بررسی مینیمالیسم و مؤلّفههای آن در تذکرۀ الاولیاء عطار نیشابوری
الموضوعات :
حسین آریان
1
,
فریبا همتی
2
,
زکیه رشیدآبادی
3
1 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی زنجان
2 - مدرس دانشگاه فرهنگیان
3 - دکترای زبان و ادبیات فارسی،مدرس دانشگاه فرهنگیان پردیس شهید هاشمی نژاد مشهد،ایران.
تاريخ الإرسال : 02 الجمعة , محرم, 1439
تاريخ التأكيد : 02 الجمعة , محرم, 1439
تاريخ الإصدار : 01 الأربعاء , ذو الحجة, 1438
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
مینیمالیسم یا کمینهگراییگونهای نو در داستان است که بر حذف عناصر غیرضروری و ایجاز بیش از حد تأکید دارد و همین عامل، سبب سادگی و دوری از پیچیدگی در داستانها میشود. اگرچه اینگونه در ادب غرب پدیدهای نوظهور است، ولی نمونههای آن در آثار کهن ایرانی به وفور یافت میشود. تذکرهالاولیاء عطار نیشابوری شاعر قرن هفتم هجری از این دسته از آثار است. برهمین مبنا نگارندۀ پژوهش حاضر برآن است با بررسی مینیمالیسم در اثر یاد شده، میزان مؤلّفههای آن را تحلیل نمایند. برای رسیدن به این منظور، پس از بررسی کتاب تذکرهالاولیا و استخراج حکایات و داستانهای کوتاه مینیمالیستی، ویژگیهای مختلف آن بررسی و تحلیل شد. این پژوهش که به شیوۀ کتابخانهای و بر مبنای توصیف و تحلیل انجام گرفته، این نتایج را در برداشته که حکایتهای کوتاه تذکرهالاولیاء با توجه به برخورداری از حجم کم، سادگی زبان، پیرنگ ساده، گفتگو، شخصیّتهای محدود و محدودیت صحنهپردازی در زمرۀ داستانهای مینیمالیستی قرار میگیرد و عطار در این زمینه بسیار موفّق و الگویی برای دیگر نویسندگان بوده است.
المصادر:
ابراهیمی، نادر، صوفیانهها و عارفانهها، تهران: حوزۀ هنری سازمان تبلیغات اسلامی، 1377.
بارت، جان، چند کلمه دربارۀ مینیمالیسم، ترجمۀ مریم نبوینژاد، فصلنامۀ زنده رود، شمارۀ 14، 15، 16، صص ،1375.
بهار، محمّدتـقی، سبک شناسی(دوره 3 جلدی)، تهران: انتشارات امیرکبیر،1373.
پارسا، سید احمد، مینیمالیسم و ادب پارسی، مجلۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه باهنر کرمان، شمارۀ 20، صص27-48، 1385.
پاینده، حسین، داستانک و توانایی آن در نقد فرهنگ/دموکراسی و نقد ادبی، تهران: نیلوفر، 1385.
تافلر، آلوین، موج سوم، ترجمۀ شهیندخت خوارزمی، تهران: مترجم، 1371.
جزینی، محمدجواد، ریختشناسی داستانهای مینیمالیستی، ماهنامه کارنامه، دورۀ 1، شماره 6، 1378.
چاپمن، وندی ماری، «شیوه‌های مینیمالیستی در آثار ریموند کارور و سوزان وگا»، ترجمۀ پویا قربانی، جشن کتاب، شماره 3، 1382.
چیتیک، ویلیام، درآمدی به تصوّف، ترجمۀ محمّدرضا رجبی، چاپ دوّم، تهران: انتشارات دانـشگاه ادیـان و مذاهب، 1388.
رضی، احمد و سهیلا روستا، کمینهگرایی در داستاننویسی معاصر، مجلّۀ متنشناسی ادب فارسی، دورة 45، شماره 3، صص 77-90، 1388.
روزبه، محمدرضا، ادبیّات معاصر ایران (نثر)، تهران: روزگار، 1388 .
رید، یان، داستان کوتاه، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران: نشر مرکز، 1389.
زرّینکوب، عبدالحسین، با کاروان حلّه، تهران: انتشارات علمی، 1388.
14. شکری، فدوی، واقعگرایی در ادبیّات داستانی معاصر ایران، تهران: انتشارات نگاه، 1376ش.
عبداللّهیان، حمید، داستان بیت؛ یک قالب داستانی تازه، مجلّه پژوهشهای ادبی، بهار، شمارۀ 15،صص 111- 124، 1386.
عطار نیشابوری، شیخ فریدالدّین محمد بن ابراهیم، تذکرةالاولیاء (دو جلدی)، تصحیح رینولد الن نیکلسون، لیدنِ هلند: مطبعه بریل، 1907م.
گوهرین، کاوه، داستان دوستان، تهران: انتشارات طرح نو، 1389.
مستور، مصطفی، مبانی داستان کوتاه، تهران: مرکز، 1379.
موحد، ضیاء، سعدی، تهران: انتشارات طرح نو، 1373.
میرصادقی، جمال و ذوالقدر، میمنت (ذوالقدر)، واژهنامۀ هنر داستاننویسی، تهران: کتاب مهناز، 1377.
میرصادقی، جمال، عناصر داستان، تهران: نشر سخن، 1390.
_||_
