخ الإصدار : 04 الثلاثاء , جمادى الثانية, 1439

الکلمات المفتاحية: اسانس گیاهی, سمیت تنفسی, Tribolium confusum, سوسک شپشه آرد, اثر دورکنندگی, repellency effect, respiratory toxicity, plants essential,

ملخص المقالة :

اثرات کشندگی و دورکنندگی اسانس های چهار گیاه مورد، زیرفون، چای کوهی و برگ گردو روی لاروهای سنین پنجم و ششم و حشرات کامل سوسک شپشه آردTribolium confusum Duval. (Col.: Tenebrionidae) بررسی شد. اسانس گیاهان مورد بررسی با استفاده از دستگاه اسانس گیر (Clevenger) به روش تقطیر با آب استخراج شد. آزمایشات زیست سنجی در دمای ۱±۲۷ درجه سلسیوس و در رطوبت نسبی ۵±۶۵ درصد در تاریکی و در بازه های زمانی 24، 48 و 72 ساعت انجام گرفت. اثرات دورکنندگی با استفاده از دستگاه بویایی سنج Y-tube در شرایط تاریکی بررسی شد. نتایج نشان داد گیاه مورد بر روی هر سه مرحله زیستی ذکر شده آفت اثر کشندگی دارد ولی سه گیاه دیگر حتی در غلظت ۲۱۷۴ میکرولیتر بر لیتر هوا هیچ تلفاتی بر روی آفت ندارند. میزان LC50 محاسبه شده برای گیاه مورد روی حشره کامل و لاروهای سن 5 و 6 در بازه زمانی ۲۴ ساعت به ترتیب 5/181، 5/400 و 1/383 میکرولیتر بر لیتر هوا، در بازه زمانی ۴۸ ساعت 9/163، 1/378 و 5/362 میکرولیتر بر لیتر هوا و در بازه زمانی ۷۲ ساعت 08/153، 7/366 و 05/342 میکرولیتر بر لیتر هوا بود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس داده های مربوط به اثر دورکنندگی اسانس های مورد بررسی نشان داد که در هر دو غلظت 1000 و 3000 پی پی ام، در مورد هر سه مرحله زیستی، اختلاف بین تیمارها معنی دار بوده است (05/0P <). نتایج تحقیق نشان داد که حساسیت حشرات کامل این آفت نسبت به اسانس گیاه مورد بیشتر از لاروهای سنین 5 و 6 بود.