بحثی در انواع هنجارگریزی و بسامد آن در شعر سپانلو
الموضوعات :
فرین قره باغی
1
(دانشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی، واحد ارومیه، دانشگاه آزا اسلامی، ارومیه، ایران)
الکلمات المفتاحية: هنجارگریزی, فرمالیسم, سپانلو, آشنایی‌زدایی,
ملخص المقالة :
مکتب فرمالیسم در تحلیل شعر بیشتر به زبان و عناصر صوری اهمیت می دهد و در شناخت متن، رویکردی درون متنی دارد نه برون متنی به این معنی که عناصر برون متنی همچون زندگینامه مولف، ایدئولوژی، اخلاقیات و . مورد بی توجهی است و زبان در کانون توجه قرار می گیرد. اینان بر این اند که زبان شعر ریشه در آشنایی زدایی دارد و زبان شعر به واسطه انحراف از نرم شکل می گیرد و هنجارگریز است. هنجارگریزی نیز انواع متفاوتی چون هنجارگریزی معنایی، آرکائیسم، هنجارگریزی نحوی، واژگانی و .. دارد. در پژوهش حاضر ، زبان شعری سپانلو از این منظر مورد برسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفته است و انواع پرکاربرد هنجارگریزی در شعر او همچون هنجارگریزی معنایی، آرکائیسم زبانی، هنجارگریزی نحوی، هنجارگریزی واژگانی و سبکی که جزو انواع پرکاربرد هنجارگریزی در شعر اوست مورد برسی بوده است.نتایج پژوهش نشان از آن دارد که در هنجارگریزی معنای شاعر بیشتر از تشبیه و در مرحله بعد استعاره و بخصوص استعاره تبعیه بهره برده است. گرایش به آرکائیسم زبانی بیشتر کارکرد موسیقیایی داشته است و هنجارگریزی واژگانی را نیز شاعر غالبا در جهت خلق معناهای جدید با واژگان جدید مورد استفاده قرار داده است. از هنجارگریزی سبکی نیز به نحوی دیگر در آشنای زدایی و تنوع بخشیدن به شیوه بیان و لحن کلام بهره برده است.
_||_
