تمثیل در نثر دورۀ مشروطه با تکیه بر نثر میرزا فتحعلی آخوندزاده
الموضوعات :
سیدحسن فاضلی
1
1 - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد همدان، همدان، ایران
تاريخ الإرسال : 03 الجمعة , رجب, 1443
تاريخ التأكيد : 03 الجمعة , رجب, 1443
تاريخ الإصدار : 18 الإثنين , شعبان, 1443
الکلمات المفتاحية:
تمثیل,
Constitution,
مشروطه,
نثر,
آخوندزاده,
Prose,
allegory,
Akhundzadeh,
ملخص المقالة :
روشن فکران، آزادی خواهان، علما و روحانیون و حتی تجار عصر قاجار، شکل جدیدی از ادبیّات ملّی و سیاسی را پدید آوردند. آنان با سلاح اندیشه و گفتار به مبارزه سیاسی پرداختند و در مطبوعات و روزنامه‌نگاری و یا با استفاده از استعداد شعر و شاعری و نویسندگی در راستای ابلاغ افکار و عقاید سیاسی و ملّی، خواستار قانون‌طلبی و مشروطه‌خواهی شدند و به اقتضای آن که اکثر مخاطبانشان جوانان و تودۀ مردم بودند، به سادگی و بی‌پیرایگی کلام و تمثیل روی آوردند. تمثیل های این دوره معادل مفاهیم غربی آن، حکایت، مَثَل و حکمت است. آخوندزاده تمثیل را معادل درام برای اصلاح اخلاق و عبرت گرفتن خوانندگان و شنوندگان می داند. روی آوردن به طنز در این دوره سبب رواج تمثیل های طنزآمیز گردید. نماد در دورۀ مشروطه پیوند محکمی با تمثیل دارد. پیشینۀ پژوهش، با توجه به واژگان کلیدی، دربردارندۀ آثار باارزش و علمی مختلفی است اما در عنوان پژوهش، تمثیل در نثر آخوندزاده، در نوع خود تازه و نو است. ضرورت و اهداف اصلی و فرعی مقاله در آشنایی با نثر مشروطه و شناخت تمثیل در نثر آخوندزاده شکل گرفته است. این پژوهش به شیوۀ استنادی - کتاب خانه ای با رویکرد تحلیلی با دامنه دار کردن گسترۀ مقاله به نثر دورۀ مشروطه و حوزۀ نثر این دوره را به نثر آخوندزاده محدود نموده، و در آثار وی به بررسی و کارکرد تمثیل در نثر آن دوره پرداخته است.
المصادر:
اصلانی، محمدرضا (1385). فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز. کتابهای مرجع، چاپ اول، تهران: انتشارات کاروان.
آخوندزاده، میرزافتحعلی (1349). تمثیلات: شش نمایشنامه، ترجمة محمد باقر داغی، چاپ دوم، تهران: خوارزمی.
آدمیت، فریدون (1349). اندیشههای میرزا فتحعلی آخوندزاده. تهران: انتشارات خوارزمی.
آرین‌پور، یحیی (1372). از صبا تا نیما، تهران: انتشارات زوار.
پارسی‌نژاد، ایرج(1380). روشنگران ایرانی و نقد ادبی. تهران: سخن.
جی گریس، ویلیام (1381). ادبیات و بازتاب آن، ترجمه: بهروز غرب‌دفتری، تبریز: خوروش.
روح‌الامینی، محمود (1379). نمودارهای فرهنگی و اجتماعی در ادبیات فارسی، تهران: چاپ نقش جهان.
قزوینی، عارف (1399). دیوان. مهدی اخوت و محمدعلی سپانلو. تهران: انتشارات نگاه.
کرمی، محمد حسین و همکاران (1388). پژوهشی در تئوری و کارکرد طنز مشروطه. متن شناسی ادب فارسی، 1(1)، اصفهان. صص 1-16.
کمالی بانیانی، مهدی رضا و حسین آریان (1396)، «شاخه‌ها و شاخصه‌های تمثیل در ادبیات دوره مشروطه». فصل نامه تحقیقات تمثیلی در زبان و ادب فارسی. دوره 9، شماره 31، بهار، صفحه 116-92. بوشهر.
_||_
Aslani, mohammad Reza (1385). Vocabulary dictionary and humorous terms. Reference books, first print, Tehran: Caravan publications. (in persian)
Akhundzadeh, Mirza Fath_Ali (1349). Allegories: six plays, translated by Mohammad Baqer Daqi, second print, Tehran: Kharazmi publications. (in persian)
Adamiyat, Fereydun (1349). Mirza Fath_Ali Akhundzadeh's thoughts. Tehran: Kharazmi publications. (in persian)
Aryanpour, Yahya (1372). From Saba to Nima, Tehran: Zavar publications. (in persian)
Parsinejad, Iraj (1380). Iranian enlightened thinkers and literary criticism. Tehran: Sokhan publications. (in persian)
Grace, William (1381). Response to literature, Translation: Behrouz Qarb Daftari, Tabriz: Khorvash publications. (in persian)
Rohol Amini, Mohmoud (1379). Cultural and social records in persian literature, Tehran: Naghsh Jahan print. (in persian)
Qazvini, Aref (1399). The poetical works. Mehdi Okhovat and Mohammad Ali sepanlou. Tehran: Negah publications. (in persian)
Karami, Mohammad Hossein and his collaborators (1388). A survey on the theory and practice of mashrote satire. Persian literature of texology, 1(1), Isfahan. Pages 1-16. (in persian)
Kamal Baniani, Mehdi Reza and Hossein Arian (1396). " Branches and indicators of allegory in constitutionalism literature". journal of allegory researches in persian language and literature. Period 9, number 31, spring, page 116-92. Bushehr. (in persian)
