نقش تمایزیافتگی خود و انعطاف¬پذیری شناختی در پیش¬بینی گرایش به خودکشی در دانش¬آموزان دختر مقطع متوسطه دوم

الموضوعات :

سیف اله آقاجانی ¹ , شیوا رحیم زادگان ² , حسن طاهری ³

1 - استاد روان¬شناسی، گروه روان¬شناسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان¬شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
2 - دکتری روان¬شناسی، گروه روان¬شناسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان¬شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد روان¬شناسی بالینی، دانشکدۀ روان¬شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 19 الأربعاء , رمضان, 1443 تاريخ التأكيد : 23 الأربعاء , ذو القعدة, 1443 تاريخ الإصدار : 14 الثلاثاء , ذو الحجة, 1446

الکلمات المفتاحية: خودکشی, انعطاف‌پذیری شناختی, تمایزیافتگی خود, دانش¬آموزان دختر,

ملخص المقالة :

هدف این پژوهش بررسی نقش مایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی در پیش­بینی گرایش به خودکشی در دانش­آموزان دختر مقطع متوسطه دوم بود. طرح این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر ارومیه در سال تحصیلی 1401 – 1400 (1214 نفر) بود که از میان آن‌ها 150 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه­ای چندمرحله­ای، انتخاب و سپس به پرسشنامه‌های گرایش به خودکشی (Kate,1984)  ، تمایزیافتگی خود(Scorne and Friedlander, 2003)  و انعطاف‌پذیری شناختی (Dennis and Vanderwall , 2010) پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه انجام پذیرفت. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که تمایزیافتگی خود و انعطاف‌پذیری شناختی، گرایش به خودکشی را در دانش‌آموزان دختر به صورت منفی پیش‌بینی می‌کنند(05/0 >p).

المصادر:

Amani, E. Fadayi, E. Tavakoli, M. Shiri, E. and Shiri, V. (2018). Comparison among children with specific learning disorder (SLD) and typically children on measures of planning, selective attention and cognitive flexibility, Journal of Learning Disabilities, 7, 94-111. (Persian). [DOI:10.22098/JLD.2018.617]
Basharpoor, S. & samadifard, H. (2018). Suicidal Thoughts in Male Students: The Role of Self-Concept, Self-Esteem and Social Well-Being. Journal of Social Psychology Researchs, 8, 1-16.‌(Persian). [http://socialpsychology.ir/article_87482_77dfacf5826c91f6c46dc92d286bba1c].
Barzegar, B. (2016). Investigation the relation personality characters and cognitive flexibility with educational exhaustion among high school students. Journal of educational science and psychology studies, 3, 35-45. (Persian).
Dennis, J. P. Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: instrument development andestimates of reliability and validity. Journal of Cognitive Therapy Researchs, 34, 241-253. [DOI:10.1007/s10608-009-9276-4].
Emad, Y. & Hadianfard, H. (2019). Forecasting Suicide Based on Sexuality, Marital Status, Coping Strategies, Religious Orientation, and Depression Rate. Journal of psychiatry & clinical psychology, 25, 178-193. (persian). [DOI:10.32598/ijpcp.25.2.178].
Eskin Sun, J. M. Abuidhail, J. Yoshimasu, K. Kujan, O. Janghorbani, M. & et al. (2016). Suicidal Behavior and Psychological Distress in University Students. Archives of Suicide Research, 20, 369-88. [DOI:10.1080/13811118.2015.1054055].
Eskandari, H. Pajouhinia, SH. Abavisani, Y. (2016). Explanation of Psychological Problems Based on Cognitive Flexibility and Self Differentiation. Journal of shafaye khatam, 4, 18 -27. (‌Persian). [DOI: 10.18869/acadpub.shefa.403018].
Fayaz, m. h. Arefi, M. (2014). Comparison the self- differentiation, pure happiness and resiliency among girl students with suicidal and withouth suisidal thoughts. 4th International Congress on Sustainable Development, Iran- Tehran. (Persian).
Ghodrati mirkoohi, M. Baldaran, N. & Abdollahi bagharabadi, Gh. (2017). Anticipation cognitive flexibility among people under therapy with Metadon, Based on metaworry, anexiety, duration and amount of metadon usage. Quarterly Journal of Research on Addiction, 42, 182- 196. (Persian). [http://etiadpajohi.ir/article-1-1373-fa.html].
Hausman, C. Meffert, B. N. Mosich, M. K. Heinz, A. J. (2019). Impulsivity and Cognitive Flexibility as Neuropsychological Markers for Suicidality: A Multi-Modal Investigation Among Military Veterans with Alcohol Use Disorder and PTSD. Journal of Suicide Research, 28, 145-159. [10.1080/13811118.2019.1635930].
HeidariNejad M, Heidari H, Davoodi H. (2020). Presenting a model for predicting suicidal ideation based on variables of emotional regulation difficulty, cognitive flexibility and family flexibility according to the mediating role of distress tolerance. RJMS, 27:114-124. (Persian). http://rjms.iums.ac.ir/article-1-6563-fa.html
Hidarisharaf, P. Dabirian, M. Parvaneh, A. Naderi, GH. Karimi, P. (2016). Relationship of quality of life, spirituality and resilience with suicidal thoughts in students. Islam and Health Journal, 2, 23 -29. (Persian). [http://iahj.ir/article-1-108-fa.html].
Hooman, H. A. (2018). Structural Equation Modeling with LISREL Application. Tehran: Samt Publication. )Persian(.
Jahanbakhshi, Z. Kalantarkousheh, S.M. (2013). Relationship between dimensions of Early Maladaptive Schemas and desire for marriage among females and males’ students at Allameh Tabatabai University. Journal of family counseling and psychotherapy, 2, 234- 256. (Persian). [DOI:20.1001.1.22516654.1391.2.2.7.4].
Keith, O. (1984). Counseling Teenager, Loveland, COL Group Books, p. 376
Lai, Y. Chi Tan, H. Ting Wang, C. H. Wan-Chi, W. Yi Wang, W. Shen, C. H. (2018). Difference in Cognitive Flexibility between Passive and Active Suicidal Ideation in Patients with Depression. Journal of Neuropsychiatry, 8, 1182–1185.
Mahmoodi H, Mohammad Bagheri F, Sufi, S. (2018). Comparison of Depression, Suicidal Ideation and Social Support between Transsexual People with and without Gender Change. Journal of Forensic Medicine, 25, 131-138. (Persian). [http: sjfm.ir/article-1-1038-en.html].
Miranda, R. Valderrama, J. Tsypes, A. Gadol, E. Gallagher, M. (2018). Cognitive inflexibility and suicidal ideation: Mediating role of brooding and hopelessness. Journal of Psychiatry Researchs, 30, 174–181. [DOI: 10.1016/j.psychres.2013.02.033].
Momeni, kh. & Alikhani, M. (2013). Relation of family performance, self- differentiation and resiliency with stress, anxiety and depression among married women’s in Kermanshah. Journal of family counseling and psychotherapy, 2, 298-320. (Persian). [DOI:20.1001.122516654.1392.3.2.7.1].
Motamed, N., Zamani, F. (2017). Sample size in applied approach research. Tehran: Asre Roshanbini. )Persian.(
Nouri, A. R. (2011). The Relationship between Parenting Practices and Suicidality among adolescents in Jahrom, Bachelor’s Thesis, Payem nour University, Department of Social Science.
Rahimi, N. & Afsharinia, k. (2018). Anticipation psychological hardiness and frustration tolerance among aged people. Journal of seniority psychology, 2, 127- 136.(Persian). [ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=315140]
Rashid, S. kiani Chalmari, A. yeganeh, N. Zeinaddini, S. (2017). The relationship between Death Anxiety, Mattering, Perceived Burdensomeness and Thwarted Belongingness with Suicidal Behavior in college students (The Interpersonal-Psychological Theory for suicide), Journal of emergency care, 1, 32-42. (Persian). [http://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-2248-fa.html]
Ram, D. Chandran, S. Sadar, A., Gowdappa, B. (2019). Correlation of Cognitive Resilience, Cognitive Flexibility and Impulsivity in Attempted Suicide. Journal of Indian Psychology Medicine, 41, 362-367. [Doi:10.4103/IJPSYM_189_18]
Ram, D. Darshan, M. & Basavana, GH. (2016). Correlates of process of suicide attempt and perception of its prevention. Journal of Iranian Psychiatry, 11, 178-84.
Sadri Damirchi, E. Honarmand Ghojebeyglou, P. Khakdal Ghojebeyglou, S. Basir Amir, S. M. (2019). The Role of Cognitive Flexibility and Perceived Social Support in Predicting Suicidal Tendency in University Students. Journal of Rooyesh-e-Ravanshenasi, 8, 62 – 66. (Persian). [Doi:20.1001.1.2383353.1398.8.5.28.2]
Skowron, E. A. & Friedlander, M. L. (1998). The differentiation of self-inventory: development and initial validation. Journal of Counseling Psychology, 45, 235-249. [Doi:10.1037/0022-0167.45.3.235]
Soltani, E. Shareh, H. ajid Bahrainian, S. A. and Farmani, A. (2013). The mediating role of cognitive flexibility in correlation of coping styles and resilience with depression. Journal of pajoohande, 18, 88-96. (Persian). [http://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-1518-fa.html]
Vaghee, S. salarhaji, A. Rezaei Ardani, A. Mazlom, S. Vaghei, N. and Alizadeh, F. (2017). The relationship of Self-Differentiation with Stress-Coping Strategies and Suicide in Patients with Mood Disorders. Journal of Health Chimestry, 5, 17-25. (Persian).
World Health Organization. (2012). Public health action for the prevention of suicide.
Zeqeibi Ghannad, S. Baranian, S. and Alipour, S. (2020). On the relationship between perceptions of classroom quality and cognitive flexibility with academic challenge and academic performance among high school students. Journal of School Psychology, 4, 112 -130. (Persian). [Doi:10.22098/JSP.2020.868]

