حقوق مکتسبه در برخی ابواب فقه(احیای موات،حق شفعه،نکاح،وکالت،جهاد)
الموضوعات : فقه و تاریخ تمدّنناصر گروسی 1 , ابوالحسن مجتهد سلیمانی 2
1 - گروه فقه وحقوق خصوصی، دانشگاه خوارزمی، عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.
2 - گروه فقه وحقوق خصوصی، دانشگاه خورازمی، تهران، ایران.
الکلمات المفتاحية: نکاح, وکالت, جهاد, حق شفعه, حقوق مکتسبه, احیای اراضی موات,
ملخص المقالة :
درمعنای عام، حقوق مکتسبه به حقوقی گفته می شود که شهروندان بر پایه مصوبات پارلمانی یا برنامه های سیاسی، اجتماعی وفرهنگی کسب کرده‌اند . بر این اساس می توان گفت تمام حقوقی که قانون گذار در قوانین اساسی، عادی وسایر مقررات وبرنامه های خود برای شهروندان درنظر گرفته، حقوق مکتسبه می‌باشد. از آنجا که مهمترین دلیل ومبنای حق مکتسب ، دلیل عقلی می باشد. از این جهت حقوق مکتسبه اشخاص نیز قبل از ظهور اسلام که در اثر روابط اجتماعی وقراردادهای خصوصی بوجود آمده بود مورد احترام وصیانت قرار گرفته است واسلام آنها را تحت عنوان احکام امضایی مورد تایید قرار داده است. احکام امضایی بیشتر در ابواب فقهی، عقود، ایقاعات واحکام مطرح است .وموضوعات مذکور نیز قبل از صدر اسلام در عرف وعادت جامعه وجود داشته وموجب دوام و قوام نظام های حقوقی وسیاسی جوامع قبل از اسلام بوده ولذا حقوق ناشی از آن خصوصاً حقوق مکتسبه اشخاص مانند حق مالکیت که اشخاص قبل از اسلام بدست آورده اند وسایر آثار ناشی از روابط حقوقی مانند نکاح و... مورد احترام وپذیرش قرار گرفته است. اصول وقواعد فقهی از جمله مواردی است که فقها با کمک واستناد به آن اقدام به شناسایی این حقوق نموده‌اند. مانند اصل استصحاب، قاعده عقاب بلابیان و ... علاوه بر اصول وقواعد فقهی در باب های مختلف فقه نیز مصادیق حقوق مکتسبه مورد شناسایی قرار گرفته. مانند احیای اراضی موات، حق شفعه، نکاح ، وکالت،جهاد و....
