اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر یکپارچکی حسی بر کارکرد اجرایی(SI) و سازگاری اجتماعی کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی (ADHD)
الموضوعات :لیلا امینیان 1 , شکوه السادات بنی جمالی 2 , فریبرز درتاج 3 , حسن احدی 4
1 - گروه روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران، تهران، ایران
2 - گروه روان شناسی، دانشگاه الزهرا تهران، تهران، ایران
3 - گروه روان شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، تهران، ایران
4 - گروه روان شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی تهران، تهران، ایران
الکلمات المفتاحية: بازی درمانی, یکپارچکی حسی, کارکردهای اجرایی, سازگاری اجتماعی, کودکان دارای نقص توجه - بیش فعالی.,
ملخص المقالة :
اختلال بیش فعالی توام با نقص توجه یکی از اختلالات دوران کودکی با الگوی ثابت نقص توجه و بیش فعالی است که در حدود 3 تا 7 درصد کودکان مدارس ابتدایی در مرحله پیش از بلوغ از آن رنج میبرند، یکی از مداخلات درمانی که به صورت گروهی قابلیت انجام دارد، الگوی درمانی یکپارچگی حسی است، بنابراین هدف این پژوهش بررسی اثربخشی بازی‌درمانی مبتنی بر یکپارچکی حسی بر کارکرد اجرایی و سازگاری اجتماعی کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی بود که از روش پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون-پس آزمون استفاده شد. جامعه آماری کودکان 8 تا 10 ساله دارای اختلال نقص توجه بیش‌فعالی در سال 1398 بودند که به مراکز درمانی شهر تهران مراجعه کرده بودند. تعداد 30 نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند در دو گروه 15 نفره تقسیم شدند. در این پژوهش از دو پرسشنامه درجهبندی رفتاری کارکردهای اجرایی (فرم والد) (Guy& et al, 2000) و پرسشنامه سازگاري اجتماعی كودكان(Dokhanchi, 1998) و دوره بازی درمانی بر اساس طرح (Horwitz & Roset, 2007؛ Tabrizi & Esteki, 2012؛ Babaei, 2014) استفاده شده است. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از آزمون تحلیل کواریانس انجام شد. یافته‌ها تاثیر بازی‌درمانی مبتنی بر یکپارچکی حسی بر کارکرد اجرایی و سازگاری اجتماعی کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی را معنادار نشان داد. بنابراین می‌توان از بازی‌درمانی مبتنی بر یکپارچکی حسی برای بهبود کارکرد اجرایی و سازگاری اجتماعی کودکان دارای اختلال نقص توجه-بیش فعالی بهره گرفت.
Akbari Bayatiani, Z. (2018). The effect of sensorimotor integration exercises on reducing stereotyped behavior of children with autism spectrum disorder. Exceptional Education, 2(18), 53-61. [In Persian].
American Psychiatric Association. (2016). Diagnostic and statistical manual of mental disorders Fifth Edition (DSM-5). Translated by Hamayak Avadis Yanes, Hassan Hashemi Minabad, Davud Arab Qahestani. Tehran: Roshd.
AsghariNekah, S., & Abedi, Z. (2014). Evaluation of the effectiveness of play therapy based on executive functions on improving response inhibition, planning and working memory of children with attention deficit hyperactivity disorder. Cognitive Psychology Quarterly, 1(1), 52-41. [In Persian].
Babaei, Ansieh. (2014). Play Therapy. Tehran: Payam Noor University.
Cardillo, R. (2023). Social perception in children and adolescents with ADHD: The role of higher-order cognitive skills. Research in Developmental Disabilities,135.
Chan, A.Y.C., & Morgan, S.J (2018). Assessing children's cognitive flexibility with the Shape Trail Test. PLOS ONE, 13(15),1-14.
Conners, C., Keith., J., & Juliet L. (2019). Attention deficit hyperactivity disorder in children and adults (new strategies in evaluation and treatment). Translated by Hamid Alizadeh, Ghorban Hemmati Alamdarlu& Sediqeh Rezaei. Tehran: Danje esPublications.
Corsello, C. M. (2005). Early intervention in autism. Infants & Young Children, 18(2), 74–85.
Dokhanchi, H. (1998). Children's social adaptability scale. Retrieved from http://edu-admin.ir.
Dunbar, S. (2010). A pilot study comparison of sensory integration treatment and integrated preschool activities for children with autism. Internet Journal of Allied Health Sciences and Practice.10(3), 23-28.
Emerson, E., & Liewellyn, G. (2008). Mental health of Australian mothers and fathers of young children at risk of disability. Australian and New Zealand Journal of Public Health, 15(32),53-.95.