نص كامل:



Knowledge & Research in Applied Psychology

ISSN (Online): 2676-5128

Spring 2025, Vol26, No. 1(Continuous No. 99), PP: 91-105

Research Article        https://doi.org/10.71629/JSRP.2025.895794

 

Investigating the Relationship between Suicidal Ideation, Self-Differentiation, and Cognitive Flexibility in Female Students

 

Seyfullah Aghajani1, Shiva Rahimzadegan2¹, Hasan Taheri3

 

1. Professor of Psychology, Faculty of Educational Science and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili.

2. Ph.D. in Psychology, Faculty of Educational Science and Psychology, University of Mohaghegh Ardabili, Ardabil, Iran.

3. MSc Student in Clinical Psychology, Faculty of Psychology and Educational Sciences, Allameh Tabataba'i University, Tehran, Iran.

 

Received: 20 Apr 2022                                Accepted: 22 Jun 2022

 

Abstract

The aim of this study was to examine the relationship between suicidal ideation, self-differentiation, and cognitive flexibility in female students. This research employed a descriptive correlational design. The statistical population included all female high school students in the second stage of secondary education in Urmia during the 2021–2022 academic year (N = 1,214). From this population, a sample of 150 students was selected through multi-stage cluster sampling. Participants completed the Suicidal Ideation Questionnaire (Kate, 1984), the Differentiation of Self Inventory (Skowron & Friedlander, 2003), and the Cognitive Flexibility Inventory (Dennis & Vander Wal, 2010). Data were analyzed using Pearson correlation coefficients and multiple regression analysis. The results of the multiple regression indicated that both self-differentiation and cognitive flexibility negatively predicted suicidal ideation among female students (p < .05).

Keywords: Suicidal Ideation, Cognitive Flexibility, Self-Differentiation, Female Students

 

 

 

 

 

 

 

 

Extended Abstract

Introduction

Suicide is one of the most serious public health issues and suicidal ideation is widely regarded as a major indicator of individuals' mental well-being (Basharpoor & Samadifard, 2018). According to the World Health Organization (2012), suicide is the 13th leading cause of death worldwide and the third among individuals aged 14 to 34 (Emad & Hadianfard, 2019). Suicide is typically defined as self-inflicted harm with the intention to end one’s life (Hausman, Meffert, Mosich, & Heinz, 2019). Shneidman, a pioneer in suicidology, described it as a conscious act of self-destruction rooted in multidimensional psychological pain and a perceived lack of alternatives (Miranda et al., 2018). Suicidal ideation includes a wide range of thoughts from vague death wishes to concrete plans (Mahmoodi et al., 2018).

Adolescents, particularly girls, are especially vulnerable due to biological, emotional, and social transitions that may overwhelm their coping capacities (Hidarisharaf et al., 2016). Among psychological factors linked to suicide, self-differentiation plays a significant role. Defined as the ability to balance emotional and intellectual functioning as well as intimacy and autonomy, it includes four dimensions: emotional reactivity, “I” position, emotional cutoff, and fusion with others (Eskandari et al., 2016). Lower levels of self-differentiation are associated with greater emotional dependence, anxiety, and psychological vulnerability (Momeni & Alikhani, 2013). Studies have shown a negative correlation between self-differentiation and suicidal ideation (Vaghee et al., 2017; Jankowski et al., 2011).

Another relevant factor is cognitive flexibility, the ability to adapt thinking and behavior in response to changing environmental demands (Ghodrati Mirkoohi et al., 2017). Individuals with low cognitive flexibility may struggle to disengage from unhelpful thoughts, increasing suicide risk (Lai et al., 2018). Research has consistently shown a negative relationship between cognitive flexibility and suicidal ideation (Sadri Damirchi et al., 2019; Heidarinejad et al., 2020; MacPherson et al., 2021). Given the rising rates of suicide among adolescent girls and the protective roles of these variables, this study aims to examine the predictive roles of self-differentiation and cognitive flexibility in suicidal ideation among high school female students.

 

Methodology

This applied, descriptive-correlational study investigated whether self-differentiation and cognitive flexibility predict suicidal ideation in female students. The population consisted of all female students in the second stage of public secondary schools in Urmia during the 2021–2022 academic year (N = 1,214). Based on Green’s (1991) rule (cited in Motamed & Zamani, 2017) and to enhance statistical power (Hooman, 2018), a sample of 150 students (mean age = 17) was selected through multi-stage cluster sampling. Inclusion criteria included being a female high school student and providing informed consent; those unwilling or with incomplete responses were excluded. Ethical principles were upheld, and confidentiality was ensured. Instruments included the 13-item Adolescent Suicidal Ideation Questionnaire (Keith, 1984; α = .68), the 45-item Differentiation of Self Inventory–Revised (Skowron & Friedlander, 1998; α = .76), and the 20-item Cognitive Flexibility Inventory (Dennis & Vander Wal, 2010; α = .79). Due to COVID-19, questionnaires were distributed via Telegram and WhatsApp. Data analysis was conducted using SPSS v23 with descriptive statistics and stepwise multiple regression.

