واکاوی نظام کالبدی ساخت‌وسازهای جدید مسکن در محلات سنتی براساس اصول طراحی در بافت‌های تاریخی(موردپژوهی: محله سرخاب تبریز)

الموضوعات :

پریسا هاشم پور ¹ , لیلا مدقالچی ² , فرزانه صلاحی مهر ³ , زهرا شاهی حق ⁴

1 - عضو هیئت علمی، دانشکده معماری و شهرسازی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، تبریز، ایران
2 - دانشیار دانشگاه هنر اسلامی تبریز
3 - معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز
4 - معماری دانشگاه هنر اسلامی تبریز

تاريخ الإرسال : 06 الإثنين , محرم, 1445 تاريخ التأكيد : 24 الإثنين , ربيع الأول, 1445 تاريخ الإصدار : 14 الخميس , ذو الحجة, 1445

الکلمات المفتاحية: اصول طراحی, بافت تاریخی, محلۀ سرخاب تبریز, مسکن ‌نوساز,

ملخص المقالة :

حفظ هویت بافت‌های تاریخی در کنار نیاز به ساخت‌وسازهای جدید، ضرورت توجه به مساکن نوساز در این محلات را نمایان می‌کند. با اینکه ساخت‌وسازهای جدید از مصالح و تکنولوژی‌های نوین بهره می‌برند، اغلب به دلیل عدم هماهنگی با ویژگی‌های تاریخی، به تداوم و یکپارچگی بافت آسیب می‌زنند. پژوهش حاضر به‌طور کیفی و کمی به تدوین اصول طراحی و ارزیابی وضعیت مساکن نوساز در بافت تاریخی سرخاب می‌پردازد. راهبرد پژوهش شامل دو بخش نظری و میدانی است. در بخش نظری، چارچوب مفهومی بر اساس اصول طراحی در بافت‌های تاریخی و نظام کالبدی آن‌ها تنظیم شد و ویژگی‌های کالبدی خانه‌های تاریخی بافت سرخاب تحلیل گردید. در بخش میدانی، با استفاده از روش موردکاوی، مطالعات ساختارمند غیرمشارکتی در خانه‌های نوساز بافت سرخاب انجام شد. جامعه مورد مطالعه شامل 72 قطعه مسکونی نوساز است که به 14 گونه دسته‌بندی شده‌اند. داده‌های به‌دست‌آمده با آزمون چنددامنه‌ای دانکن و ضریب همبستگی پیرسون تحلیل شدند تا مقایسه و ارتباط ابعاد فضایی و کالبدی بررسی شود. یافته‌ها نشان می‌دهند، بین گونه‌های مسکن نوساز بافت سرخاب (با سطح معناداری 0001/0)، گونۀ 2 و 5، هماهنگی بیشتری با بافت دارند. در تحلیل ابعاد سه‌گانه فضا، کالبد معماری و قرارگیری کالبد معماری در فضا (با ضریب پیرسون معادل560/0) توجه به مولفه‌های معابر و مناظر در بعد فضا، منجر به هماهنگی در بعد قرارگیری کالبد معماری در فضا می‌شود. به‌علاوه در بعد کالبد معماری، مولفه‌های شکل، مقیاس، مصالح و اجزا، (با سطح معناداری 048/0) و در بعد قرارگیری کالبد معماری در فضا، مولفه‌های تقسیم‌بندی قطعات، رعایت حرایم ابنیه و دیدو‌چشم‌انداز به عناصر طبیعی‌وتوده‌ها (با سطح معناداری 0001/0) به‌عنوان مولفه‌های ناهماهنگ‌کنندۀ بافت قلمداد می‌شوند که راهکارهایی برای بهبود شاخص‌های ناهماهنگ‌کننده در هریک از مولفه‌ها ارائه گردید.

المصادر:

• Aali, H ., & Tajik, Sh. (2008). Restoration of historical buildings and textures. Tehran: Jahan JameJam (in Persian).


• Abrar, N. (2019). Contemprary architecture and historical context: a case study of contemprary european buldings. Cpud’19 conference proceedings, 160-181.


• Abuyi, R., & Jafary, N. (2015). Criticizing the position of intermediate buildings in historical sites from the perspective of international documents. Soffeh, 25(68), 119-138 (in Persian). 1001.1.1683870.1394.25.1.7.3


• Anjom Shoaa, M., Hanachi, P., & Andoroodi, E. (2019). Principles and strategies for designing intermediate structures as a stimulus for the development of historical contexts. Studies of the Islamic Iranian city, 9(37), 67-79 (in Persian). Doi:1001.1.2228639.1398.10.37.6.0


• Azizi, M.(2004). The place of housing indicators in the housing planning process, Journal of Fine Arts, No. 17, 31-42 (in Persian).