George, N.I., & Ukpong, D.E. (2012). Adolescents’ sex differential social adjustment problems and academic performance of junior secondary school students in Uyo Metropolitan City. International Journal of Business and Social Science, 3(19), 245-251.
Greenberg, A. (2022). When Adolescents Experience Co-Occurring Social Anxiety and ADHD Symptoms: Links with Social Skills When Interacting with Unfamiliar Peer Confederates. Behavior Therapy,53(6), 1109-1121.
Guy, S. C., Gioia, G. A., Isquith, P. K., & Kenworthy, L. (2000). Behavior rating inventory of executive function. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources, Incorporated, 6(3), 235-238.
Horwitz, L., & Roset S. (2007). Helping Hyperactive Kids-A Sensory Integration Approach. Bagdasariyans A, Bagheri Karimi, A. Tehran: Vania Medical Sciences Magazine of Isfahan University.
Horwitz, L., & Roset, S. (2018). Helping hyperactive children with a sensory integration approach. Translated by Fatemeh Bahnia, Ruqieh Hatami. Tehran: University of Welfare and Rehabilitation Sciences.
Liaghat, R., BagheriKarimi, A., Bayat, S., & Melali, M. (2017). The effectiveness of sensory integration therapy on working memory performance and processing speed of children with attention deficit and hyperactivity disorder. International Conference on the Culture of Psychopathology and Education. [In Persian].
Mauro, T. (2017). A comprehensive parent's guide to Sensory Integration Disorder. Translated by Hesam Firuzi. Tehran: Arjmand
Mirzakhani, N., Pourjabar, N., Rezaei, M., Dibajnia, P., & Akbarzadeh Baghban, A. (2016). The effect of structured play on the executive performance of high-functioning autistic children aged 5-12 years. Rehabilitation Medicine, 5(3), 35-47. [In Persian].
Motahari Moaed, V., Asgari, M., & Gharebaghi, S. (2015). The effectiveness of group-based sensory integration interventions on attention, hyperactivity and impulsivity of primary school students with attention deficit hyperactivity disorder. Journal of Clinical Psychology, 1(7),11-22. [In Persian].
Nema, S., & Bansal, I. (2015). Correlates of home health social emotional adjustment among adolescence girls. International Journal of Scientific and Research Publications, 5(2), 1-6.
Niklasson, M., Niklasson, I., & Norlander, T. (2010). Sensorimotor therapy: Physical and psychological regressions contribute to an improved kinesthetic and vestibular capacity in children and adolescents with motor difficulties and concentration problems. Social Behavior and Personality: An international journal, 38(3), 327-346
Nilsen, E. S., Huyder, V., McAuley, T., & Liebermann, D. (2017). Ratings of Everyday Executive Functioning (REEF): A parent-report measure of preschoolers' executive functioning skills. Psychological Assessment, 29(1),50-64.
Nodehi, K., Sarami, G., & Keramati, H. (2016). The relationship between executive functions and working memory capacity with students' reading performance: the role of age, gender and intelligence. Cognitive Psychology Quarterly, 4(3),14-19. [In Persian].
Rezaei, F., & Malekian, F. (2019). The effectiveness of play therapy with cognitive-behavioral approach on social development and reducing social panic in first grade primary school children in Kermanshah. Journal of New Advances in Behavioral Sciences, 4(37), 41-29. [In Persian].
Sadock, B. N. J., Sadock. V. A. & Ruiz, P. (2015). Attention-deficit/hyperactivity disorder: new findings suggest partial specificity of effects. American Academy of Child and Adolescent Psychiatry, 48(1),1-6.
Sahoo, S. K., & Senapati, A. (2014). Effect of sensory diet through outdoor play on functional behaviour in children with ADHD. Indian Journal of Occupational Therapy,46(2),49–54.
Shapiro, Z. R. (2023). Mechanism-based groups of children with ADHD are associated with distinct domains of impairment. Psychiatry Research, 319. https://doi.org/10.1016/j.psychres.2022.115018
Shimizu, V. T., Bueno, O. F. A., & Miranda, M. C. (2014). Sensory processing abilities of children with ADHD. Braz J Phys Ther, 18(4),343-52.
Sosa, D. (2020). Learning in children with special needs. Translated by Ghazal Jarsouzeh & Mokhtar Farhadian. Tehran: Arjmand Publications.
Stiernborg, M. (2023). Bacterial gut microbiome differences in adults with ADHD and in children with ADHD on psychostimulant medication. Brain, Behavior, and Immunity, 110, 310-321.
Tabrizi, M., Steki, M., & Tabrizi, A. (2018). Treatment of Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) (Practical Plan for Treatment). Tehran: Fararvan Publications.
Taheri, M. (2017). The effect of play therapy based on executive functions on the planning ability and selective attention of children with attention deficit and hyperactivity disorder. Journal of New Advances in Behavioral Sciences, 9(2), 37-49. [In Persian].
