تاثیر رفتار سرمایه‌گذاران بر رویکردهای مدیریت مالیات در بورس اوراق بهادار تهران

الموضوعات : مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

نازنین بشیری منش ¹ (استادیار، گروه حسابداری، دانشکده مدیریت، اقتصاد و حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران.)
سعید معین فرد ² (کارشناسی ارشد، گروه حسابداری، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه پیام نور، مشهد، ایران)

تاريخ الإرسال : 29 الأحد , صفر, 1444 تاريخ التأكيد : 26 الأحد , ربيع الثاني, 1444 تاريخ الإصدار : 28 الخميس , جمادى الأولى, 1444

الکلمات المفتاحية: گرایش احساسی, مدیریت مالیات, اجتناب مالیاتی, فرار مالیاتی, رفتار سرمایه‌گذاران, رفتار توده‌وار, راهکار جسورانه مالیاتی,

ملخص المقالة :

هدف: هدف پژوهش حاضر، بررسی تأثیر مولفه‌های رفتار سرمایه‌گذاران بر رویکردهای مدیریت مالیات بود.روش: در این پژوهش رویکردهای مدیریت مالیات شامل فرار مالیاتی، اجتناب از مالیات و راهکار جسورانه مالیاتی مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور از روش داده‌های ترکیبی (پانل دیتا)، براساس داده‌های سالانه شرکت‌‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی 1393-1400 استفاده شده است. در نهایت تعداد 127 شرکت از طریق تکنیک حذف نظام‌مند به عنوان نمونه انتخاب و تجزیه و تحلیل داده‌‌های مذکور با استفاده از نرم‌افزار استتا نسخه 16 در سطح اطمینان 95 درصد اجرا شد. برای اندازه‌گیری گرایش احساسی سرمایه‌گذاران و توده‌واری، به ترتیب از شاخص EMSI و مدل هوانگ و سالمون (۲۰۰۶) استفاده شده است.یافته‌ها: شواهد و یافته‌های تجربی پژوهش حاکی از آن است که رفتار سرمایه‌گذاران دارای اثر مثبت و معناداری بر رویکردهای مدیریت مالیات می‌باشد. به این معنی که با افزایش گرایش احساسی و رفتار توده‌وار سرمایه‌گذاران، میزان مدیریت مالیات مدیران شرکت‌ها نیز افزایش می‌یابد.نتیجه‌گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که متغیرهای رفتاری سرمایه‌گذاران (رفتار توده‌وار و گرایش احساسی) دارای تأثیر مستقیم و معناداری بر رویکردهای مدیریت مالیات شرکت‌ها هستند. به این صورت که هرچه میزان رفتار توده‌وار و همچنین گرایش‌های احساسی سرمایه‌گذاران بیشتر باشد، میزان فرار، اجتناب و رویکرد جسورانه مالیاتی افزایش می‌یابد. لذا، رفتار سرمایه‌گذاران به عنوان یک عنصر مهم برهم‌زننده نظم بازارهای مالی تأیید شده است. نتایج این تحقیق می‌تواند در بهبود تصمیم‌گیری سیاست‌گذاران و سرمایه‌گذاران برای جهت‌دهی صحیح بازار سهام و مدیریت یکپارچه آن مثمرثمر باشد.

المصادر:

اعتمادی، حسین؛ سپاسی، سحر؛ ساری، محمدعلی (۱۳۹5). چارچوب مفهومی طرح‌ریزی مالیات شرکتی. پژوهش حسابداری، 5(20)، ص61-80.

بشیری منش، نازنین؛ اورادی، جواد (1398). رفتار احساسی سرمایه‌گذاران و مدیریت سود حسابداری. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 9(33)، ص77-99.                                  DOI: 10.22051/JERA.2018.18787.1911

بهارمقدم، مهدی؛ امینی‌نیا، میثم (۱۳۹۳). بررسی رابطه بین تمرکز مالکیت و جسورانه بودن مالیات. پژوهش‌های حسابداری مالی، 6(4)، ص21-139.

