تهیه نقشه‏ های پراکنش و ارزیابی تنوع ‏زیستی گیاهان‏ هرز در کشت‏ بوم‏های کلزا با استفاده از سامانه اطلاعات جغرافیایی (GIS) (مطالعه موردی: بخش سرخنکلاته، شهرستان گرگان)

الموضوعات : پژوهش علف های هرز

راضیه شاهی ¹ (گروه زراعت -دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی)
حسین کاظمی ² (عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان)
بهنام کامکار ³ (عضو هیات علمی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان)
احمد ندیمی ⁴ (دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان)
محسن حسینعلی زاده ⁵ (دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان)
حسن یگانه ⁶ (دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، ایران)

تاريخ الإرسال : 05 الجمعة , محرم, 1443 تاريخ التأكيد : 25 الجمعة , ربيع الأول, 1444 تاريخ الإصدار : 29 الإثنين , رجب, 1444

الکلمات المفتاحية: سامانه اطلاعات جغرافیایی, نقشه‏ های پراکنش, تنوع‏ زیستی, کلزا,

ملخص المقالة :

با اطـلاع از وجـود گیاهان هرز خاص در یک منطقه می توان در مورد روش های کنترل آنها بهتر تصمیم‌گیری و برنامه ریزی نمود. در غیـر ایـن صورت اعمال روش های مختلف کنترل، اثرگذاری مطلوبی نخواهد داشت. در این مطالعه به منظور شناسایی و تهیه نقشه پراکنش گیاهان هرز مزارع کلزا در بخش سرخنکلاته شهرستان گرگان، تعداد 50 مزرعه انتخاب وگونه های هرز بر اساس الگوی W در دو مرحله نمونه برداری و شناسایی شدند. سپس با استفاده از روابط موجود، فراوانی، فراوانی نسبی، یکنواختی گونه و انواع شاخص های تنوع زیستی محاسبه شد. در هر مزرعه مختصات جغرافیایی و ارتفاع از سطح دریای محل نمونه برداری توسط دستگاهGPS مدل گارمین لمسی ثبت شد. اطلاعات به دست آمده با استفاده از نرم افزار Arc GIS نسخه 3/10 پردازش و نقشه پراکنش کلیه گیاهان هرز مزارع کلزا تهیه شد. نتایج نشان داد که در مزارع کلزا منطقه سرخنکلاته تعداد 41 گونه گیاه هرز (20 گونه در مرحله قبل از سمپاشی و 21 گونه در مرحله بعد از سمپاشی) از 14 خانواده گیاهی حضور داشتند که خانواده های گندمیان، کاسنی ها، نخود، شب بو و هفت بند مهم‌ترین آنها بودند. در مرحله قبل از سمپاشی سهم گونه های یکساله، چندساله و دوساله به ترتیب 75، 15 و 10 درصد، و در مرحله بعد از سمپاشی سهم آنها به ترتیب 66/66، 80/23 و 52/9 بود. از نظر رویشی نیز در مرحله قبل و بعد از سمپاشی به ترتیب 80 و 19/76 درصد دولپه ای و 20 و 80/23 درصد تک لپه ای بودند. طبق نتایج به دست آمده از شاخص های تنوع زیستی، گیاهان هرز در مرحله بعد از سمپاشی نسبت به مرحله قبل از سمپاشی از تنوع بیشتری برخوردار بودند. همچنن نتایج مربوط به نقشه های پراکنش گیاهان هرز نشان داد که عمده گیاهان هرز غالب منطقه در قسمت های شرق و جنوب منطقه پراکنده هستند.