تحلیل هنرسازه‌های مشترک در اشعار فاضل‌نظری و صائب‌تبریزی
الموضوعات :مریم سلطانی 1 , امیر حسین مدنی 2
1 - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه کاشان
2 - استادیار گروه زبان وادبیات فارسی دانشگاه کاشان
الکلمات المفتاحية: صائب‌تبریزی, هنرسازه, فرمالیسم, فاضل‌نظری, سبک هندی,
ملخص المقالة :
در گسترة ادبیات تطبیقی، شعر صائب‌تبریزی و فاضل‌نظری از بسیاری جهات - به ویژه اینکه هر دو پیرو سبک هندی هستند- قابل مقایسه است. یکی از نقاط مشترک این دو شاعر فارسی‌زبان کاربرد هنرسازه‌های مشترک در اشعارشان است. هنرسازه از اصطلاحات فرمالیسمهای روس است که اثر ادبی را حاصل به‌هم پیوستن هنرسازه‌های ادبی که شامل بدیعیات لفظی و معنوی می‌شود، می‌دانند. از آنجا که اشعار سبک هندی با تار و پود هنرسازه‌ها پدید آمده است، در‌این پژوهش تنها به آن دسته از هنرسازه‌هایی پرداخته شده که بیشترین بسامد را در اشعار دو شاعر موردنظر داشته‌است. اسلوب‌معادله، استعاره، ایهام، تشبیه و حس‌آمیزی از جمله هنرسازه‌های بررسی‌شده از لحاظ بسامدی و مضمونی در گزیده اشعار صائب‌تبریزی و چهار دفتر شعری فاضل‌نظری است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که نظری در کاربرد آرایه‌های ادبی از صائب تأثیر پذیرفته و تصویرهای حاصل از به کاربستن این هنرسازه‌های مشترک با توجه به اینکه جولانگاه موضوعی هر شاعر متفاوت است، در نوع و زمان خود بدیع و بی‌سابقه می‌نماید، هرچند که اشتراکات لفظی در این هنرسازه‌ها بسیار است. روش این پژوهش مبتنی بر تحلیل کمی و کیفی هنرسازه‌های مشترک دو شاعر است و هدف آن بررسی میزان بسامد این هنرسازه‌ها در جامعة آماری معین است.
_||_