 

Result and Discussion

To ensure the validity of the multiple regression analysis, key assumptions—error independence, normality, and homogeneity of variance—were tested. The Durbin-Watson statistics for self-differentiation (2.06) and cognitive flexibility (2.27) confirmed error independence. The Kolmogorov–Smirnov test indicated normal distributions for both predictors (p = .200), and Levene’s test confirmed equal variances.

Descriptive analysis showed that the mean scores were 2.11 (SD = 3.02) for suicidal ideation, 154.42 (SD = 8.05) for self-differentiation, and 112.02 (SD = 8.87) for cognitive flexibility. Pearson’s correlations revealed significant negative associations between suicidal ideation and both self-differentiation (r = –.578, p < .01) and cognitive flexibility (r = –.780, p < .01).

Regression analysis (enter method) showed that both predictors significantly and negatively predicted suicidal ideation: self-differentiation (β = –.51, t = –5.88, p < .001) and cognitive flexibility (β = –.76, t = –9.25, p < .05), explaining 33% of the variance (R² = .33).

These results confirm the study’s hypotheses. Higher self-differentiation—linked to emotional independence and a coherent self-concept—correlates with reduced suicide risk, consistent with prior research (e.g., Vaghee et al., 2017; Fayaz & Arefi, 2014). Conversely, emotionally reactive and dependent individuals are more vulnerable to stress and suicidal ideation (Momeni & Alikhani, 2013).

Similarly, greater cognitive flexibility is associated with better coping, tolerance of ambiguity, and adaptive emotion regulation, protecting against suicidal thoughts (Sadri Damirchi et al., 2019; Ram et al., 2019). In contrast, cognitive rigidity hinders problem-solving and increases vulnerability.

In summary, self-differentiation and cognitive flexibility are key psychological buffers that can inform early preventive efforts and school-based interventions targeting adolescent mental health.

 

Conclusion

The present study demonstrated that self-differentiation and cognitive flexibility are significant negative predictors of suicidal ideation among female high school students. These findings highlight the importance of enhancing adolescents’ emotional independence and flexible thinking to reduce suicide risk. Students with lower self-differentiation may be more emotionally reactive and dependent on others, while those with low cognitive flexibility may struggle to adapt and resolve problems effectively—both increasing vulnerability to suicidal thoughts.

Like most correlational studies, this research faces limitations regarding causal inference and generalizability. The focus on female students in public schools limits the application of results to male populations or other educational settings.

Nonetheless, the findings underscore the need for early school-based interventions that promote psychological resilience. It is recommended that school counselors and mental health professionals implement training programs aimed at improving students’ self-differentiation and cognitive flexibility as protective factors against suicidal ideation.

 

Author Contributions

Seifaleh Aghajani contributed to the conceptualization, supervision, and critical revision of the manuscript. Shiva Rahimzadegan was responsible for study design, data collection, statistical analysis, and initial drafting. Hasan Taheri contributed to data interpretation, literature review, and English editing of the extended abstract. All authors reviewed and approved the final version of the manuscript.

 

Conflict of Interest

The authors declare no conflicts of interest regarding the publication of this article.

 

Ethical considerations

All ethical standards in research involving human participants were strictly followed. Informed consent was obtained from all participants after explaining the purpose of the study. Anonymity and confidentiality of responses were ensured throughout the research process. The questionnaires were administered voluntarily and without identification information.

 

Acknowledgment and Funding

The authors sincerely thank the students who participated in this study with responsibility and care. This research was conducted without any external financial support.

 

Publisher: Islamic Azad University, Isfahan Branch

 

---

[1] * Corresponding Author email: [e-mail]        

دانش و پژوهش در روان‌شناسي كاربردي

شاپا الکترونیکی: 5128-2676

بهار 1404، سال 26، شمارۀ 1 (پياپي 99)، صص: 105-91

مقاله پژوهشی        https://doi.org/10.71629/JSRP.2025.895794

 

نقش تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی در پیش­بینی گرایش به خودکشی در دانش­آموزان دختر مقطع متوسطه دوم

 

سیف­اله آقاجانی1، شیوا رحیم زادگان2¹، حسن طاهری3

 

1. استاد روان­شناسی، گروه روان­شناسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

2. دکتری روان­شناسی، گروه روان­شناسی، دانشکدۀ علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران.

3. دانشجوی کارشناسی ارشد روان­شناسی بالینی، دانشکدۀ روان­شناسی و علوم تربیتی، دانشگاه علامه طباطبائی، تهران، ایران.

 

دریافت: 31/01/1401                                پذیرش: 01/04/1401

 

چکیده

هدف این پژوهش بررسی نقش مایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی در پیش­بینی گرایش به خودکشی در دانش­آموزان دختر مقطع متوسطه دوم بود. طرح این پژوهش توصیفی و از نوع همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش‌آموزان دختر مقطع متوسطه دوم شهر ارومیه در سال تحصیلی 1401 – 1400 (1214 نفر) بود که از میان آن‌ها 150 نفر به روش نمونه‌گیری خوشه­ای چندمرحله­ای، انتخاب و سپس به پرسشنامه‌های گرایش به خودکشی (Kate,1984)  ، تمایزیافتگی خود(Scorne and Friedlander, 2003)  و انعطاف‌پذیری شناختی (Dennis and Vanderwall , 2010) پاسخ دادند. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه انجام پذیرفت. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد که تمایزیافتگی خود و انعطاف‌پذیری شناختی، گرایش به خودکشی را در دانش‌آموزان دختر به صورت منفی پیش‌بینی می‌کنند(05/0 >p).

واژه‌های کلیدی: خودکشی، انعطاف‌پذیری شناختی، تمایزیافتگی خود، دانش­آموزان دختر

 

 

مقدمه

خودکشی یکی از مشکلات جدی سلامت عمومی است و میزان گرایش به خودکشی به‌عنوان یکی از شاخص­های مهم بهداشت روانی افراد جامعه محسوب می­شود‌(Basharpoor & Samadifard, 2018). بر اساس آمار سازمان جهانی بهداشت (2012)، خودکشی سیزدهمین علت مرگ در جهان و سومین علت مرگ در گروه سنی 14 تا 34 سال است (Emad & Hadianfard, 2019). اصطلاح خودکشی به معنی آسیب رساندن به خود با هدف از بین بردن خویش (Hausman, Meffert, Mosich & Heinz, 2019). (Shneidman) از بانیان روان­شناسی خودکشی این پدیده را چنین تعریف می­کند: خودکشی عمل آگاهانه­ی نابودسازی به دست خود را گویند که در بهترین مفهوم می­توان آن را ناراحتی چندبعدی در انسان نیازمندی دانست که برای رفع مسائل شخصی، خودکشی را بهترین راه حل می­داند (Miranda, Valderrama, Tsypes, Gadol & Gallagher, 2018). افکار خودکشی یا گرایش به خودکشی حالتی است که به وقوع هرگونه اندیشه­ی خودتخریبی دلالت دارد. این افکار، طیفی از اندیشه­های مبهم را در مورد خاتمه دادن به زندگی تا خودکشی کامل را در برمی­گیرند‌(Mahmoodi, Mohammad Bagheri, Sufi, 2018).

