بررسی تمثیل در دو داستان کلیله و دمنه و مرزباننامه
الموضوعات :
هاله اژدرنژاد
1
,
احمد رضا یلمه ها
2
1 - دانشجوی دورة دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران
2 - دانشیار زبان و ادبیات فارسی
دانشگاه آزاد اسلامی: واحد دهاقان ـ ایران
تاريخ الإرسال : 27 الإثنين , رجب, 1438
تاريخ التأكيد : 05 الإثنين , محرم, 1439
تاريخ الإصدار : 04 الأحد , جمادى الأولى, 1439
الکلمات المفتاحية:
تمثیل,
کلیله و دمنه,
Allegory,
انواع تمثیل,
مرزباننامه,
types of allegory,
Calileh Va Demneh,
Marzban Nameh,
ملخص المقالة :
تمثیل از انواع ارزشمند ادبی است که در ادب فارسی کاربرد دیرینهای دارد؛ بنابراین هدف از پژوهش حاضر، بررسی تمثیل و انواع تمثیل آن، در چهار داستان کلیله و دمنه و مرزباننامه است. داستانهای موش و گربه و زاغ و مار از کلیله و دمنه و داستانهای موش و مار و موش با گربه از مرزباننامه است. در این پژوهش که به روش توصیفی-تحلیلی انجام شده، نمودار بسامدی نیز رسم شده است. حاصل بررسیهای انجام شده این است که هر سه گونۀ فابل، پارابل و اگزمپلوم در این داستانها یافت شد و در این میان غلبه با اگزمپلوم بوده است. از میان انواع اگزمپلوم، مثل، ضربالمثل و تحریف شدۀ آن، سخنان و امور مشهور یافت شد. همچنین فابل و اگزمپلوم در کلیله و دمنه بسامد بیشتری داشته است.
المصادر:
ابن اثیر. (1960 م =1380 ه). المثل السائر فی ادب الکاتب و الشاعر. قاهره: مطبعه نهضه مصر.
الخطیب التبریزی، جلال‌الدین محمد بن عبدالرحمن. (2003 م). ایضاح فی علوم البلاغه. جلد 3. التحقیق ابراهیم شمس الدین. بیروت: دارالکتب العلمیه.
پورنامداریان، تقی. (1383). رمز وداستانهای رمزی درادب فارسی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
تراویک، باکنر. (1373). تاریخ ادبیات جهان. ترجمه عربعلی رضایی. تهران: انتشارات فروزان.
تقوى، محمد. (1376). حکایت‌های حیوانات در ادب فارسى. تهران: انتشارات روزنه.
جرجانی، عبدالقاهربن عبدالرحمان (1954). اسرار البلاغة. استانبول: چاپ هلموت ریتر.
دهخدا، علیاکبر. (1377). لغت‌نامه/ دوره کامل (15 جلدی). تهران: انتشارات دانشگاه تهران. چ دوم از دوره جدید.
ذوالفقاری، حسن. (1388). فرهنگ بزرگ ضربالمثلهای ایرانی، تهران: انتشارات معین.
رازی، شمس الدین. (1369). المعجم فی معاییر اشعار العجم. تهران: امیرکبیر.
شفیعى کدکنى، محمدرضا. (1350). صور خیال در شعر فارسى. تهران: انتشارات نیل.
شمیسا. سیروس. (1373). معانی و بیان. تهران: انتشارات دانشگاه پیام نور. چ چهارم.
........................ (1387). انواع ادبی. تهران: میترا.
صفا، ذبیحالله. (1353). مختصری در تاریخ تحول نظم و نثر فارسی. تهران: انتشارات امیرکبیر.
عبداللّهی، منیژه. (1381). فرهنگنامه جانوران در ادب فارسی، تهران: نشر پژوهنده.
فتوحی، محمود. (1386). بلاغت تصویر. تهران: سخن.
فیروزآبادی، محمدبن یعقوب (1412/ 1991). القاموس المحیط. بیروت.
کاشفی سبزواری، میرزا حسن. (1369). بدایع الافکار فی صنایع الاشعار. تصحیح میرجلالالدین کزازی. تهران: مرکز.
محمدقاسمی، حمید. (1388). تمثیلات قرآن و جلوه‌های تربیتی آن. تهران: انتشارات امیرکبیر.
نصرالله منشی، ابوالمعالی. (392). کلیله و دمنه. تصحیح و توضیح مجتبی مینوی. تهران. انتشارات دانشگاه تهران.
همایی، جلال‌الدین. (1370). فنون بلاغت و صناعت ادبی. تهران: هما.
وراوینی، سعدالدین. (1375). مرزباننامه. تهران: انتشارات کتابخانۀ صدر تهران.
اژدرنژاد، هاله و یلمهها، احمدرضا. (1395). تمثیل و کاربرد گونههای آن در مخزنالاسرار نظامی، فصلنامۀ تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی دانشگاه آزاد واحد بوشهر. شمارۀ پیاپی 27، بهار، 119-138.
فتوحی، محمود. (1384). تمثیل، ماهیت، اقسام، کارکرد. مجله دانشکدة ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تربیت معلّم تهران، سال 12 و 13، شمارة 47 ـ 49.
گیبل، جان و ویلر، چارلز. (1374). کتاب مقدس به منزله اثری ادبی. ترجمۀ حسین پاینده، مجله ارغنون، بهار و تابستان، شماره 5 و 6، 335-392.
ملایی، غلامحسین. (1383). تمثیل در ادبیّات ایران و جهان. مجله رشد آموزش زبان و ادب فارسی، شماره 70، 56-59.
_||_
