بررسی ذخیره اسپرم و تولید مثل زمستانه در افعی زنجانیVipera albicornuta

الموضوعات : مجله پلاسما و نشانگرهای زیستی

پروانه صفدریان ¹ , عبدالحسین شیروی ² , فاطمه توده دهقان ³

1 - گروه زیست‌شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاداسلامی، دامغان، سمنان.ایران
2 - گروه زیست شناسی، واحد دامغان، دانشگاه آزاداسلامی، دامغان، سمنان.ایران
3 - موسسه تحقیقات واکسن و سرم سازی رازی حصارک کرج، بخش جانوران سمی.البرز.ایران.

تاريخ الإرسال : 09 الثلاثاء , ذو الحجة, 1436 تاريخ التأكيد : 22 السبت , ذو القعدة, 1439 تاريخ الإصدار : 10 الجمعة , محرم, 1437

الکلمات المفتاحية: تولیدمثل, اسپرم, افعی زنجانی, خزندگان,

ملخص المقالة :

زمینه و هدف:با توجه به ضرورت حفظ نسل مارها به منظور استفاده های بشری و از لحاظ زیست محیطی و به­دلیل بومی بودن افعی زنجانی که مختص ایران و بدون زیرگونه است و در سال 2008از نظر حفاظت زیست محیطی در مرحله آسیب پذیر در طبقه بندی لیست سرخ سازمان حفاظت محیط زیست IUCN)، قرار گرفته، هدف از این پژوهش بررسی ذخیره اسپرم و تولید مثل زمستانه این حیوان است.روش کار:پس از نمونه برداری 11 حلقه افعی زنجانی نر در زمستان سال 1390 از منطقه بستان آباد در آذربایجان شرقی، پارامترهای تولیدمثلی افعی زنجانی(ایران)، در سطح میکروسکوپی و ماکروسکوپی، بررسی مجرای تولیدمثلی نر،پارامترهای اسپرم کانال دفرانی شامل غلظت، حرکت و مورفولوژی، وزن و حجم بیضه، ارزیابی سلول­های اسپرماتوژنیک در لوله های اسپرم ساز و هم چنین وزن وطول بدن و طول دم مورد بررسی قرار گرفته است. یافته ها:نتایج نشان داد که حداکثر وزن بدن 81/32 33/248 گرم، طول بدن 12/4 41/76 سانتی متر در بهمن ماه، طول دم 62/087/4 سانتی­متر در اسفند ماه و بیشترین مقدار حجم بیضه راست 58/11013/666 میلی متر مکعب مربوط به ماه بهمن و چپ 08/189 52/667 میلی متر مکعب در اسفند ماه ، بیشترین طول مجاری راست و چپ به ترتیب 5/19 و 54/2 66/16 سانتی­متر مربوط به دی ماه و بهمن ماه، حداکثر غلظت اسپرم در بهمن ml/104×15، مورفولوژی اسپرم در بهمن 18/12 61/88 % طبیعی و بالاترین تحرک اسپرم 91/22 79/33 مربوط به اسفند بود و مشاهده شد که میزان تحرک از ناحیه پروگزیمال به دیستال رو به افزایش است.نتیجه­گیری:با توجه به یافته­ ها، مورفولوژی مجرای تولیدمثلی افعی زنجانی نر شامل 3 قسمت پروگزیمال، مدین و دیستال بود که شبیه افعی حفره دار(Crotalus durissus terrificus)از منطقه معتدل جنوب شرقی برزیل می­باشد. این میزان تولید اسپرم در ماه­های بهمن و اسفند ممکن است به ­دلیل مرحله­ ی پس از جفت گیری (فصل پاییز) باشد.