نوجوانان، خصوصاً دانش­آموزان دختر، در این دوره که دوره حساس و بحرانی است، بنا به دلایل مختلفی از جمله تکامل جسمی و جنسی، احساسات افراطی، جستجوی هویت و سایر مشکلات تحت فشارهای روانی زیادی قرار گرفته و به­شدت در معرض خطر اقدام به خودکشی هستند‌‌(Hidarisharaf, Dabirian, Parvaneh, Naderi, Karimi, 2016). پژوهش‌های وسیعی روی سازه­های روان­شناختی دخیل در نشانه­شناسی اقدام به خودکشی انجام گرفته است، یکی از حوزه­های روان­شناختی که در این راستا می­تواند مورد توجه قرار گیرد، تمایزیافتگی خود، است که به‌عنوان توانایی برقراری تعادل بین خودمختاری هیجانی و عقلانی، صمیمیت و پیوستگی در روابط تعریف می­شود (Eskandari, Pajouhinia, Abavisani, 2016). برای تمایزیافتگی چهار مؤلفه واکنش پذیری هیجانی، جایگاه من، گسلش عاطفی و هم‌آمیختگی با دیگران مطرح شده است. افراد هم­آمیخته وابستگی زیادی به والدین دارند، به شدت به تأیید و حمایت اطرافیان خود نیاز دارند و سیستم هیجانی محیط، همراه با واکنش اطرافیان، شکل­دهی رفتارهایشان را تا حد زیادی تحت تأثیر قرار می­دهد. در مقابل افراد تمایزنایافته که هویت تعریف شده­ای از خود ندارند و در نقش­ها و مسائل بین فردی موجود، همراه با موج عاطفی خانواده حرکت می­کنند، اضطراب مزمن بالایی را تجربه می­کنند و مستعد مشکلات روان­شناختی و بروز نشانه­های بیماری هستند .(Momeni, & Alikhani, 2013)در رابطه با پیشینه‌ی پژوهش حاضر، مطالعات معدودی به بررسی رابطه­ی گرایش به خودکشی با تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی پرداخته­اند. نتایج مطالعه‌(Vaghee, salarhaji, Rezaei Ardani, Mazlom, Vaghei, & Alizadeh, 2017)، نشان داد که بین ابعاد تمایزیافتگی خود با افکار خودکشی و تعداد دفعات اقدم به خودکشی همبستگی معنادار و منفی وجود دارد، بدین معنا که هرچه سطح تمایزیافتگی خود و ابعاد آن در فرد بالاتر باشد، از میزان افکار خودکشی و گرایش به خودکشی کاسته می­شود. نتایج پژوهش‌(Jankowskia, Hooper, Sandagec & Hannah, 2011) با عنوان بررسی رابطه مؤلفه­های سلامت‌روان و تمایزیافتگی خود در دانشجویان دختر، نشان داد که تمایزیافتگی خود بالاتر با نرخ خودکشی پایین­تر رابطه معنادار دارد.

 یکی دیگر از متغیرهایی که سبب سازگاری هرچه بیشتر انسان­ها با نیازها و تهدیدات زندگی است و با خودکشی ارتباط دارد، انعطاف‌پذیری شناختی است‌(Sadri Damirchi, Honarmand Ghojebeyglou, Khakdal Ghojebeyglou, Basir Amir, 2019). انعطاف­پذیری شناختی، توانایی تغییر مؤلفه­های شناختی به ­منظور سازگاری با محرک­های در حال تغییر محیطی است، یعنی توانایی­هایی مانند تغییر دیدگاه یا سازگاری انطباقی فرد با قوانین تقاضا یا شرایط محیطی جدید‌(Ghodrati mirkoohi, Baldaran, bdollahi bagharabadi, 2017). انعطاف­پذیری شناختی همچنین به عنوان توانایی فرد در بازداری از یک پاسخ غالب اما ناکارآمد و نامناسب و توانایی دستیابی به پاسخ­های جایگزین دور دست­تر تعریف می­شود. افرادی که انعطاف­پذیری شناختی دارند، می­توانند مشکلات و موقعیت­های جدید را در سطوح مختلف بررسی کرده و گزینه­ها و ایده­های جایگزین را ارائه کنند. افرادی که از انعطاف­پذیری کمتری برخوردارند به­سختی می­توانند یادگیری­های اولیه خود را فراموش کنند، آن­ها بر یادگیری­های قبلی خود که پیامدهای منفی برایشان دارد، پافشاری می­کنند و این پافشاری به سازگاری آنها با شرایط جدید آسیب می­رساند‌(Lai, Chi Tan, Ting Wang, Chi Wu, Yi Wang & Shen, 2018). نتایج مطالعه‌(Sadri Damirchi, Honarmand Ghojebeyglou, Khakdal Ghojebeyglou, Basir Amir, 2019) نیز نشان داد که انعطاف­پذیری شناختی با گرایش به خودکشی همبستگی منفی معنادار دارد. همچنین نتایج پژوهش‌(HeidariNejad, Heidari, Davoodi, 2020) با عنوان ارائه مدل پیش­بینی تمایل به خودکشی بر اساس متغیرهای دشواری تنظیم هیجانی، انعطاف­پذیری شناختی و انعطاف­پذیری خانواده با توجه به نقش میانجی تحمل پریشانی، رابطه منفی معناداری را بین انعطاف­پذیری شناختی و تمایل به خودکشی نشان داد به این صورت که هرچه انعطاف­پذیری شناختی افراد بالاتر باشد، تمایل به خودکشی کاهش می­یابد. نتایج پژوهش مک فرسون، کودینا،(MacPherson, Kudinova, Schettini, Jenkins, Gilbert & Thomas, 2021) با عنوان رابطه انعطاف‌پذیری شناختی و افکار خودکشی در بزرگسالان جوان دارای سابقه اختلال دوقطبی کودکی، نشان داد که بین انعطاف‌پذیری شناختی و افکار خودکشی رابطه منفی معنادار وجود دارد و هرچه میزان انعطاف‌پذیری شناختی بالاتر باشد، میزان افکار خودکشی فراوانی کمتری دارد.

با توجه به اینکه خودکشی یکی از مشکلات جدی سلامت عمومی است و با توجه به آمار روزافزون گرایش به خودکشی در دانش­آموزان دختر نوجوان و آثار زیان­بار مختلفی که خودکشی می­تواند در همه سطوح روان­شناختی و جامعه­شناختی از جمله فراگیر شدن این عمل، آسیب جدی به خانواده و اطرافیان فرد، جلوه­ی نامناسب از فرهنگ و جامعه و از بین رفتن نوجوانان که هر کدام می­توانند به عنوان نیروهایی برای آینده­ی رشد یک کشور نقش داشته باشند و همچنین به دلیل کم­توجهی به مسئله­ی خودکشی در گروه دانش­آموزان به دلیل محدودیت­های دسترسی به گروه نمونه و مسائل فرهنگی، و در نهایت جدید بودن موضوع پژوهش و پراکندگی و کمبود پژوهش­ها در این زمینه در تحقیقات داخلی و خارجی با توجه به اهمیت نقش تمایزیافتگی خود به عنوان تعیین کننده­ی رفتارها و واکنش­های بعدی افراد در زندگی و همچنین نقش محافظت کنندگی انعطاف­پذیری شناختی در برابر عوامل ایجاد کننده­ی خودکشی و مشکلات روان­شناختی و ، ضرورت اجرای این پژوهش را نشان می­دهد. بر این اساس، هدف از انجام این پژوهش، بررسی سهم هریک از متغیرهای تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی در پیش­بینی گرایش به خودکشی در دانش­آموزان دختر مقطع متوسطه دوم است. فرضیه­های پژوهش چنین است: 1. تمایزیافتگی خود، گرایش به خودکشی را در دانش­آموزان دختر مقطع متوسطه دوم، پیش­بینی می­کند. 2. انعطاف­پذیری شناختی، گرایش به خودکشی را در دانش­آموزان دختر مقطع متوسطه دوم، پیش­بینی می­کند.

