الآنیما معشوق "حافظ" المثالی

الموضوعات :

ماه نظری ¹

1 - أستاذة مساعدة فی قسم اللغة الفارسیة وآدابها بجامعة آزاد الإسلامیة فی کرج، کرج، إیران.

تاريخ الإرسال : 27 السبت , ذو الحجة, 1436 تاريخ التأكيد : 27 السبت , ذو الحجة, 1436 تاريخ الإصدار : 11 الأحد , جمادى الثانية, 1437

الکلمات المفتاحية:

ملخص المقالة :

کثر الحدیث فی الأدب وفی أنواع الفنون عن الحب ورکنیه "المحب والمحبوب" حیث یبقی الهدف فیه الوصول من الأنا إلی ماوراء الأنا وتوجد فی أشعار حافظ الشیرازی أمارات الإنطوائیة والرغبة فی البحث عن المفاهیم الغامضة والحیثیات الخفیفة التی تتناسب مع الفکر الرمزی المقدس. إنه یضع نصب عینیه اللاوعی الجماعی الذی یسبق التاریخ الشخصی مثله فی ذلک مثل یونغ ، إذ إن حافظاً یحاول خلق مصالحة بین الإنسان والقدر. تتمکن أبعاد الإنسان المتنوعة من التجلی عبر أشعار حافظ وتستوعب الذاکرة الجماعیة کمستودع للذکریات التاریخیة فی اللاوعی وبذلک تتجلی أزلیة الحب وأسبقیته علی الکون فی أشعاره المطالبة بالتلازم والعلاقة الأبدیة بین الرجل والمرأة إذ یبحث کل واحد منهما عن نصفه الآخر حائراً بین الآنیما والآنیموس ولا یتوقف هذا السعی والبحث حتی الوصال. یفترض هذا المقال أن حافظ الشیرازی یبحث عن محبوب مثالی "الآنیما" فی الرؤیا والخیال وفی ظواهر کاللیل والماء والنبات والریح وفی وجه مفعم بالأسرار أو الشیخ الباطنی وذلک بالإضافة إلی بحثه عن المحبوب الأرضی والأدبی والصوفی. وتتجلی الآنیما فی کل آن علی شکل جمیع القوی المولّدة فی الطبیعة حتی تدفعه من الأنا الواعیة إلی عالم اللاوعی أو بالأحری إلی ذاته.

المصادر:

افلاطون. (2012م). رساله ضیافت. ترجمه محمدعلی فروغی و محمدابراهیم امینی­ فرد. طهران: جامی.

الیاده، میرچاده. (2002م). اسطوره و رمز در اندیشه میرچا الیاده. ترجمة جلال ستاری. ط1. طهران: نشر مرکز.

جونز، اوآخرون. (1987م). رمز ومثل در روانکاوی و ادبیات. ترجمة جلال ستاری. طهران: نشر طوس.

حافظ، شمس الدین محمد. (2001م). دیوان غزلیات، به کوشش خلیل. خطیب رهبر. ط 31. طهران: انتشارات صفی علیشاه.

شایگان فر، ح. (2001م). نقد ادبی. طهران: انتشارات دستان.

شمیسا، سیروس. (2004م). داستان یک روح. ط 6. طهران: فردوسی.

شوالیه، ژان وگربران، الن. (2005م). فرهنگ نمادها. ج 2. ترجمه سودابه فضایلی. طهران: انتشارات جیحون.

عین القضاة، عبدالله بن محمد. (1998م). تمهیدات. تصحیح عفیف عسیران. ط 5. طهران: انتشارات منوچهری.

فروید، زیگموند. (2011م). فروید بنیانگذار روانکاوی. ترجمة علیرضا جزایری و سید علی­سینا رحیمی. ط 3. طهران: نشر دانژه.

فریزر، جیمز ادوارد. (2004م). شاخه زرین. ترجمة محمد کاظم فیروزمند. ط 1. طهران: انتشارات آگاه.

فضایلی، سودابه. (2005م). فرهنگ غرایب (آیین­ها، اساطیر، رسوم، حرکات آیینی، اشیاء متبرک، کتاب های قدسی، اصطلاحات عرفانی). طهران: سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشکده مردم شناسی و نشر افکار.

فوردهام، فریدا. (1995م). مقدمه ای بر روانشناسی یونگ. ترجمة مسعود میر بهاء. طهران: سازمان انتشارات اشرفی.

کونیلو، پ. (2001م). بریدا. ترجمة آرش حجازی. طهران: انتشارات کاروان.

گورین، ا وآخرون. (1991م). راهنمای رویکردهای نقد ادبی. ترجمه زهرا مهین­خواه. طهران: انتشارات اطلاعات.

مورنو، آنتونیو، یونگ. (2005م). خدایان وانسان مدرن. ترجمة داریوش مهرجویی. ط 1. طهران: مرکز.

یاحقی، محمدجعفر. (1962م). فرهنگ اساطیر واشارات داستانی در ادبیات فارسی. طهران: مؤسسه مطالعات وتحقیقات فرهنگی وسروش.

یاوری، حورا. (2007م). روانکاوی و ادبیات، (دو متن، دو جهان، دو انسان). طهران: نشر تاریخ ایران.

یونغ، کارل غوستاف. (1973م). انسان و سمبل هایش. ترجمة ابوطالب صارمی. ط 1. طهران: امیرکبیر.

ـــــــــ. (1989م). چهار صورت مثالی. ترجمة پروین فرامرزی. طهران: آستان قدس رضوی.

ـــــــــ. (1991م). روان شناسی و دین. ترجمة فؤاد روحانی. ط 3. طهران: انتشارات امیرکبیر.

ـــــــــ. (2000م). روح و زندگی. ترجمة لطیف صدقیانی. طهران: انتشارات جامی.

ــــــــــ. (2004م). ایون. ترجمة پروین فریدون­ فرامرزی. ط 1. طهران: به نشر.