ارزیابی کمی بیابان زایی در دشت کاشان با استفاده از شاخص های حاصل از تصاویر ماهواره ای

زهرا اسلامیان ¹ (دانشجوی دکتری بیابان‌زدایی، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه کاشان)
فاطمه پناهی ² (استادیار دانشگاه کاشان)
عباسعلی ولی ³ (دانشیار دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین دانشگاه کاشان)
سید حجت موسوی ⁴ (استادیار ژئومورفولوژی، گروه جغرافیا و اکوتوریسم، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین)

تاريخ الإرسال : 18 الإثنين , جمادى الأولى, 1444 تاريخ التأكيد : 18 الأربعاء , جمادى الثانية, 1444

الکلمات المفتاحية: بیابان‌زایی, دشت کاشان, مدلسازی, سنجش از دور,

ملخص المقالة :

بیابان‌زایی یک مشکل زیستمحیطی در سراسر جهان است. دادهها و تکنیک سنجش‌ازدور اطلاعات قابل‌توجهی را برای تهیه نقشه و ارزیابی بیابانزایی ارائه میدهد. برای بررسی دقیق بیابان‌زایی دشت کاشان ابتدا با استفاده از تصاویر ماهواره لندست 5 و 8 نقشه کاربری اراضی برای سال 2008 و 2020 تهیه گردید. سپس با استفاده از داده‌های تصاویر ماهواره‌ای شاخص‌های TGSI (شاخص اندازه دانه سطحی خاک) و داده‌های Albedo (آل بدو سطح زمین) تهیه، سپس نقشه بیابان‌زایی DDI مدل‌های فضای Albedo-TGSI ایجاد و دقت استخراج این نقشه‌ها بررسی گردید. اراضی بایر و مراتع به ترتیب کاهش 75/7 و 80/1 درصدی داشته این در حالی است که شورهزار، مناطق انسان‌ساخت و اراضی کشاورزی به ترتیب حدود 60/6، 61/1 و 43/1 درصد افزایش نشان داده است. بررسی صحت کلی و ضریب کاپا نقشه کاربری اراضی نشان داد که این شاخص‌ها برای سال 2008 به ترتیب 95% و 91/0 و برای سال 2020 نیز 96 و 94/0 است. همچنین بررسی نقشه بیابانزایی سال 2008 نشان داد که بیشترین مساحت مربوط به کلاس متوسط و کم و بدون بیابان‌زایی بوده که حدود 69 درصد از دشت کاشان را پوشش داده است. این در حالی است که نتایج بیابانزایی در سال 2020 بیان داشت که کلاسهای بیابانزایی شدید و خیلی شدید حدود 42/55 درصد از مساحت این منطقه را دربر گرفتهاند. این نتایج بیانگر افزایش بیابانزایی و شرایط ایجاد اراضی بیابانی دشت کاشان است. نتایج صحت سنجی نشان داد که دقت کلی و ضریب کاپا نقشه تهیه‌شده به ترتیب 92/94 % و 52/93 % است. درحالی‌که مدل Albedo-TGSI برای مناطق با پوشش گیاهی نسبتاً کم مناسب است. این مطالعه یک مرجع فنی برای بررسی بیابان‌زایی مناطق مختلف فراهم می‌کند.