 

روش

روش پژوهش، جامعه آماری و نمونه: این پژوهش، از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات، توصیفی و از نوع همبستگی بود. در مدل تحلیلی پژوهش، تمایزیافتگی خود و انعطاف‌پذیری شناختی، متغیرهای پیش بین و گرایش به خودکشی متغیر ملاک بود. جامعه آماری، شامل کلیه دانش‌آموزان دختر مقطع دوم متوسطه دبیرستان های دولتی شهر ارومیه در سال تحصیلی 1401- 1400 (1214 نفر) بود. که برای تعیین حجم نمونه مورد نیاز در تحلیل رگرسیون بر اساس قاعده (1991) Quoted from Motamed, Zamani, 2017) Green) عمل شد. بر اساس این قاعده، حجم نمونه باید بزرگ­تر از تعداد متغیرهای پیش­بین به علاوه عدد ثابت 104 باشد. با توجه به اینکه حجم نمونه بزرگ­تر، اجازه می­دهد که بخش­های بحرانی t به سمت توزیع چندمتغیری نرمال نزدیک شود (Hooman, 2018) برای شبیه شدن بیشتر نمونه به جامعه، افزایش توان آماری و کاهش خطای نمونه­گیری، تعداد 150 دانش­آموز دختر مقطع دوم متوسطه با میانگین سنی 17 سال، به عنوان گروه نمونه انتخاب شدند. و به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شدند. ملاک‌های ورود به پژوهش عبارت بود از دانش­آموزان دختر مشغول به تحصیل در مقطع متوسطۀ دوم، و داشتن رضایت آگاهانه شرکت‌کنندگان در پژوهش. ملاک‌های خروج از پژوهش عبارت بودند از: عدم تمایل به شرکت در پژوهش و عدم پاسخ‌گویی به سوالات. اخلاق پژوهش در این مطالعه رعایت گردید به‌گونه‌ای که به مشارکت کنندگان در زمینه محرمانه ماندن اطلاعات، اطمینان خاطر داده شد و پرسشنامه‌ها بدون ‌نام در اختیار افراد قرار گرفت.

 

ابزار سنجش

پرسشنامه خودکشی در نوجوانان  :( Adolescents Suicide Questionnaire)این پرسشنامه توسط‌(Keith, 1984)، طراحی شده است و یک ابزار خودگزارشی 13 سئوالی است. هدف اصلی آن ارزیابی میزان تمایل یا احتمال خودکشی در نوجوانان است. هر سئوال دو گزینه دارد. به هر گزینه بلی 1 امتیاز و به هر گزینه خیر 0 امتیاز تعلق می­گیرد. البته این شیوه نمره­گذاری در سئوالات 1، 5 و11 معکوس خواهد شد. برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه مجموع امتیازات سئوالات محاسبه می­شود. هرچه این امتیاز بالاتر باشد، بیانگر تمایل بیشتر فرد پاسخ دهنده به خودکشی خواهد بود و برعکس. کیت پایایی پرسشنامه را 71/0 و قابلیت اعتماد آن را با استفاده از روش آلفای کرونباخ، 69/0 محاسبه کرد .(Keith, 1984)  در پایان­نامه(2011)  Nouri،روایی صوری پرسشنامه به تأیید دو تن از اساتید دانشگاهی رسید. پایایی پرسشنامه به روش آلفای کرونباخ 65/0 به­دست آمد که بیانگر پایایی قابل قبول این پرسشنامه است. در این پژوهش پایایی این پرسشنامه 68/0 محاسبه شد. دو نمونه از گویه­های این پرسشنامه عبارتند از: « فکر می­کنم عامل تمام مشکلاتم خودم هستم » و « معمولاً احساس می­کنم کاملاً بی­ارزش هستم ».

پرسشنامه تمایزیافتگی خود (Differentiation of Self Inventory-Revised): این پرسشنامه توسط‌Skowron & Friedlander, 1998)) ساخته شد و توسط‌(Smith & Skowron, 2003) مورد تجدید نظر قرار گرفت و پرسشنامه نهایی آن توسط‌(Jakson) در 45 ماده بر مبنای نظریه بوئن ساخته شد. یک ابزار خودگزارشی است که تمرکز آن بر ارتباط­های مهم زندگی و روابط جاری افراد با خانواده اصلی است. بخش­های این پرسشنامه در یک طیف از 1 تا 6 نمره­گذاری می­شوند. این مقیاس شامل چهار خرده مقیاس واکنش هیجانی، جایگاه من، گریز هیجانی و آمیختگی با دیگران است. نمره بیشتر به معنای تمایزیافتگی بیشتر و نمره کمتر به معنای تمایزیافتگی کمتر است، تمام زیرمقیاس­ها به جز جایگاه من، به صورت معکوس نمره­گذاری می­شوند. ضریب آلفای کرونباخ گزارش شده توسط اسکورون و فریدلندر برای این پرسشنامه 81/0 به­دست آمد Skowron & Friedlander, 1998)). (Jahanbakhshi, Kalantarkousheh, 2013) پایایی پرسشنامه را با ضریب آلفای کرونباخ 69/0 و روایی آن را 85/0 محاسبه کردند. در این پژوهش ضریب آلفای کرونباخ این پرسشنامه معادل 76/0 محاسبه شد. دو نمونه از گویه­های این پرسشنامه عباتند از : « می­خواهم مطابق انتظاراتی که والدینم از من دارند، رفتار کنم» و « اعتماد به نفس­ام خیلی به نظر دیگران بستگی دارد».

پرسشنامه انعطاف­پذیری شناختی (Cognitive Flexibility Inventory): این پرسشنامه توسط‌(Dennis & Vanderwal, 2010) ساخته شده است. یک ابزار خودگزارشی کوتاه 20 سئوالی است و برای سنجش نوعی از انعطاف­پذیری شناختی که برای چالش و جایگزینی افکار ناکارآمد با افکار کارآمدتر لازم است، به­کارمی­رود. شیوه نامگذاری آن بر اساس یک مقیاس 7 درجه­ای لیکرتی می­باشد. این پژوهشگران اعتبار این پرسشنامه را به روش آلفای کرونباخ 91/0 گزارش کردند. در ایران، (Soltani, Shareh, ajid Bahrainian & Farmani, 2013)، اعتبار این ابزار را 90/0 گزارش نمودند. در این پژوهش پایایی پرسشنامه 79/0 به‌دست آمد. دو نمونه از گویه­های این پرسشنامه عبارتند از: « هنگام تصمیم­گیری، چندین گزینه را در نظر می­گیرم» و « مهم است که به موقعیت­های سخت، از زوایای زیادی نگاه کرد ».