پورحیدری، امید؛ سروستانی، امیر (۱۳۹۲). شناسایی و تبیین عوامل مؤثر بر مدیریت مالیات. دانش حسابداری، 4(12)، ص110-89.

حیدرپور، فرزانه؛ تاری وردی، یداله؛ محرابی، مریم (۱۳۹۲). تأثیر گرایش‌های احساسی سرمایه‌گذاران بر بازده سهام. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، ۶(۱۷)، ص1-13.

رهنمای رودپشتی، فریدون؛ دیانتی دیلمی، زهرا؛ فخاری، فاطمه سادات (۱۳۹۰). نرخ مؤثر مالیاتی نقدی معیار سنجش اجتناب مالیاتی یا مدیریت سود افزایشی؟. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 7(29)، ص93-115.

زنجیردار، مجید؛ لیتانی، مجتبی (۱۳۹۷). تاثیر گرایش‌های احساسی سرمایه‌گذاران و میزان استقراض شرکت بر انحراف سرمایه‌گذاری مورد انتظار. دانش سرمایه‌گذاری، 7(27)، ص58-39.

ستایش، محمدحسین؛ شمس‌الدینی، کاظم (۱۳۹۵). بررسی رابطه بین گرایش احساسی سرمایه‌گذاران و قیمت سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. پیشرفت‌های حسابداری، 8(1)، ص۱۲۵-۱۰۳.

سعیدی، علی؛ فرهانیان، سید محمدجواد (۱۳۹۰). رفتار توده‌وار سرمایه‌گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. بورس اوراق بهادار، 4(16)، ص۱98-175.

سعیدی، علی؛ فرهانیان، سید محمدجواد (۱۳۹۴). مبانی اقتصاد و مالی رفتاری. انتشارات بورس.

شمس‌الدینی، کاظم؛ دانشی، وحید؛ سیدی، فاطمه (1397). تأثیر رفتار سرمایه‌گذاران و مدیریت بر بازدهی سهام. دانش حسابداری، 9(33)، ص189-163.

صالحی کلانپایی، سعیده (1396). بررسی تاثیر رفتار سرمایه‌گذاران بر اجتناب مالیاتی شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. در: تبریز: اولین کنفرانس ملی نقش حسابداری، اقتصاد و مدیریت.

عسکری، مهدی؛ حاجی حسن معمار، احسان؛ متین مطلق، مریم (۱۳۹۴). تاثیر گرایش‌های احساسی سرمایه‌گذاران بر جریان نقد آزاد، اقلام تعهدی اختیاری و بازده سهام در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. در: دومین کنفرانس بین‌المللی پژوهش‌های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.

کاویانی‌فرد، هاشم؛ خواجوی، شکرالله؛ عوض‌زاده فتح، فریبرز (1399). تأثیر مؤلفه‌های قدرت مدیرعامل بر سیاست‌های کاهش مالیات. پژوهش‌های حسابداری مالی، 12(44)، ص47-70.

نصیری، سعید؛ کعب عمیر، امیر؛ درسه، سید صابر (1399). تأثیر عدم اطمینان محیطی بر اجتناب از مالیات و فرار مالیاتی در شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. دانش حسابداری و حسابرسی مدیریت، 9(36)، ص41-52.

Ahmad, M. & Wu, Q. (2022). Does Herding Behavior Matter in Investment Management and Perceived Market Efficiency? Evidence From an Emerging Market. Management Decision, 60(8), p.2148-2173. DOI: https://doi.org/10.1108/MD-07-2020-0867

Baker, M. & Wurgler, J. (2006). Investor Sentiment and the Cross Section of Stock Returns. Journal of Finance, 61(4), p.1645-1680. DOI: https://doi.org/10.1111/j.1540-6261.2006.00885.x

Baron, G. & Mocetti S. (2011). Tax Morale and Public Spending Inefficiency. International Taxation Public Finance, 18(6), p.724-749. DOI: https://doi.org/10.1007/s10797-011-9174-z

