تبیین نقش و جایگاه علمی عایشه بنت ابوبکر در حوزه علوم قرآن و حدیث براساس روایات و منابع تاریخی
الموضوعات : فقه و تاریخ تمدّن
افتخار قاسم زاده
1
(دانش آموخته کارشناسی ارشد تاریخ فرهنگ و تمدن ملل اسلامی، دانشگاه بین المللی امام خمینی (ره)، قزوین، ایران.)
الکلمات المفتاحية: عایشه بنت ابوبکر, حدیث, علوم قرآن, پیامبر اکرم (ص),
ملخص المقالة :
با ظهور اسلام و آمدن رسول خدا (ص)، انقلاب فرهنگی و علمی در جامعه ی آن زمان رخ داد و در سایه ی این تحولات علوم مختلفی به وجود آمد، علومی که به دین و قرآن مرتبط بود، یکی از این علوم، علم حدیث بود که به شرح و تبیین آیات قرآن می پرداخت. شخصیت های زیادی به ویژه صحابه ی رسول خدا (ص) در نقل و رواج احادیث و سنت نبوی بیش از دیگران اثرگذار بودند که از میان این شخصیت ها و چهره های تاریخی، عایشه، همسر پیامبر اکرم (ص) و نیز صحابه ی ایشان، نقش بسزایی را ایفا کرد، به طوری که وی نه تنها در زمان حیات آن حضرت، حضوری چشمگیر داشته، بلکه بعد از رحلت آن بزرگوار نیز از چهره های فعال و در زمینه های مختلف سیاسی و کلامی و حدیثی و علمی از سرشناسان بوده است. پژوهش حاضر به شیوه توصیفی-تحلیلی و با اتکا به منابع کتابخانه ای-اسنادی و با بهره گیری از روایات و منابع تاریخی بر آن است تا به نقش و تأثیراتی را که عایشه در علوم قرآن و حدیث داشته است، بپردازد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که عایشه بنت ابوبکر علاوه بر جایگاه اجتماعی و سیاسی ای که در عصر خود داشت، در حوزه ی دانش های متنوعی که به قرآن مربوط می شود نیز در قیاس با دیگر بانوان صدر اسلام حضوری قابل توجه دارد. وی روایات بسیاری از رسول اکرم (ص) نقل کرده و در شمار مکثرین حدیث قرار گرفته است؛ چنانکه در روایات متعدد آمده است بعد از رحلت پیامبر (ص) ایشان مرجع علمی مرد و زن و پیر و جوان و عالم و عموم شد، به طوری که اگر دیگران در مورد مسائل با مشکلی روبرو می شدند به وی مراجعه می کردند و علم مربوط به آن را نزد ایشان می یافتند.