• Buchani, M., Bahrampouri, A,. & Jahanshahi, S. (2021). Re-creating the historical context based on intermediate development; A solution for the socio-economic stability of the city. Economy and urban planning, 2(1), 19-28 (in Persian). Doi:22034/UEP.2023.393647.1353


• Demiri, K. (2013). New architecture as infill in historical context. Architecture and Urban Planning. Doi:7250/aup.2013.005.


• M. (2021). The most important regulations of the detailed plan of Tabriz and urban construction regulations. Directed by Akbari, Torabi, Jafarpour & Ebrahimpour. Assistance President of Urban Planning and Architecture. available at: www.tshs.tabriz.ir (in Persian).


• Ghadiri, B., & Arasteh, Sh.(2006). New structures in historical environments. Tehran: Cultural Research Office (in Persian).


• Guzman T., & Zasha N. (2009). Historic Buildings and Contemporary Additions: the Elements of a Cohesive Design Relationship. School of Architecture Planning and Preservation, University of Maryland, CollegePark.


• Habibi, M ., & Maghsoudi, M. (2007). Urban Restoration. Tehran University Press(in Persian).


• Haeri, M. (1990). Urban services in historical contexts, collection of articles on urban contexts. Specialized conference on urban textures. Holy Mashhad: Ministry of Housing and Urban Development (in Persian).


• Hashempour, P., Nezhadebrahimi, A., & Yazdani, S. (2018). Applying the contextualism approach in regeneration of historical textures Case Study: Tabriz SAHEB-AL-AMR Square. Sustainable Architecture and Urban Planning, 6(1), 105-126 (in Persian). org/10.22061/jsaud.2018.984


• Mahdavinejad, M.J. Aghaei Mehr, M. (2017). Principles and foundations of contemporization: contemporary architecture in ancient, valuable and historical contexts. Tehran: Tarbiat Modares University Press (in Persian).


• Massoud, M ., & Beigzadeh Shahraki, H .(2014). Principles of infill buildings formation in historical urban fabrics, according to international declarations and charters. urban and regional studies and researches, 6(22), 85-108 (in Persian).


• Massoud, M., Madani, F., & Tadayyon, B. (2013). Evaluation of qualitative indicators for benchmarking of the historical places in surrounding developments,( case study: district of Aligholiagha in Isfahan). spatial planning (geography), 3(4), 19-36 (in Persian). 1001.1.22287485.1392.3.4.4.7


• Massoud, M., & Beigzadeh Shahraki, H .(2013). In fill buildings in historical contexts, design basics and evaluation criteria. Tehran: Azarakhsh (in Persian).


• Misirlisoy, D. (2017). New Designs in Historic Context: Starchitecture vs Architectural Conservation Principles. Civil Engineering and Architecture, 5(6), 207-214. 13189/cea.2017.050602


• Pourjavad Asl, B., & beyti, H. (2022(. Applying Approaches Driven from the Facades of Historic Houses to the Facades of New Buildings (Case Study: Historic Houses of Tabriz). Baghe Nazar,19(107), 85-98 (in Persian). 22034/BAGH.2021.296407.4953


• Samadi Randi, Y. (2004). A set of laws, regulations, bylaws, sections and cultural heritage treaties. Cultural Heritage Organization, General Directorate of Education, Publications and Cultural Production (in Persian).


• Shah Teymouri, Y., & Mazaherian, H. (2012). Design guidelines for new structures in the historical context. Fine Arts. (17)4, 29-40 (in Persian). 22059/JFAUP.2012.36363


• sheikhahmadi, A., & Mohammadi, M. (2021). Promoting safety and security by relying on social capital based on cultural regeneration approach (Case study: Historical context of Urmia). Urban Environmental Planning and Development, 1(2), 103-120(in Persian). 1001.1.27833496.1400.1.2.7.7


• Torkzaban, S., & Mohammad Moradi, A. (2012). Architectural Design Criteria In Historical Fabrics. Journal of Architecture in Hot and Dry Climate, 1(1), 53-66. (in Persian). 1001.1.26453711.1390.1.1.4.7


• Worthington, J. (1998) Managing and moderating change, Context: new buildings in historic settings. York: Architectural Press.


• Zangiabadi, A, Movidfar, S, & Ghafoorzadeh, M. (2015). Evaluation of revitalization of old urban tissues in line with sustainable development (Yazd city). Urban structure and function studies, 3(9), 131-159 (in Persian).