بررسی زیبائی آفرینی در مثنوی های عطار نیشابوری

الموضوعات :

عشرت ایشان آقا ¹ ( گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد مشهد،دانشگاه آزاد اسلامی،مشهد ،ایران )
محمد فاضلی ² ( گروه زبان و ادبیات فارسی واحد مشهد،دانشگاه آزاد اسلامی ، مشهد،ایران )
محمد علی شریفیان ³ ( گروه زبان و ادبیات فارسی،واحد شیروان ،دانشگاه آزاد اسلامی ،شیروان ،ایران )

تاريخ الإرسال : 07 الثلاثاء , صفر, 1443 تاريخ التأكيد : 07 الثلاثاء , صفر, 1443 تاريخ الإصدار : 10 السبت , شوال, 1442

الکلمات المفتاحية: عطّار نیشابوری, مثنوی, زیبائی آفرینی,

ملخص المقالة :

چکیدهدر مقاله حاضر که در حوزه زیبایی شناسی است، ابتدا به تعریف مفهوم زیبایی و زیبایی شناسی و سپس به نقد برخی از نظریه های عطّار نیشایوری و دلایل هنری بودن و ادبیّت شعر از طریق گزاره های عاطفی و جمال شناسی پرداخته شده است. زیبایی امری نسبی بوده، و با توجه به شرایط تاریخی، جغرافیایی و فرهنگی قابل بررسی است. معیارهای زیبایی شناسی شامل موارد گوناگونی است که در میان اقوام و ملل مختلف با یکدیگر تفاوت دارند. عطّار نیشابوری آموزگار زیبایی و زیبایی آفرینی بود و عشق در مثنوی هایش مظهر کشش انسان به جمال و کمال می باشد. عطّار، زیبایی را دو قسم می داند: یکی زیبایی معنوی که در آن عالم مظهر و جلوه گاه حضرت حق است. نوع دیگر، زیبایی ظاهری است که در آن معشوق زمینی مظهر و تجلّی جمال الهی می شود. به کارگیری عناصر زیبایی شناسی در شعر، دریافتن عاطفه و ادراک شاعر توسط مخاطب، و توجه به سهل ِممتنع بودن مثنوی های عطّار نیشابوری از عواملی است که تأثیر به سزایی در ادراک زیبایی شناسی به جای می نهد.

المصادر:

منابع  و مآخذ

1ـ احمدی، بابک. ساختار تأویل متن. تهران: نشر مرکز، 1392.

2ـ حمیدیان، سعید. سعدی در غزل. تهران: انتشارات نیلوفر، 1393.

3ـ خطیب‌ قزوینی‌، محمدبن‌ عبدالرحمان‌. الایضاح‌ فی‌ علوم‌البلاغة‌: المعانی‌ و البیان‌ و البدیع‌، بیروت‌، بی‌تا.

4ـ دانشور، سیمین. علم الجمال و جمال در ادب فارسی. تهران: نشر قطره، 1388.

5ـ دورانت، ویل. لذات فلسفه، ترجمۀ عباس زریاب خویی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی. چاپ پنجم، 1374.

6ـ دیچز، دیوید. شیوه‏های نقد ادبی، ترجمه محمدتقی صدقیانی و غلامحسین یوسفی. تهران: نشر علمی، چاپ چهارم، 1373.

7ـ ژیمنز، مارک. زیبایی‏‏شناسی چیست؟، ترجمۀ محمدرضا ابوالقاسمی. تهران: نشر ماهی، 1387.

8ـ سکّاکی، یوسف بن ابی بکر بن محمد بن علی. مفتاح العلوم. بیروت: انتشارات داراالکطوب العلمیه چاپ دوم، 1407 قمری.

9ـ شمیسا، سیروس. سیر غزل در شعر فارسی. تهران: نشر فردوس، 1370.

10ـ صیادکوه، اکبر. مقدمه‏ای بر نقد زیباشناسی سعدی. تهران: نشر روزگار، 1386.

11ـ عطّار، فریدالدین. الهی نامه، تدوین ح، مجدآبادی. تهران: انتشارات زوار، 1389.

12ـ ـــــــــــــــــ. مصیبت نامه، تدوین ن. تهران: انتشارات زوار، 1373.

13ـ ـــــــــــــــــ. منطق الطیر، تصحیح صادق گوهرین. تهران: نشر علمی فرهنگی، چاپ بیستم، تهران، 1383.

14ـ ـــــــــــــــــ. منطق الطیر، تدوین محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: انتشارات سخن، 1388.

15ـ ـــــــــــــــــ. منطق الطیر، تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: ؟، چاپ نهم، 1392.

16ـ کروچه، بندتو. کلیات زیبایی‏‏شناسی، ترجمۀ فؤاد روحانی. تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1350.

17ـ مقدادی، بهرام. فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی. تهران: انتشارات فکر روز، تهران. ، چاپ اوّل، 1378.

18ـ موحد، ضیاء. سعدی. تهران: انتشارات طرح نو، چاپ سوم، 1378.

19ـ وحیدیان کامیار، تقی. وزن و قافیه شعر فارسی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1374.

20ـ یاکوبسن، رومن. زبان‏‏شناسی و شعرشناسی، ترجمۀ کوروش صفوی، مجموعۀ مقاله. تهران: انتشارات سورۀ مهر، 1380.

 

مقاله

1ـ صهبا، فروغ. مبانی زیبایی‏‏شناسی شعر. مجلۀ علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، شمارۀ 44، 1384، صص 109 ـ 90.

2. Elrich Victor (1988). Russian Formalism History-Doctrine. US. Alpine Press. Encyclopædia Britannica (2012). Ultim.