سگ در حوزه تمثیل در کلام سنایی و عطار و مولانا

الموضوعات :

مهناز بازگیر ¹ (استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحدتهران جنوب، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاريخ الإرسال : 14 الجمعة , رمضان, 1438 تاريخ التأكيد : 14 الجمعة , رمضان, 1438 تاريخ الإصدار : 27 الخميس , رمضان, 1438

الکلمات المفتاحية: تمثیل, سنایی, عطار, مولانا, Attar, سگ, Dog, parable, Maulana, Sanaee,

ملخص المقالة :

شاعران از تمثیل با بسامد سگ بسیار استفاده کرده‌اند، گاه آن را مظهر وفاداری، گاه عاشق سالک و نفس اماره قرار داده‌اند و بدین ترتیب الفاظ و تصاویر پلی برای رسیدن به معنا می‌شود. در آغاز شرحی از تمثیل می‌آید که یکی از صور خیال است و آرای مختلف استادان در این مورد به عنوان شاهد آورده می‌شود. چرا که تمثیل برای ملموس کردن مفاهیم عرفانی حربه‌ای کاراست و به واسطه آن پیامهای اخلاقی و اجتماعی و سیاسی و عرفانی بیان می‌شود، سپس طی سیری در متون مختلف تصویر سگ، نگرش به آن، تطور ایماژهای آن در کلام گویندگان مورد بررسی قرار می‌گیرد، نکات و حکمت ها و ظرایف به کار رفته مستند بیان می‌شود. آموزه‌های عرفانی و اخلاقی و سیاسی و اجتماعی حاصل به شرح در می‌آید و گوشه‌ای از عرفان و جهان بینی و سلوک بزرگان این مرز و بوم نشان داده می‌شود و در نهایت پیام شاعران به عنوان نتیجه منطقی تمثیل‌ها موشکافی می‌گردد.

المصادر:

1. پورنامداریان، تقی. (1376). رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.


2. حافظ، شمس الدین. (1374). دیوان تصحیح خطیب رهبر. تهران: صفی علیشاه.


3. سبزواری، حاج ملاهادی. (1350). اسرارالحکم. به کوشش ح.م.فرزاد. تهران: مولا.


4. سنایی، (‌1374). حدیقه. چ 4. تصحیح مدرس رضوی. تهران: سمت.


5. ----، (1337). دیوان. مصحح مدرس رضوی. تهران: کتابخانه سنایی.


6. شمیسا، سیروس، (1369). بیان. تهران: توس.


7. عطار، شیخ فریدالدین. (1382). الهی‌نامه مقدمه فرشید اقبال. تهران: درگستر.


8. --------------، (1339). دیوان. تصحیح سعید نفیسی. چ 3. تهران: سنایی.


9. --------------، (1382). اسرارنامه. مقدمه فرشید اقبال. تهران: درگستر.


10. -------------- (1374). منطق‌الطیر. اهتمام دکتر سید صادق گوهرین. تهران: علمی و فرهنگی.


11. -------------، (1370). تذکره الاولیا. تصحیح محمد استعلامی. تهران: زوار.


12. -------------، (1382). مصیبت نامه. مقدمه فرشید اقبال. تهران: درگستر.


13. مولوی، جلال الدین. (1368). مثنوی. تصحیح نیکلسون. تهران: مولا.