زیبایی‌شناسی کاربرد تناقض در طنز عرفانی

الموضوعات :

سپیده موسوی ¹ , ملک محمد فرخ زاد ²

1 - نویسنده
2 - نویسنده

تاريخ الإرسال : 28 الإثنين , شعبان, 1436 تاريخ التأكيد : 11 الخميس , ذو الحجة, 1436 تاريخ الإصدار : 01 السبت , جمادى الثانية, 1436

الکلمات المفتاحية: عرفان, طنز, پارادوکس, theosophy, Satire, paradox, انواع موقعیت‌های متناقض, Type of Paradoxical Positions,

ملخص المقالة :

یکی از عرصه های کاربرد طنز در ادبیات فارسی، آثار عرفانی است. طنز و عرفان به لحاظ فلسفی ـ ساختاری، نقاط مشترکی با یک‌دیگر دارند. از آن جمله این که هر دو آن‌ها بر اجتماع نقیضین استوار هستند و فایدة تعلیم و شادمانگی روح را دارند. در این میان آنچه که زمینة زیبایی‌شناسی مشترک میان این دو را مستحکم می کند اجتماع نقیضین و ضدین است که در علم بدیع به زیبایی در صنعت پارادوکس وجود دارد. در این مقاله پژوهشگر بر آن است که با روشی اسنادی ـ کتابخانه ای انواع تناقض موجود در طنزهای عرفانی را بررسی نماید.

المصادر:

منابع و مآخذ

1ـ قرآن کریم

2ـ اخوت، احمد. نشانه‌شناسی مطایبه. اصفهان: نشر فردا، چاپ اول، 1371.

3ـ استیس، و. ت. عرفان و فلسفه. ترجمة بهاءالدین خرمشاهی، تهران: انتشارات سروش، 1361.

4ـ انصاری، خواجه عبدالله. طبقت الصوفیه. مقابله و تصحیح دکتر محمد سرور مولایی، بی چا، تهران: انتشارات توس، 1362.

5ـ چناری، عبدالامیر، «مقالة متناقض‌نمایی در ادبیات فارسی»، مجلة کیان، چاپ بیست و یکم، شماره­ 27، 1374.

6ـ حافظ، خواجه شمس‌الدین محمد. دیوان حافظ. تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: انتشارات جاویدان، 1368.

7ـ دهخدا، علی‌اکبر. لغت‌نامه دهخدا. تهران: انتشارات دانشگاه تهران، 1368.

8ـ دیچز، دیوید. شیوه‌های نقد ادبی. ترجمة محمدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی، چاپ سوم، تهران: انتشارات علمی، 1370.

9ـ سنایی، ابوالمجد مجدود بن آدم. حدیقه الحقیقه. با تصحیح محمد روشن، تهران: انتشارات نگاه، 1387.

10ـ شادروی منش، محمد. مقاله خنده. بنیاد طنز و کمدی، فصلنامة هنر، 1380.

11ـ شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. طنز حافظ. مجلة حافظ، شماره 19، 1384.

12ـ ــــــــــــــــــــــــ . شاعر آیینه‌ها ( بررسی سبک هندی و شعر بیدل). چاپ دوم، تهران: انتشارات آگاه، 1367.

13ـ عطار، فریدالدین. تذکره الاولیا به سعی و اهتمام رینولد نیکلسون. بی­چا، لیدن، مطبعه بریل، 1322.

14ـ ـــــــــــــ . مصیبت‌نامه. تصحیح محمدرضا شفیعی‌کدکنی، چاپ اول، تهران: انتشارات سخن، 1386.

15ـ غزالی، امام‌محمد. احیاء العلوم. ترجمه مویدالدین محمد خوارزمی، به کوشش حسین خدیوجم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، 1351.

16ـ فرشیدورد، خسرو. درب‍اره‌ ادب‍ی‍ات‌ و ن‍ق‍د ادب‍ی. تهران: امیرکبیر، 1363.

17ـ فولادی، علی‌رضا. طنز در زبان عرفان. تهران: نشر سخن، 1385.

18ـ مولوی، جلال الدین محمد. مثنوی معنوی. تصحیح رینولد نیکلسون، تهران: اندیشة معاصر، 1386.

19ـ مینوی، مجتبی. (احوال و اقوال شیخ ابوالحسن خرقانی؛ اهل تصوف دربارة­ او به ضمیمة منتخب نورالعلم منقول از نسخه­ی خطی لندن. تهران: انتشارات طهوری، چ پنجم، 13729.

20ـ وحیدیان کامیار، تقی «مقالة متناقض‌نما در ادبیات»، نشریة دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد، سال بیست و هشتم شماره 3 و4،  1376.