 

روش اجرا و تحلیل داده‌ها

برای انتخاب نمونه و اجرای پژوهش، پس از کسب مجوز لازم و هماهنگی با آموزش و پرورش شهرستان ارومیه، ابتدا به روش نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای تعداد 3 دبیرستان دخترانه از بین دبیرستان‌های دخترانه این شهرستان، انتخاب شدند و سپس با حضور در دبیرستان‌ها و هماهنگی با مسئولان مدارس، اسامی و شماره تلفن‌های دانش‌آموزان شرکت کننده در پژوهش با توجه به ملاک‌های ورود اخذ شد. با توجه به غیرحضوری بودن مدارس در نتیجه‌ی شیوع ویروس کرونا، پرسشنامه‌های گرایش به خودکشی، تمایزیافتگی خود و انعطاف‌پذیری شناختی از طریق پیام‌رسان‌های تلگرام و واتساپ در اختیار گروه نمونه قرار گرفت و به آن‌ها اطمینان داده شد که اطلاعات محرمانه خواهند ماند. در این پژوهش ابتدا برای تحلیل داده‌ها از روش آمار توصیفی (میانگین و انحراف معیار) و سپس آمار استنباطی (تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه گام به گام) استفاده شد. تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش با استفاده از نرم افزار spss نسخه 23 انجام شد.

 

یافته‌ها

جهت استفاده از رگرسیون چندگانه باید مفروضات ذیل برقرار باشد: به منظور بررسی پیش­فرض استقلال خطاها و عدم هم خطی بین متغیرهای پیش­بین (تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی) آماره­ی دوربین واتسون و شاخص تولرنس بررسی شد. چنانچه آماره­ی به دست آمده، کمتر از 4 باشد، نشان دهنده­ی استقلال خطاها است. برای این تحلیل، مقدار این آماره برای تمایزیافتگی خود 06/2 و برای انعطاف­پذیری شناختی 27/2 به دست آمد و بیانگر این است که این مفروضه برقرار است. همچنین جهت بررسی نرمال بودن توزیع داده­های متغیرهای تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی، از آزمون کولموگروف- اسمیرنف تک نمونه­ای استفاده گردید. جهت برقراری این مفروضه، سطوح معناداری به دست آمده هریک از متغیر های پژوهش باید بزرگتر از 05/0 باشد، که در این پژوهش، سطح معناداری این آزمون برای تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی (200/0) محاسبه شد. بنابراین داده­های تمام متغیرها نرمال است و برای آزمون هریک از متغیرها می­توان از آزمون های پارامتریک استفاده کرد. جهت آزمون برابری واریانس­ها در این پژوهش از آزمون آماری لون استفاده گردید که فرض برابری واریانس­ها نیز برقرار بود.

اطلاعات مربوط به تجزیه و تحلیل آمار توصیفی بر اساس میانگین و انحراف استاندارد متغیرهای مورد مطالعه در جدول1 آمده است.

جدول 1. یافته­های توصیفی متغیرهای پژوهش

متغیر	M	SD	N
گرایش به خودکشی	11/2	024/3	150
تمایزیافتگی خود	42/154	047/ 8	150
واکنش هیجانی	086/36	30 /2	150
مولفه جایگاه من	15/34	29/3	150
مولفه گسلش عاطفی	20/44	24/3	150
­آمیختگی با دیگران	48/40	94 /2	150
انعطاف­پذیری شناختی	02/112	87 /83	150

 

به­منظور تحليل‌ استنباطي و بررسی فرضیه­های پژوهش از ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه استفاده شد جدول 2، ماتریس همبستگی را نشان می­دهد.

 

 

 جدول 2. ماتریس همبستگی متغیرهای پژوهش

متغیر	1	2	3	4	5	6	7
1. گرایش به خودکشی	1
2. تمایزیافتگی خود	**578/0-	1
3. واکنش هیجانی	**171/0-	**34/0	1
4. جایگاه من	025/0	**24/0	019/0	1
5. گسلش عاطفی	**34/0-	**32/0	18/0	**34/0 -	1
6. آمیختگی با دیگران	**41/0	**42/0	014/0	**18/0	**36/0	1
7. انعطاف­پذیری شناختی	**78/0 -	**60/0	05/0	06/0-	14/0	09/0	1

** = p<0/01     * = p<0/05                                                                                                      

   

نتایج جدول 2 نشان می­دهد که گرایش به خودکشی با تمایزیافتگی خود(01/0> p)و با انعطاف­پذیری شناختی(01/0> p)، همبستگی منفی معنی­دار دارد. براي تعيين سهم هر يک ازمتغیرهای تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی در پيش­بيني گرایش به خودکشی دانش­آموزان دختر از تحليل رگرسيون چندگانه به روش ورود استفاد شد که در مطالعه­ی­ حاضر براي بررسي توزيع نمرات متغير ملاک (گرایش به خودکشی) از آزمون کولموگروف - اسمیرنف استفاده شد که ميزان  معنی­داری بيشتر از ۵ /0 به­دست آمد که نشان از نرمال بودن توزيع متغير ملاک (گرایش به خودکشی دانش آموزان دختر) است.

جدول 3. ضرایب رگرسیون چند گانه برای پیش­بینی گرایش به خودکشی با تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی

P	R2	R	F	t	Beta	SE	B	متغیرهای پیش­بین	متغیر ملاک
000/0	33/0	57/0	75/42	88/5-	51/0-	033/0	19/0-	تمایزیافتگی خود	گرایش به خودکشی
04/0	006/0	08/0	47/0	25/9-	76/0-	003/0	003/0-	انعطاف­پذیری شناختی

 

نتایج تحلیل رگرسیون در جدول 3، نشان می دهد که از بین 2 متغیر وارد شده (تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی) در معادله رگرسیون، متغیر تمایزیافتگی خود با ضریب استاندارد بتای 51/0- و انعطاف­پذیری شناختی با ضریب بتای 76/0-  دارای توان پیش­بینی معناداری برای گرایش به خودکشی بوده و به طور منفی گرایش به خودکشی را پیش بینی می کنند (05/0> P). بنابراین فرضیه­های اول و دوم پژوهش مبنی بر پیش­بینی گرایش به خودکشی توسط تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی در دانش­آموزان دختر، تأیید شد.

 

