بررسی و تحلیل عقاید حروفیه در «محرم‌نامۀ سیداسحاق»
الموضوعات : عرفان اسلامی
زیبا اسماعیلی
1
(استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، تهران،ایران.
esmaeili.ziba@sru.ac.ir)
الکلمات المفتاحية: حروفیه, سیداسحاق, محرم‌نامه, عقاید حروفی, Hurufiyyah, Seyed Ishaq, Mahramname, Hurufiyyah ideas,
ملخص المقالة :
حروفیه فرقۀ تأثیرگذار شیعی- عرفانی قرن هشتم و نهم هجری است که فضل‌الله نعیمی آن را پایه‌گذاری کرد. پیروان فضل‌الله نعیمی، پس از کشته شدن او، به تعلیم عقایدش پرداختند. سیداسحاق یکی از پیروان فضل‌الله و مروّج عقاید حروفی در خراسان است که در کتاب محرم‌نامه مهّم‌ترین عقاید حروفیان را تفسیرکرده است. در این تحقیق به روش کتابخانه‌ای و با رویکرد توصیفی تحلیلی عقاید حروفیه در کتاب محرم‌نامه بررسی شده است. نتایج پژوهش نشان داد که در این کتاب، اعتقادات حروفیه و برداشت‌های شخصی سیداسحاق، منعکس شده است. از اعتقادات حروفی، اعتقاد به امامت حضرت علی (ع) و فرزندان ایشان تا امام حسن عسگری (ع) بیان شده است. دور الوهیت با امامت حضرت مهدی (عج) آغازمی‌شود که همان فضل‌الله است و دخترش جانشین او است. جهان هرگز از وجود انسان کامل خالی نیست و متابعت از انسان کامل، واجب و عمل به خلاف رضای او معصیت است. اعتقادها و برداشت‌های شخصی سیداسحاق اغلب از طریق تأویل بیان شده است. مهم‌ترین تفسیرهای او در مورد حضرت علی (ع) و جنگ‌های آن حضرت ذکرشده است. رهایی انسان کامل از اغوای شیطان، کفر و شرک به دلیل تسلیم نبودن در برابر قائم مقام خدا، باقیه صالحه بودن دختر فضل‌الله و میزان بودن او برای سنجش اعمال بندگان خدا از دیگر تفسیرهای شخصی او در این کتاب است. به اعداد 28 و 32 نیز در این کتاب اشاره شده ولی چندان مورد تأکید نیست.
_||_
