برجستهسازیهای زبانی اشعار کودکانه محمود کیانوش
الموضوعات :
1 - رئیس کتابخانه مرکزی ایلام
الکلمات المفتاحية: برجسته‌سازی, قاعدهافزایی, هنجارگریزی, محمود کیانوش, زبان شعر,
ملخص المقالة :
برجسته‌سازی از شیوههایی است که در تشخّصبخشیدن به آفرینش هنرى، خلق آثار بزرگ و ابداع سبک‌هاى شخصى نقش مهمی ایفا می‌کند. این جستار نتیجه پژوهشی است که به منظور دستیابی به شگردهای برجسته زبانی اشعار یکی از پیشگامان شعر کودک در ایران یعنی محمود کیانوش انجام شده است. کیانوش به ساختار شعر اهمیت فراوان می‌دهد و معتقد است شعر کودک باید فنی و اصولی باشد. برای رسیدن به این منظور، پس از بیان مقدمهای راجع به برجسته‌سازی و شیوه‌های آن، معرفی محمود کیانوش و اشعار کودکانۀ وی، برجستهسازیهای این شاعر و نویسندۀ برجستۀ معاصر، در دو بخش هنجارافزایی و هنجارگریزی، در سرودههای کودکانهاش مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. این پژوهش به شیوۀ توصیفی- تحلیلی انجام شده و مبتنی بر مطالعات کتابخانهای است. بررسی‌های به عمل آمده در این مقاله نشان می‌دهد که وی از انواع مختلف هنجارافزایی و هنجارگریزی در برجسته‌سازی زبان اشعار کودکانهاش بهره برده است که در این میان نقش هنجارگریزیها چشمگیرتر بوده است.
منابع و مآخذ
1ـ احمدی، بابک. ساختار و تأویل متن. تهران: مرکز، 1386.
2ـ امامی، نصرالله. زبان شعر و واژگان شعری. مجلۀ آشنا، سال اول، خرداد و تیر، شماره 5، 32-7، 1371.
3ـ انوشه، حسن. فرهنگ‌نامه ادب فارسی. تهران: مؤسّسه فرهنگی و انتشاراتی دانشنامه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چاپ اوّل 1376.
4ـ جرجانی، عبدالقاهر. اسرارالبلاغه. ترجمۀ جلیل تجلیل. تهران: دانشگاه تهران، چاپ اوّل، 1361.
5ـ حسن‌لی، کاووس. گونههای نوآوری در شعر معاصر ایران. تهران: نشر ثالث، 1383.
6ـ داد، سیما. فرهنگ اصطلاحات ادبی. تهران: نشر مروارید، 1371.
7ـ دشتی، نصرالله. «شیوه‌های نوآوری در شعر معاصر»، مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی، زمستان، شماره 100، 150-155، 1390.
8ـ روحانی، مسعود و محمّد عنایتی قادیکلایی. «بررسی هنجارگریزی در شعر شفیعی کدکنی». گوهر گویا، شماره 3، 63-90، 1388.
9ـ ساسانی، فرهاد. «بررسی ویژگی‌های سبکی کویر شریعتی». پژوهش‌نامة دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهیدبهشتی، شمارة 45 و 46، 100-83، 1384.
10ـ سجودی، فرزان. هنجارگریزی در شعر سهراب. کیهان فرهنگی، شمارة 142، 23ـ20. 1377.
11ـ سلاجقه، پروین. نقد شعر معاصر. امیرزاده کاشیها (شاملو). تهران: نشر مروارید، چاپ اوّل، 1384.
12ـ شفیعی کدکنی، محمدرضا. موسیقی شعر. تهران: انتشارات آگاه، 1370.
13ـ شمیسا، سیروس. بیان. چاپ ششم، تهران: انتشارات فردوسی، 1376.
14ـ ــــــــــــــــ. کلیات سبک‌شناسی. تهران: انتشارات فردوس، چاپ چهارم، 1375.
15ـ صالحینیا، مریم. «هنجارگریزی نوشتاری در شعر امروز»، فصلنامة پژوهشهای ادبی، شمارۀ 1، 94ـ83، 1382.
16ـ صفوی، کوروش. از زبان‌‌شناسی به ادبیات. ج ۱ و ۲. تهران: سورۀ مهر، 1390.
17ـ صهبا، فروغ. «برجسته‌سازی واژه و ترکیب در شعر اخوان» پژوهشنامه علوم انسانی، شماره (6-45)، بهار و تابستان، 167، 1384.
18ـ کاظمی، روحالله. سیب نقرهای ماه؛ نقد غزلهای حسین منزوی. تهران: مروارید، چاپ اوّل، 1388.
19ـ کزّازی، میر جلالالدّین. زیباییشناسی سخن پارسی (بیان). تهران: نشر مرکز، 1368.
20ـ کوزنزهوی، دیوید. حلقه انتقادی. ترجمۀ مراد فرهادپور. تهران: نشرگیل، 1371.
21ـ کیانوش، محمود. بچههای جهان. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1374.
22ـ ـــــــــــــــ . در خرگاه شب. تهران: بیجا، 1353.
23ـ ـــــــــــــــ . شعر کودک در ایران. تهران: آگاه، 1355.
24ـ ـــــــــــــــ . طوطی سبز هندی. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، 1390.
25ـ وحیدیان کامیار، تقی. بدیع از دیدگاه زیباییشناسی. تهران: انتشارات سمت، 1379.
26ـ همایی، جلالالدّین. فنون بلاغت و صناعات ادبی. تهران: نشر هما، 1377.
_||_
