نوسانات فصلی جمعیت سوسک پوست خوار مدیترانه ای کاج، Orthotomicus erosus (Wollaston) (Col.: Curculionidae)، در بوستان جنگلی چیتگر تهران

الموضوعات :

تورج ارکانی ¹ , هادی استوان ² , حسین فرازمند ³ , مهدی غیبی ⁴

1 - گروه حشره شناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز
2 - گروه حشره شناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز
3 - موسسه تحقیقات گیاه پزشکی کشور، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران
4 - گروه حشره‌شناسی، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز

تاريخ الإرسال : 14 الإثنين , ربيع الثاني, 1439 تاريخ التأكيد : 17 الإثنين , جمادى الثانية, 1439 تاريخ الإصدار : 23 الأحد , جمادى الثانية, 1439

الکلمات المفتاحية: Pheromone, سوسک پوست خوار مدیترانه ای کاج, نوسانات جمعیت فصلی, فرومون, کایرومون, Mediterranean pine bark beetle, seasonal population fluctuations, kairomone,

ملخص المقالة :

یکی از مهم ترین مشکلات درختان کاج در پارک چیتگر، شیوع آفت سوسک پوست خوار کاج،Orthotomicus erosus (Wollaston) (Col.:Curculionidae: Scolytinae)، است که علاوه بر خسارت مستقیم، به عنوان ناقل بیماری های مختلف نیز عمل می کند. به منظور مطالعه نوسانات جمعیت فصلی سوسک پوست خوار مدیترانه ای کاج، نمونه برداری حشره کامل از شاخه ها و تنه های درختان کاج آلوده از مناطق مختلف پارک چیتگر تهران، در سال های 1393 الی 1395 انجام شد. تعداد 12 کانون آلوده در پارک چیتگر انتخاب و در هر کانون تعداد 4 تله فرومونی از نوع کراس تراپ به فاصله 50 متر، در اسفند 1393 نصب گردید. در داخل هر تله یک پخش کننده فرومون تجمعی سوسک پوست خوار مدیترانه ای کاج و یک پخش کننده کایرومون درخت کاج، نصب گردید. براساس تاریخ شکار تله ها، ظهور حشرات کامل سوسک پوست خوار در اوایل فروردین بوده و پرواز آن ها تا اواسط آذر ادامه داشت. میانگین شکار روزانه حدود 4 سوسک به ازای هر تله بود. از اواسط آذر به بعد تله ها فاقد شکار بودند. با توجه به نوسانات جمعیت آفت در منطقه، سوسک پوست خوار مدیترانه ای کاج در تهران دارای حداقل 6 نقطه اوج پرواز بود. اوج شکار تله ها، در تاریخ های 8 خرداد، 7 تیر، 5 و 25 مرداد، 4 شهریور، 3 مهر ماه مشاهده شد. بیشترین شکار حشرات کامل آفت به ترتیب در ماه های شهریور، تیر، مرداد، خرداد و مهر ماه با میانگین روزانه شکار به ازای هر تله، 2/9، 7/7، 2/7، 7/5 و6/1 سوسک به دست آمد. همچنین میانگین شکارکل در طی فصل های بهار، تابستان، پاییز و زمستان، به ترتیب، 401، 1159،114 و صفر سوسک به ازای هر تله بود و لذا بیشترین فعالیت آفت به ترتیب، در فصل های تابستان، بهار و پاییز می باشد. بررسی میزان شکار در کانون های مختلف پارک نشان داد که بیشترین شکار حشرات کامل آفت در بخش های شمالی و کمترین شکار در بخش های جنوبی پارک ثبت شده است.