آرکائیسم واژگانی و نحوی درپنج داستان مینی مال در دیوان پروین اعتصامی

الموضوعات :

اشرف ملک ‏حسینی ¹ , محمدرضا زمان‏ احمدی ²

1 - دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه زبان و ادبیات فارسی، اراک، ایران.
2 - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی، واحد اراک، گروه زبان و ادبیات فارسی، اراک، ایران.

تاريخ الإرسال : 16 الأربعاء , ربيع الثاني, 1439 تاريخ التأكيد : 16 الأربعاء , ربيع الثاني, 1439 تاريخ الإصدار : 03 السبت , محرم, 1439

الکلمات المفتاحية: پروین اعتصامی, Parvin Etesami, داستان مینی مال, آرکائیسم واژگانی و نحوی, هنجار گریزی, minimal story, vocabulary and grammatical archaism, escape of norm,

ملخص المقالة :

آرکائیسم از راه های برجسته کردن و تشخص بخشیدن به زبان است. این شگرد یکی از شیوه های آشنایی زدایی باعناصر کهن (آرکائیک) زبان است کاربرد عناصر تاریخمند زبان در درون بافت زمانی پس از آن را کهن‌گرایی (آرکائیسم) می‌گویند. واحدهای زبان (تکواژها، واژه ها، عبارات و ساختهای نحوی) بر پیشانی خود مهر زمان دارند، این یعنی هویت تاریخی و تاریخمندی زبان. اگر عناصر زبان گذشته را از موقعیت تاریخی آن جدا کنیم و به درون بافت زبانی دوره های بعد منتقل نماییم، هنجار زمانی کلام شکسته می‌شود و سخن از بافت تاریخی که در آن تولد یافته فاصله می‌گیرد. پیوند عمیق شعر پروین اعتصامی با زبان و ادب کهن فارسی به صورت متنوع وگسترده در شعرش مشهود است. با وجود گذشت قرون متمادی‌، زبان فارسی هم‌چنان صلابت و اصالت خود را به شکلی پویا حفظ کرده است که دلیل آن چیزی نیست مگر غنی بودن این زبان چه از جهت لفظ و چه از جهت محتوا. از بین شاعران معاصر، پروین اعتصامی به علت گرایش به شعر کلاسیک از این حیث، نمود بیشتری یافته‌اند و باستان گرایی را به عنوان محملی برای ایجاد فخامت و شیوایی زبان خویش برگزیده و به کار برده است. باستان گرایی واژگانی و نحوی در شعر پروین جایگاه خاصی دارد که در این تحقیق، با بررسی چهارداستان مینی مال در دیوان این شاعره پرآوازه، به تأثیر واژه یا نحو کهن در شعراو پرداخته و دریافته‌ایم که شعر پروین چه مقدار و تحت تأثیر کدام یک از انواع باستان گرایی قرار گرفته‌اند.

المصادر:

منابع و مآخذ

1ـ اعتصامی، پروین. دیوان شعر. تهران: ساغر ـ مهتاب، 1377.

2ـ انوری، حسن؛ حسن احمدی گیوی. دستورزبان فارسی. تهران: فاطمی، 1370.

3ـ بهار، محمدتقی. سبک‏‏شناسی. تهران: امیرکبیر، چاپ هشتم، 1375.

4ـ پورنامداریان، تقی. سفر درمه (تأملی در شعر احمد شاملو). تهران: نگاه، چاپ جدید، 1381.

5ـ داد، سیما. فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: مروارید، چاپ اول، 1372.

6ـ دستغیب، عبدالعلی. نیما یوشیج (نقد و بررسی). تهران: پازند، چاپ سوم، 1356.

7ـ دیچز، دیوید. شیوه‏های نقد ادبی. محمدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی. تهران: مروارید، چاپ اول، 1384.

8ـ سلاجقه، پروین. نقد شعر معاصر (امیرزادة کاشی‏ها «شاملو»). تهران: مروارید، چاپ اول، 1384.

9ـ شفیعی‏کدکنی، محمدرضا. موسیقی شعر. تهران: آگه، چاپ دهم، 1386.

10ـ صنوی، کوروش. از زبان‏شناسی به ادبیات (جلد اول، نظم). تهران: سورۀ مهر، چاپ اول، 1383.

11ـ علی‏پور، مصطفی. ساختار زبان شعر امروز. تهران: فردوس، چاپ اول، 1378.

12ـ ملک‏حسینی، اشرف. سبک‏‏شناسی شعر معاصر (از پروین تا سپیده). 1383.

13ـ ناتل‏خانلری، پرویز. تاریخ زبان فارسی. تهران: نو، چاپ هفتم، 1382.

14ـ نظامی‏عروضی، احمد. کلیات چهار مقاله. تهران: اشراقی، چاپ دوم، بی‏تا.

15ـ نورپیشه، محسن، «فراهنجاری دستوری در شعر معاصر»، فصلنامۀ ادبیات فارسی، خوی، سال. 1388، شماره پنجم.

16ـ یوشیج، نیما. حرف‏های همسایه. تهران: دنیا، چاپ پنجم، 1363.