Coricelli, G., Rusconi, E. & Villeval, M.C. (2014). Tax Evasion and Emotions: An Empirical Test of Reintegrative Shaming Theory. Journal of Economic Psychology, Vol. 40, p.49–61.
DOI: https://doi.org/10.1016/j.joep.2012.12.002

Desai, M.A. & Dharmapala, D. (2006). Corporate Tax Avoidance and HighPowered Incentives. Journal of Financial Economics, 79(1), p.145-179.         
DOI: https://doi.org/10.1016/j.jfineco.2005.02.002

Desai, M.A. & Dharmapala, D. (2009). Corporate Tax Avoidance and Firm Value. The Review of Economics and Statistics, 91(3), p.537-546. DOI: https://doi.org/10.1162/rest.91.3.537

Dyreng, S., Hanlon, M. & Maydew, E. (2008). Long-run corporate tax avoidance. The Accounting Review, 83(1), p.61–82. DOI: https://doi.org/10.2308/accr.2008.83.1.61

Gul, F.A., Khedmati, M. & Shams, S. M.M. (2020). Managerial Acquisitiveness and Corporate Tax Avoidance. Pacific-Basin Finance Journal, Vol. 64. 
DOI: https://doi.org/10.1016/j.pacfin.2018.08.010

Hirshleifer, D. & Teoh, S.H. (2003). Herd Behaviour and Cascading in Capital Markets: A Review and Synthesis. European Financial Management, 9(1), p.25-66.
DOI: https://doi.org/10.1111/1468-036X.00207

Hwang, S. & Salmon, M. (2006). Sentiment and Beta Herding. Financial Econometrics Research Center. Warwick Business School.

Khalil, S. & Sidani, Y. (2020). The Influence of Religiosity on Tax Evasion Attitudes in Lebanon. Journal of International Accounting, Auditing and Taxatio, Vol.40.      
DOI: https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2020.100335

Kurauone, O., Kong, Y., Sun, H., Muzamhindo, S., Famba, T. & Taghizadeh-Hesary, F. (2021). The Effects of International Financial Reporting Standards, Auditing and Legal Enforcement on Tax Evasion: Evidence from 37 African Countries. Global Finance Journal, Vol.4.       
DOI: https://doi.org/10.1016/j.gfj.2020.100561

Li, B., Liu, Z. & Wang, R. (2021). When Dedicated Investors Are Distracted: The Effect of Institutional Monitoring on Corporate Tax Avoidance. Journal of Accounting and Public Policy, 40(6). DOI: https://doi.org/10.1016/j.jaccpubpol.2021.106873

Lin, M.C. (2010). The Effects of Investor Sentiment on Returns and Idiosyncratic Risk in The Japanese Stock Market. International Research Journal of Finance and Economics, Vol.60, p.29-43.

M.Argilés-Bosch, J., Somoza, A., Ravend, D. & García-Blandón, J. (2020). An Empirical Examination of The Influence of E-commerce on Tax avoidance in Europe. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, Vol.41.     
DOI: https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2020.100339

Maciejovsky, B., Schwarzenberger, H. & Kirchler, E. (2011). Rationality vs. Emotions: The Case of Tax Ethics and Compliance. Journal of Business Ethics, No.109, p.339–350.

Manzon, G.B. & Plesko, G.A. (2001). The Relation Between Financial and Tax Reporting Measures of Income. Tax Law Review, Vol.55, p.175-214. DOI: https://dx.doi.org/10.2139/ssrn.264112

Richardson, G. (2008). The Relationship Between Culture and Tax Evasion Across Countries: Additional Evidence and Extensions. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 17(2), p.67-78. DOI: https://doi.org/10.1016/j.intaccaudtax.2008.07.002

Uhde, A. (2021). Tax Avoidance Through Securitizatio. The Quarterly Review of Economics and Finance, Vol.79, p.411-421. DOI: https://doi.org/10.1016/j.qref.2020.07.008

Wen, W., Cui, H. & Ke, Y. (2020). Directors with Foreign Experience and Corporate Tax Avoidance. Journal of Corporate Finance, Vol.62. DOI: https://doi.org/10.1016/j.jcorpfin.2020.101624