رویکرد تمثیلی صائب تبریزی در بیان ویژگی های انسان سالم از منظر روان شناسان انسان گرا، با تکیه بر دیوان غزلیات شاعر

الموضوعات :

سیّد احمد حسینی کازرونی ¹ , بهزاد پوررضاییان ² , سیدجعفر حمیدی ³ , عزت دیره ⁴

1 - استاد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر- ایران
2 - دانشجوی دکتری، رشته زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، ایران
3 - استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، ایران
4 - استادیار گروه روان شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد بوشهر، ایران

تاريخ الإرسال : 19 السبت , شوال, 1440 تاريخ التأكيد : 19 السبت , شوال, 1440 تاريخ الإصدار : 16 الأحد , شعبان, 1440

الکلمات المفتاحية: شخصیت, personality, تمثیل, سبک هندی, Allegory, صائب تبریزی, Saeb Tabrizi, دیوان غزلیات, Divan Ghazlitat, Hindi Styl,

ملخص المقالة :

امروزه استفاده از علم نوین روان شناسی در عرصه ی ادبیات فارسی و در تحلیل عوالم درونی متون کلاسیک و معاصر، توانسته است راه های تازه ای پیش روی پژوهشگران و منتقدان قرار دهد. بر همین اساس، ساختار کلّی این مقاله مطابق رویکرد فوق شکل گرفته و دو هدف عمده را دنبال می کند. اوّل کشف و شناسایی ویژگی های بارز شخصیت افراد سالم (خودشکوفا) بر اساس نظریه ی انسان گراها و دوم بررسی رویکرد تمثیلی صائب در بیان این ویژگی ها. برای دست یابی به این دو مقصود نیز از سخنان و اشعاری که شاعر با توجّه به دو خصیصه ی مهمّ سبک هندی یعنی بسیارگویی و کشف مضمون های تازه، در دیوان غزلیّاتش به این موضوع پرداخته، استفاده شده است.در این روش 364 غزل از دیوان مذکور بر اساس جدول مورگان و استفاده از نمونه گیری تصادفی ساده از بین 6995 غزل، انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته است. بر همین اساس بعد از بیان مطالبی درمورد تمثیل، کارکرد و شاخه های آن، موضوع شخصیت و مفهوم آن تبیین شده و سپس دوازده ویژگی معرّفی شده انسان های سالم در نظریه انسان گرا، از دیوان صائب استخراج شده و رویکرد تمثیلی او در بیان این ویژگی ها مورد بررسی و تحلیل قرار خواهد گرفت.

المصادر:

1. خورانی، بهزاد و شریفی، غلام­حسین. 1389. صائب تبریزی و هنجارهای اخلاقی، بازنمایی اخلاق در عصر صفویه. مجلّه­ی اخلاق. شماره 22


2. شاملو، سعید. 1382. مکتب­ها و نظریه­ها در روان­شناسی شخصیت. تهران: رشد


3. شبلی نعمانی، محمّد. 1368. شعرالعجم. ترجمه: محمدتقی فخر گیلانی. تهران: انتشارات دنیای کتاب،  چ سوم.


4. شعار، جعفر و مؤتمن، زین­العابدین. 1374. گزیده­ی اشعار صائب تبریزی. تهران. چاپ و نشر بنیاد


5. شفیعی کدکنی، محمّدرضا. 1378. صور خیال در شعر فارسی. تهران: آگاه


6. شمیسا، سیروس. 1387. انواع ادبی. تهران: میترا 


7. شمیسا، سیروس. 1385. بیان. تهران: میترا


8. شمیسا، سیروس. 1372. بیان. تهران: فردوسی


9. فتوحی، محمود. 1385. بلاغت تصویر، تهران: سخن


10. فیروزکوهی، امیربانو. 1354. در حاشیه سبک هندی. مجله­ی دانشکده ادبیات و علوم انسانی. شماره­ی 91 و 92 . صفحه 114 تا 129


11. قهرمان، محمّد. 1370. دیوان صائب تبریزی. تهران: شرکت علمی و فرهنگی


12. کریمی، یوسف. 1384. روان­شناسی شخصیت. تهران: مؤسسه­ی نشر و ویرایش


13. وفایی، عبّاسعلی و آقابابایی، سمیّه. 1392. بررسی کارکرد تمثیل در آثار تعلیمی. پژوهشنامه­ی ادبیات تعلیمی. شماره­ی 18. صفحه 23 تا 46


14. ویلیام لاندین، رابرت.1389 . نظریه­ها و نظام­های روان­شناسی. ترجمه: یحیی سید­محمدی. تهران. نشر ویرایش