بحث و نتیجه­گیری

هدف این پژوهش، بررسی سهم هریک از متغیرهای تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی در پیش­بینی گرایش خودکشی در دانش­آموزان دختر مقطع متوسطه دوم بود. نتایج این پژوهش برای فرضیه اول نشان داد که گرایش به خودکشی با تمایزیافتگی خود رابطه­ی منفی معنادار داشته و تمایزیافتگی خود، گرایش به خودکشی را به صورت منفی پیش­بینی می‌کند. این نتایج با یافته­ی (Vaghee, salarhaji, Rezaei Ardani, Mazlom, Vaghei, & Alizadeh, 2017)، که نشان دادند بین ابعاد تمایزیافتگی خود با افکار خودکشی و تعداد دفعات اقدام به خودکشی همبستگی معنادار و منفی وجود دارد، همسو است. همچنین با نتایج پژوهش (Fayaz, Arefi, 2014) که نشان دادند، دانش‌آموزان با قصد و گرایش به خودکشی و دارای افکار خودکشی سطح پایین تری از تمایزیافتگی خود را دارا هستند، همسو است. در تبیین نتایج می­توان گفت، افراد تمایزیافته تعریف مشخصی از خود و عقایدشان دارند، می­توانند جهت خویش را در زندگی انتخاب نمایند و در موقعیت­های عاطفی شدید که در بسیاری از افراد منجر به بروز رفتارهای غیر ارادی و گرفتن تصمیم­های نافرجام از قبیل خودکشی و خودزنی، فرار از منزل و غیره می­شود، کنترل خود را از دست ندهند و با در نظر گرفتن عقل و منطق تصمیم­گیری کنند‌(Momeni & Alikhani, 2013). همچنین، افرادی که از استقلال عاطفی برخوردار نبوده و شدیداً وابسته به حمایت-های بیش از حد خانواده می­باشند، در رویارویی با وقایع استرس­زای زندگی از کفایت لازم برخوردار نبوده و ممکن است در حل مسائل و مشکلات زندگی به خودکشی روی آورند(Vaghee, salarhaji, Rezaei Ardani, Mazlom, Vaghei, & Alizadeh, 2017). به طور کلی هر اندازه میزان تمایزیافتگی خود افراد پایین­تر باشد، به رویدادها واکنش عاطفی و هیجانی شدیدتری نشان می­دهند و در دام هیجانات خود گرفتار هستند و در موقعیت­های بحرانی و برخورد با مشکلات زندگی به طور ناگهانی بر اساس احساساتشان تصمیم­گیری می­کنند، در حالی که افراد با سطح بالاتر تمایزیافتگی خود در بعد درون شخصیتی به راحتی می­توانند احساساتشان را از عقلانیتشان جدا کنند و در موقعیت­های مشکل­زای زندگی قادر به استفاده از نظام عقلانی خود در چگونگی واکنش و حل موقعیت­ها می­باشند .(Rahimi & Afsharinia, 2018)

نتایج پژوهش حاضر، برای فرضیه دوم پژوهش همچنین نشان داد که بین انعطاف­پذیری شناختی و گرایش به خودکشی رابطه منفی معنادار وجود دارد و انعطاف­پذیری شناختی به صورت منفی گرایش به خودکشی را پیش­بینی می­کند (05/0> P). که این یافته با نتایج پژوهش (Sadri Damirchi, Honarmand Ghojebeyglou, Khakdal Ghojebeyglou, Basir Amir, 2019) که نشان دادند، انعطاف­پذیری شناختی با گرایش به خودکشی همبستگی منفی معنادار دارد، همسو است. همچنین با یافته پژوهش (Ram, Chandran, Sadar, Gowdappa, 2019) که در مطالعه خود نشان دادند، در افرادی که انعطاف­پذیری شناختی پایینی دارند، تکانه­های مرتبط با خودکشی بالاتر است، همسو است.  در تبیین این نتیجه می­توان گفت، افرادی که دارای انعطاف­پذیری شناختی بالایی هستند، می­توانند مشکلات و موقعیت­های جدید را در سطوح مختلف بررسی کرده و گزینه­ها و ایده­های جایگزین را ارائه کنند و تحمل تعارض در آن­ها بیشتر است‌(Zeqeibi Ghannad, Baranian & Alipour, 2020). استدلالی که برای افراد خودکشی گرا مطرح است، مشکل در یافتن راه­حل­هایی برای موفقیت­های ظاهراً غیر ممکن و عدم انعطاف­پذیری شناختی و ناتوانی در بررسی گزینه­های مختلف است (Rashid, kiani Chalmari, yeganeh, Zeinaddini, 2017) همچنین کاهش انعطاف­پذیری شناختی از یک سو منجر به کاهش توانایی تغییر، تعدیل و سازگاری در تفکر و از سوی دیگر منجر به عدم استفاده از راه­حل­های جایگزین و رفتارهای مناسب با توجه به خواسته­ها و ویژگی­های محیطی می­گردد، که این دو عامل در افزایش گرایش به خودکشی تـأثیرگذار است. افرادی که درجات بالایی از گرایش به خودکشی را نشان داده­اند، دارای تفکر تک­بعدی هستند که این شکل از تفکر منجر به جلوگیری از تلفیق و تغییر و تعادل در افکار می­شود و در نتیجه توانایی­های حل مسئله­ی آنان به‌شدت کاهش می­یابد و این کاهش توانایی حل مسئله نیز نشانگر درجات پایین انعطاف­پذیری شناختی می­باشد (Barzegar, 2016).

در نهایت می­توان نتیجه گرفت که گرایش به خودکشی دانش­آموزان دختر، توسط متغیرهای تمایزیافتگی خود و انعطاف‌پذیری شناختی قابل پیش­بینی می­باشد. این پژوهش مانند دیگر پژوهش­های حوزه علوم انسانی با محدودیت‌هایی مواجه بود. بررسی این پژوهش به شیوه همبستگی است، بنابراین امکان مقایسه­ی بین گروهی و تعمیم نتایج آن به سایر جامعه­ها را با محدودیت مواجه می­کند. همچنین محدود بودن به دانش­آموزان دختر و مقطع متوسطه دوم، امکان تعمیم نتایج به دانش‌آموزان پسر را محدود می­سازد. ضمناً یافته­های این پژوهش به طور تلویحی از لزوم برنامه­های مداخله­ی زودهنگام در سطح خانوادگی برای پیشگیری از بروز افکار و رفتارهای خودکشی خبر می­دهد، بنابراین پیشنهاد می­شود که روانشناسان و مشاوران جهت کاهش افکار خودکشی و گرایش به خودکشی دانش­آموزان، نقش تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی را مورد توجه قرار دهند و با آموزش­های تخصصی در جهت بالا بردن سطح تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی به دانش­آموزان در کاهش افکار و گرایش به خودکشی کمک کنند، بنابراین می­توان با شناسایی دانش­آموزانی که از تمایزیافتگی خود و انعطاف­پذیری شناختی مناسبی برخوردار نیستند، این گروه­های در معرض خطر را شناسایی کرد و با برگزاری کارگاه­های آموزشی درمانی و برنامه­های رفتاری آموزشی در این حوزه، گامی در جهت کاهش گرایش به خودکشی در دانش­آموزان برداشت. همچنین پیشنهاد می­شود در پژوهش­های آینده از روش­های دیگر نظیر مصاحبه برای جمع­آوری اطلاعات استفاده شود.

 

References

Amani, E. Fadayi, E. Tavakoli, M. Shiri, E. and Shiri, V. (2018). Comparison among children with specific learning disorder (SLD) and typically children on measures of planning, selective attention and cognitive flexibility, Journal of Learning Disabilities, 7, 94-111. (Persian). [DOI:10.22098/JLD.2018.617]

Basharpoor, S. & samadifard, H. (2018). Suicidal Thoughts in Male Students: The Role of Self-Concept, Self-Esteem and Social Well-Being. Journal of Social Psychology Researchs, 8, 1-16.‌(Persian). [http://socialpsychology.ir/article_87482_77dfacf5826c91f6c46dc92d286bba1c].

Barzegar, B. (2016). Investigation the relation personality characters and cognitive flexibility with educational exhaustion among high school students. Journal of educational science and psychology studies, 3, 35-45. (Persian).

Dennis, J. P. Vander Wal, J. S. (2010). The cognitive flexibility inventory: instrument development andestimates of reliability and validity. Journal of Cognitive Therapy Researchs, 34, 241-253. [DOI:10.1007/s10608-009-9276-4]. 

