اثربخشی آموزش مبتنی بر رویکرد روایت‌درمانی گروهی بر الگوهای ارتباطی در زوجین دانشجو

الموضوعات :

مریم مسلمی ¹ , حکیمه آقایی ² , زهرا شعبانی ³

1 - کارشناس ارشد روان‌شناسی بالینی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، شاهرود، ایران.
2 - استادیار روان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد شاهرود، شاهرود، ایران.
3 - استادیار روان‌شناسی، پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش، تهران، ایران.

تاريخ الإرسال : 21 الثلاثاء , جمادى الأولى, 1437 تاريخ التأكيد : 23 الأربعاء , صفر, 1438 تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1438

الکلمات المفتاحية: روایت‌درمانی گروهی, الگوهای ارتباطی, زوجین دانشجو,

ملخص المقالة :

این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی آموزش مبتنی بر رویکرد روایت‌درمانی گروهی بر الگوهای ارتباطی در زوجین دانشجو انجام گرفت. پژوهش نیمه تجربی از نوع پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری دانشجویان متأهل دانشگاه آزاد شاهرود در سه‌ماهه اول 1394 بودند. نمونه شامل 16زوج دانشجو (8 زوج گروه آزمایش و 8 زوج گروه کنترل، متغیر وابسته از مجموع نمرات زن و شوهر تشکیل شده است) بودند که به روش نمونه‌گیری داوطلبانه با جایگزینی تصادفی انتخاب شدند. گروه آزمایش در 9 جلسه روایت‌درمانی گروهی شرکت کردند، درحالی‌که گروه کنترل تحت هیچ مداخله‌ای قرار نگرفت. ابزار پژوهش پرسشنامه الگوهای ارتباطی (کریستنسن و سالاوی، 1984) بود. به‌منظور بررسی فرضیه‌های پژوهش از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که در مقایسه با گروه کنترل روایت‌درمانی گروهی خرده مقیاس الگوی ارتباطی سازنده / متقابل زوجین دانشجو را در گروه آزمایش پس از اجرای متغیر مستقل به‌طور معناداری افزایش داد (01/0>P) و خرده مقیاس‌های الگوی ارتباطی اجتناب/ متقابل، توقع/کناره‌گیر، توقع مرد/ کناره‌گیر زن و توقع زن/ کناره‌گیر مرد زوجین دانشجو را در پس‌آزمون به‌طور معناداری کاهش داد (01/0>P). بر اساس یافته‌های این پژوهش، بررسی تأثیر روایت‌درمانی بر الگوهای ارتباطی زوجین می‌تواند نتایج ارزشمندی را در مورد سلامت روانی زوجین فراهم کند.

المصادر:

اسدی، مسعود؛ نظری، علی‌محمد؛ ثنایی، باقر. (1388). بررسی تأثیر خانواده‌درمانی کوتاه‌مدت ستیر بر الگوهای ارتباطی زوج‌ها. پژوهش در سلامت روان‌شناختی. 3 (1): 76-65.

اسماعیلی نسب، مریم. (1383). مقایسه روایت‌های زندگی افراد افسرده و مضطرب با افراد عادی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مشاوره خانواده. دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.

اعتمادی، عذرا؛ احمدی، سیداحمد؛ رضایی، جواد. (1393). صمیمیت و نقش آن در زندگی زناشویی. چاپ اول. اصفهان: جهاد دانشگاهی واحد اصفهان.

زارعی، اقبال؛ احمدی سرخونی، طاهره. (1391). نقش پیش‌بینی کننده‌های هوش معنوی و الگوهای ارتباطی با میزان رضایتمندی زناشویی زوجین مراجعه‌کننده به مراکز مشاوره در شهر بندرعباس. پژوهش‌های روان‌شناسی بالینی و مشاوره. 2 (2): 116- 101.

عبادت‌پـور، بهناز. (1379). هنجاریـابی پرسشـنامة الگوهـای ارتبـاطی زناشویی در شهر تهران در سال 79-78. پایـان‌نامـة کارشناسـی ارشد مشاورة خـانواده، تهـران، دانشـکدة روان‌شناسـی و علـوم تربیتی، دانشگاه تربیت معلم.

عباسی، مرتضی؛ مدنی، یاسر؛ غلامعلی لواسانی، مسعود. (1393). اثربخشی آموزش گروهی برنامه کاربرد عملی مهارت‌های ارتباط صمیمانه بر الگوهای ارتباطی زوج‌های در آستانه ازدواج. مشاوره و روان‌درمانی خانواده. 4 (2): 246- 227.

