ساختمان و پیرنگ حکایت‌های تذکرة الاولیاء
الموضوعات :
1 - استادیار زبان و ادبیات فارسی
دانشگاه آزاد اسلامی، واحد فسا
الکلمات المفتاحية: Plot, حکایت, fable, Attar, عطّار, تذکرة الاولیاء, ساختمان حکایت, پیرنگ, Tazkerat Ol Oulia, structure of the fable,
ملخص المقالة :
عطار، یکی از بزرگ‌ترین عارفانه نویسان زبان و ادب فارسی است که توجه ویژه ای به حکایت در مثنوی هایش و هم‌چنین در کتاب ارزش‌مند تذکرة الاولیاء دارد. عدم توجه به داستان پردازی و حکایت نویسی در متون کهن فارسی موجب شده که حکایت های عرفانی و عناصر داستانی آن نیز مورد بی توجهی قرار گیرد. در این مقاله تلاش شده تا ساختمان و پیرنگ حکایت های تذکرة الاولیاء بررسی شود. عطار با زبانی ساده، حکایاتی کوتاه و موجز ارائه داده که در اغلب آن‌ها ساختمان سه بخشی حکایت رعایت شده است. وی هر چند حکایات کتابش را از پیشینیان وام گرفته و خود سازندۀ حکایت نیست، امّا با درک صحیحی که از حکایت پردازی دارد، با تغییراتی اندک توانسته پیرنگ حکایات را کامل و بی نقص کند و حکایاتی به یاد ماندنی و تأثیرگذار بر جای گذارد.
احمدی، بابک. (1370)، ساختار و تأویل متن، تهران: نشر مرکز.
انصاری هروی، خواجه عبدالله. (1362)، طبقات الصوفیه، به تصحیح محمّد سرور مولایی، تهران: توس.
براهنی، رضا. (1362)، قصه‌نویسی، تهران: نشر نو.
زرین‌کوب، عبدالحسین. (1369)، ارسطو و فن شعر، تهران: امیرکبیر.
عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین. (1366)، تذکرة الاولیاء، به تصحیح محمّد استعلامی، تهران: زو‌ار.
فورستر، ادوارد مورگان.(1357)، جنبه‌های رمان، ترجمة ابراهیم یونسی، تهران: امیرکبیر.
قشیری، عبدالکریم بن هوازن. (1361)، (ترجمة) رسالة قشیریه، ترجمة ابوعلی حسن بن احمد عثمانی، باتصحیحات و استدراکات بدیع الزمان فروزانفر، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
میرصادقی، جمال. (1360)، قصه، داستان کوتاه، رمان، تهران: آگاه.
هجویری غزنوی، ابوالحسن علی بن عثمان الجُلابی. (1371)، کشف المحجوب، به تصحیح والنتین ژوکوفسکی، تهران: طهوری.