Emad, Y. & Hadianfard, H. (2019). Forecasting Suicide Based on Sexuality, Marital Status, Coping Strategies, Religious Orientation, and Depression Rate. Journal of psychiatry & clinical psychology, 25, 178-193. (persian). [DOI:10.32598/ijpcp.25.2.178].  

Eskin Sun, J. M. Abuidhail, J. Yoshimasu, K. Kujan, O. Janghorbani, M. & et al. (2016). Suicidal Behavior and Psychological Distress in University Students. Archives of Suicide Research, 20, 369-88. [DOI:10.1080/13811118.2015.1054055]. 

Eskandari, H. Pajouhinia, SH. Abavisani, Y. (2016). Explanation of Psychological Problems Based on Cognitive Flexibility and Self Differentiation. Journal of shafaye khatam, 4, 18 -27. (‌Persian). [DOI: 10.18869/acadpub.shefa.403018].  

Fayaz, m. h. Arefi, M. (2014). Comparison the self- differentiation, pure happiness and resiliency among girl students with suicidal and withouth suisidal thoughts. 4th International Congress on Sustainable Development, Iran- Tehran. (Persian).

Ghodrati mirkoohi, M. Baldaran, N. & Abdollahi bagharabadi, Gh. (2017). Anticipation cognitive flexibility among people under therapy with Metadon, Based on metaworry, anexiety, duration and amount of metadon usage. Quarterly Journal of Research on Addiction, 42, 182- 196. (Persian). [http://etiadpajohi.ir/article-1-1373-fa.html].

 Hausman, C.  Meffert, B. N.  Mosich, M. K.  Heinz, A. J. (2019). Impulsivity and Cognitive Flexibility as Neuropsychological Markers for Suicidality: A Multi-Modal Investigation Among Military Veterans with Alcohol Use Disorder and PTSD. Journal of Suicide Research, 28, 145-159. [10.1080/13811118.2019.1635930].

HeidariNejad M, Heidari H, Davoodi H. (2020). Presenting a model for predicting suicidal ideation based on variables of emotional regulation difficulty, cognitive flexibility and family flexibility according to the mediating role of distress tolerance. RJMS, 27:114-124. (Persian). http://rjms.iums.ac.ir/article-1-6563-fa.html

Hidarisharaf, P. Dabirian, M. Parvaneh, A. Naderi, GH. Karimi, P. (2016). Relationship of quality of life, spirituality and resilience with suicidal thoughts in students. Islam and Health Journal, 2, 23 -29. (Persian). [http://iahj.ir/article-1-108-fa.html].

Hooman, H. A. (2018). Structural Equation Modeling with LISREL Application. Tehran: Samt Publication. )Persian(.

Jahanbakhshi, Z. Kalantarkousheh, S.M. (2013). Relationship between dimensions of Early Maladaptive Schemas and desire for marriage among females and males’ students at Allameh Tabatabai University. Journal of family counseling and psychotherapy, 2, 234- 256. (Persian). [DOI:20.1001.1.22516654.1391.2.2.7.4]. 

Keith, O. (1984). Counseling Teenager, Loveland, COL Group Books, p. 376

Lai, Y. Chi Tan, H. Ting Wang, C. H. Wan-Chi, W.  Yi Wang, W. Shen, C. H. (2018). Difference in Cognitive Flexibility between Passive and Active Suicidal Ideation in Patients with Depression. Journal of Neuropsychiatry, 8, 1182–1185.

Mahmoodi H, Mohammad Bagheri F, Sufi, S. (2018). Comparison of Depression, Suicidal Ideation and Social Support between Transsexual People with and without Gender Change. Journal of Forensic Medicine, 25, 131-138. (Persian). [http: sjfm.ir/article-1-1038-en.html]. 

Miranda, R. Valderrama, J.  Tsypes, A.  Gadol, E.   Gallagher, M. (2018). Cognitive inflexibility and suicidal ideation: Mediating role of brooding and hopelessness. Journal of Psychiatry Researchs, 30, 174–181. [DOI: 10.1016/j.psychres.2013.02.033]. 

Momeni, kh. & Alikhani, M. (2013). Relation of family performance, self- differentiation and resiliency with stress, anxiety and depression among married women’s in Kermanshah. Journal of family counseling and psychotherapy, 2, 298-320. (Persian). [DOI:20.1001.122516654.1392.3.2.7.1].

Motamed, N., Zamani, F. (2017). Sample size in applied approach research. Tehran: Asre Roshanbini. )Persian.(

Nouri, A. R. (2011). The Relationship between Parenting Practices and Suicidality among adolescents in Jahrom, Bachelor’s Thesis, Payem nour University, Department of Social Science.

Rahimi, N. & Afsharinia, k. (2018). Anticipation psychological hardiness and frustration tolerance among aged people. Journal of seniority psychology, 2, 127- 136.(Persian). [ir/fa/journal/ViewPaper.aspx?id=315140]

Rashid, S. kiani Chalmari, A. yeganeh, N. Zeinaddini, S. (2017). The relationship between Death Anxiety, Mattering, Perceived Burdensomeness and Thwarted Belongingness with Suicidal Behavior in college students (The Interpersonal-Psychological Theory for suicide), Journal of emergency care, 1, 32-42. (Persian). [http://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-2248-fa.html]

Ram, D. Chandran, S. Sadar, A., Gowdappa, B. (2019). Correlation of Cognitive Resilience, Cognitive Flexibility and Impulsivity in Attempted Suicide. Journal of Indian Psychology Medicine, 41, 362-367. [Doi:10.4103/IJPSYM_189_18] 

Ram, D. Darshan, M. & Basavana, GH. (2016). Correlates of process of suicide attempt and perception of its prevention. Journal of Iranian Psychiatry, 11, 178-84.

Sadri Damirchi, E. Honarmand Ghojebeyglou, P. Khakdal Ghojebeyglou, S. Basir Amir, S. M. (2019). The Role of Cognitive Flexibility and Perceived Social Support in Predicting Suicidal Tendency in University Students. Journal of Rooyesh-e-Ravanshenasi, 8, 62 – 66. (Persian). [Doi:20.1001.1.2383353.1398.8.5.28.2]

Skowron, E. A. & Friedlander, M. L. (1998). The differentiation of self-inventory: development and initial validation. Journal of Counseling Psychology, 45, 235-249. [Doi:10.1037/0022-0167.45.3.235]

Soltani, E. Shareh, H. ajid Bahrainian, S. A. and Farmani, A. (2013). The mediating role of cognitive flexibility in correlation of coping styles and resilience with depression. Journal of pajoohande, 18, 88-96. (Persian). [http://pajoohande.sbmu.ac.ir/article-1-1518-fa.html]   

Vaghee, S. salarhaji, A. Rezaei Ardani, A. Mazlom, S. Vaghei, N. and Alizadeh, F. (2017). The relationship of Self-Differentiation with Stress-Coping Strategies and Suicide in Patients with Mood Disorders. Journal of Health Chimestry, 5, 17-25. (Persian).

World Health Organization. (2012). Public health action for the prevention of suicide.

Zeqeibi Ghannad, S. Baranian, S. and Alipour, S. (2020). On the relationship between perceptions of classroom quality and cognitive  flexibility with academic challenge and academic performance among high school students. Journal of School Psychology, 4, 112 -130. (Persian). [Doi:10.22098/JSP.2020.868]

 

---

[1] * ایمیل نویسنده مسئول: [e-mail]        

---