غلامزاده، مریم؛ عطاری، یوسفعلی؛ شفیع‌آبادی، عبدالله. (1388). اثربخشی آموزش مهارت‌های ارتباطی بر کارایی خانواده در زوجین مراجعه‌کننده به مرکز بهزیستی شهر اهواز. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی.41: 11- 87.

کشاورز افشار، حسین؛ اسدی، مسعود؛ جهان بخشی، زهرا؛ خاص محمدی، مهدی. (1390). تأثیر آموزش حل مسئله مبتنی بر نظریة انتخاب بر الگوهای ارتباطی زوج‌ها. دانش و پژوهش در روان‌شناسی کاربردی. 12(2): 28-.20.

محمودی، فاطمه. (1392). بررسی تأثیر روایت‌درمانی بر میزان امید به زندگی 4CD افراد مبتلا به عفونت اچ‌آی‌وی. پایان‌نامة کارشناسی ارشد مشاوره خانواده. دانشگاه علامه طباطبایی. دانشکده روان‌شناسی و علوم تربیتی.

میلر، شراد؛ میلر، فیلیس؛ نانالی، الام و واکمن، دانیل ب. (1385). آموزش مهارت‌های ارتباطی زناشویی، حرف زدن و گوش دادن به همدیگر، ترجمة فرشاد بهاری تهران: رشد (انتشار به زبان اصلی: 2001).

نریمانی، محمد؛ عباسی، مسلم؛ بگیان کوله مرز، محمدجواد؛ بختی، مجتبی. (1393). مقایسة اثربخشی دو رویکرد مبتنی بر آموزش پذیرش و تعهد و روایت‌درمانی گروهی بر تعدیل طرح‌واره‌های ناسازگار اولیه در مراجعان متقاضی طلاق. مشاوره و روان‌درمانی خانواده. 4 (1): 28-1.

ویسی، اسدالله. (1391). طراحی و مقایسة اثربخشی دو برنامة درمانی مبتنی بر اصول درمان روایتی و درمان مبتنی بر آموزه‌های قرآنی در کاهش تعارض‌های زناشویی. مشاوره و روان‌درمانی خانواده. 2 (3): 357- 340.

هال، پائولا. (1392). بهبود روابط زناشویی به زبان آدمیزاد. ترجمة لیلا رسولی. چاپ اول. تهران: هیرمند. (انتشار به زبان اصلی:2010).

Ball, J: Mitchell, P. malhi.GSkillecorem, A & smith, M. (2011). Co-constructing a Marriage:Analyses of Young Couples' Relationship Narratives Monographs of the Society forResearch in Child Development, 12 (2), 37-51.

Blanchard.V.l. (2008).“Does marriage and relationship education improve couples’communication?A meta- analytic study”.Unpublished MA Thesis, Brig am Yong University.

Fiese, B.H., Grotevant, H.D. (2001). Introduction to special issue on narratives in and about relationships. Journal of Social and Personal Relationships, 18: 579-581.

Frost, D.M. (2012). The narrative construction of intimacy and affect in relationship
stories: Implications for relationship quality, stability, and mental health. Journal of Social and Personal Relationships, 30(3): 247–269..

Josselson, R., Lieblich, A., & McAdams D. P. (2007). The meaning of others: Narrativestudies of relationships. Washington, DC: American Psychological Association

Lopes, R.T., Gonçalves, M.M., Machado, P.P.P., Sinai, D., Bento, T., & Salgado, J. (2014). Narrative therapy vs.cognitive-behavioral therapy for moderate depression: empirical evidence from a controlled clinical trial. Psychotherapy Research, (aheadof-print), 1-13.

Malcolom L, Ramsey J. (2010) “on forgiveness and healing:  Narrativev therapy and the Gospel story. Word & World. 30(1): 23-32.

Sanford. K. (2010). Assessing conflict communicationin couples comparing the validity of self-report, partner-report, and observer ratings. Journal of Family Psychology, 24(2):165-174.

Siffert A & Schwarz B. (2011). Spouses’ demand and with drawal during marital
conflict in relation to well-being. Journal of Social and Personal Relationships, 28(2): 262-277.

Smith, K. M., Freeman, P. A., &Zabriskie, R. B. (2009). An examination of family communication within the core and balance model of family leisure functioning.Family Relations, 58(1): 79–90.

Payne, Martin. (2006). Narrative (An Introduction for consellors ). London: Sage Publication.

Ryan, Fion.,O’Dwyer, Mary. & Margaret, M. Leahy (2015). Separating theProblem and the Person: Insights From Narrative Therapy With People Who Stutter. Journal of  Top Lang Disorders, 35(3): 267-274.

White, M., Epston, D. (1990). Narrative means to therapeutic ends. 1st ed. New York: Norton.