شناسایی عوامل و تبیین الگوی رفتار کارآیی بازار سرمایه در ایران

الموضوعات : مطالعات اخلاق و رفتار در حسابداری و حسابرسی

ایمان زارع ¹ (استادیار، گروه حسابداری، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران )
سعید تناسان ² (کارشناسی ارشد، گروه حسابداری، موسسه آموزش عالی پیام، گلپایگان، ایران. )

تاريخ الإرسال : 26 الأحد , جمادى الأولى, 1445 تاريخ التأكيد : 12 الخميس , محرم, 1446 تاريخ الإصدار : 20 الخميس , رجب, 1445

الکلمات المفتاحية: کارایی بازار سرمایه, نظریه داده‌بنیاد, کارایی اطلاعاتی, ایران, بورس, سهامداران, سرمایه‌گذاری.,

ملخص المقالة :

هدف: هدف مطالعه حاضر شناسایی عوامل کلیدی و ارائه الگویی جهت تقویت کارایی بازار سرمایه است.

روش: این پژوهش در گروه تحقیقات کیفی قرار گرفته و در راستای هدف پژوهش، داده‌ها در مصاحبه با 14 نفر از خبرگان بازار سرمایه و اعضای هیئت علمی دانشگاه به صورت مقطعی در سال 1402 بدست آمد. در این مطالعه با استفاده از روش نظریه داده‌بنیاد، اطلاعات به دست آمده تحلیل گردید. ابزار تحقیق در بخش کیفی، مصاحبه عمیق و نیمه ساختاریافته بوده و نمونه پژوهش با استفاده از تركیب روش‌های غیراحتمالی و گلوله برفی انتخاب شدند.

یافته‌ها: زیرساخت‌های قانونی، مشارکت‌کنندگان، سیستم‌های اطلاعاتی بازار، عوامل داخلی، عوامل سیاسی و عوامل اقتصادی به عنوان مقوله‌های محوری شناسایی شدند که الگوی کارایی بازار سرمایه را تبیین می‌کنند. الگو و مفاهیم ارائه شده در پژوهش حاضر باب نوینی در تقویت کارایی بازار سرمایه در کشورهای در حال توسعه ازجمله ایران می‌گشاید و کارایی بازار سرمایه در سطح نیمه قوی در نتیجه پیاده‌سازی آن تحقق خواهد یافت.

نتیجه‌گیری: الگوی ارائه شده در این تحقیق، به مدیران و سیاست‌گذاران سازمان بورس کمک می‌کند تا در راستای حصول کارایی بازار سرمایه از این پژوهش بهره ببرند.

المصادر:

احمدزاده، عزیز؛ یاوری، کاظم؛ عیسائی تفرشی، محمد؛ صالح‌آبادی، علی (1393). تحلیلی بر روش‌های ارزیابی کارایی بازار سرمایه در ایران. تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، ۵(۱۷)، ص1-28.
احمدی نیاسانی، آسیه؛ خردیار، سینا؛ ملکی چوبری، مجتبی (1403). رفتار سهامداران، سرکوب رفتار فرصت‌طلبانه مدیران و کارایی بازار سرمایه مبتنی بر روش رگرسیونی بارون و کنی. دانش سرمایه‌گذاری، 13(51)، ص339-360.
ترکی، لیلا؛ فتحی، سعید؛ محمودی، فرشید (1400). ارزیابی کارایی بازار قراردادهای آتی سکه ایران. پژوهش‌های حسابداری مالی، 13(3)، ص65-88.
جوزبرکند، محمد؛ پناهیان، حسین (1399). ارزیابی کارآیی بازار سرمایه با استفاده از مدل‌های پیشرفته اقتصادسنجی در بورس اوراق بهادار تهران. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 11(43)، ص76-105.
حکمت، هانیه؛ رحمانی، علی؛ ملانظری، مهناز (1401). محدودیت دامنه نوسان و کارایی در حال تحول بازار سرمایه. بورس اوراق بهادار، 15(59)، ص389-408.
حکمت، هانیه؛ رحمانی، علی؛ ملانظری، مهناز؛ موسوی، میرحسین؛ قالیباف اصل، حسن (1399 الف). اطلاعات حسابداری و کارایی بازار سهام در سطح نیمه قوی. پژوهش‌های تجربی حسابداری، 10(2)، ص23-50.
حکمت، هانیه؛ رحمانی، علی؛ ملانظری، میرحسین؛ قالیباف اصل، حسن (1399 ب). مدل‌های ایستا و پویا و ارزیابی کارایی بازار سرمایه شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات مالی، 22(4)، ص495-476.
زارع، ایمان (1401). کیفیت گزارشگری مالی با رویکرد تئوریک و مبتنی بر چارچوب مفهومی جامع: از منظر تئوری ساخت‌یابی تعدیل شده. مطالعات تجربی حسابداری مالی، 19(76)، ص189-219.
سعدی، رضا (1395). بررسی و آزمون کارایی بازار بورس اوراق بهادار تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه شیراز.
سینایی، حسنعلی؛ داودی، عبدالله (1388). بررسی رابطۀ ‏شفاف‏‌سازی اطلاعات مالی و رفتار سرمایه‏گذاران در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات مالی، 11(27)، ص43-60.
صدرآرا، مهرداد؛ رضائی پیته نوئی، یاسر؛ محفوظی، غلامرضا (1401). ارائه مدلی جهت بروزرسانی سیستم‌های نظارتی متناسب با ناهنجاری‌های بازار در بورس اوراق بهادار تهران. بورس اوراق بهادار، 15(58)، ص1-20.
عبدی، مصطفی؛ کردستانی، غلامرضا؛ رضازاده، جواد (1398). طراحی الگوی منسجم گزارشگری پایداری شرکت‌ها. پژوهش‌های حسابداری مالی، 11(4)، ص23-44.
عظیمی، جواد؛ معین‌الدین، محمود؛ ترکمان‌زاده، حسین (1391). ناهنجاری‏های تقویمی و غیرتقویمی، دلایلی بر تضعیف فرضیه‏ بازار کارا. حسابداری و منافع اجتماعی، 4(2)، ص23-37.
فرشادفر، زهرا؛ پروکوپچوک، مارسل (1398). بررسی کارایی پویا در بازار بورس تهران با استفاده از فیلتر کالمن. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 12(42)، ص35-49.
فلاح شمس، میرفیض؛ تیموری شندی، علی (1384). طراحی الگوی پیش‌بینی دستکاری قیمت در بورس اوراق بهادار تهران. دین و ارتباطات، شماره 27، ص115-146.
لک، لیلا؛ صالحی، اله‌کرم؛ بصیرت، مهدی (1398). بررسی کارایی بازار سرمایه در تحلیل اطلاعات اجزای نقدی سود حسابداری. دانش حسابداری مالی، 6(1)، ص239-265.
مرادی، محمد؛ یحیائی، منیره (1399). تدوین الگوی انتخاب حسابرس مستقل در ایران. بررسی‌های حسابداری و حسابرسی، 27(2)، ص258-287.
یعقوب‌نژاد، احمد؛ شیرازی، مریم‌السادات (1387). ارزیابی روند سطح کارایی اطلاعاتی بازار سرمایه ایران با توجه به واکنش سرمایه‌گذاران نسبت به اطلاعات مندرج در صورت‌های مالی. مطالعات مالی، 1(2)، ص45-70.
Abdurakhmanova, G., Shayusupova, N., Irmatova, A. & Rustamov, D. (2020). The role of the digital economy in the development of the human capital market. International Journal of Psychological Rehabilitation, 24(7), p. 8043-8051.
Adam, K., Marcet, A. & Beutel, J. (2017). Stock Price Booms and Expected Capital Gains. American Economic Review, 107(8), p. 2352-2408.
Angelovska, J. (2018). Testing Weak Form of Stock Market Efficiency at the Macedonian Stock Exchange. UTMS Journal of Economics, 9(2), p. 133-144.
Bhatia, V., Das, D. & Kumar, S.B. (2020). Hedging effectiveness of precious metals across frequencies: evidence from Wavelet based Dynamic Conditional Correlation analysis. Physica A: Statistical Mechanics and its Applications, 541, p.123-147.
Black, B.S. & Gilson, R.J. (1998). Venture capital and the structure of capital markets: banks versus stock markets. Journal of financial economics, 47(3), p. 243-277.
Cho, P. & Kim, K. )2022.( Global Collective Dynamics of Financial Market Efficiency Using Attention Entropy with Hierarchical Clustering. Fractal Fract, 6(10), p. 562-579.
Goldstein, I. & Yang, L. (2015). Information diversity and complementarities in trading and information acquisition. Journal of Finance, 70, p. 1723-1765.
Han, M., Jackson, A.B. & Monroe, G.S. (2020). Earnings Disaggregation and Market Efficiency. http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3711802
Han, X., Xia, X., Zhao, M., Xu, K. & Li, X. (2020). Synergistic effects between financial development and improvements in new-type urbanization: Evidence from China. Emerging Markets Finance and Trade, 56(9), p. 2055-2072.
Li, X. & Zhu, W. (2016). Short- Sales and price crash risk: evidence from an emerging market. Economics letters, 144, p. 22-24
Lobão, J. (2024). Efficiency and price clustering in Islamic stocks: evidence from three Asian countries. Journal of Islamic Accounting and Business Research, 15(1), p. 136-152.
Obstfeld, M. (1998). The global capital market: benefactor or menace? Journal of economic perspectives, 12(4), p. 9-30.
Pereira da Silva, P. (2022). Market efficiency and the capacity of stock prices to track a firm's future profitability. Borsa Istanbul Review, 22(3), p. 452-464.
Quader, M. & Taylor, K. (2018). Corporate efficiency, credit status and investment. Eur. J. Finance, 24(6), p. 439-457.
Raza, M.W., Said, B. & Elshahat, A. (2023). Covid-19 and informational efficiency in Asian emerging markets: a comparative study of conventional and Shariah-compliant stocks. International Journal of Islamic and Middle Eastern Finance and Management, 16(3), p. 576-592.
Stiglitz, J.E. (2000). Capital market liberalization, economic growth, and instability. World development, 28(6), p. 1075-1086.
Strauss, A. & Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory (2 Nd Ed.). Sage Publications, Thousand Oaks, CA, USA.
TAN, S.L. (2022). Bank, Stock Market Efficiency and Economic Growth: Panel Data Evidence from ASEAN-5, Asia-5 and OECD-7 Countries. Singapore Economic Review Conference (SERC). Research Collection School of Economics, p. 143-161.
Zahid, R.A. & Simga‐Mugan, C. (2024). The impact of International Financial Reporting Standards adoption on the integration of capital markets. International Journal of Finance & Economics, 29(1), p. 229-250.