آموزه های سیاسی در مدایح سنایی
الموضوعات :
مریم محمدزاده
1
1 - گروه زبان و ادبیّات فارسی، واحد اهر، دانشگاه آزاد اسلامی، اهر، ایران
تاريخ الإرسال : 24 الإثنين , شعبان, 1440
تاريخ التأكيد : 24 الإثنين , شعبان, 1440
تاريخ الإصدار : 15 السبت , ربيع الثاني, 1440
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
پیشگامی سنایی در موضوعات مختلف شعری همانند وارد کردن مفاهیم عرفانی به شعر فارسی ، بنیانگذاری پایه های شعر انتقادی و اجتماعی و ابداع غزل قلندری امری مسلّم و شناخته شده است. آنچه کمتر بدان پرداخته شده، اشعار مدحی سنایی و مبدع بودن وی در مدایح تعلیمی و ارائة آموزه های سیاسی است که از یک سو تأثیر ژرفی بر سعدی و مدیحه های او گذاشته و از سوی دیگر ناشناخته ماندن آن سبب تردید در حقیقت بیداری شاعر شده است؛ از این رو، نوشتار حاضر، با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بررسی انواع گوناگون اشعار مدحی سنایی، به معرفی این آموزه های سیاسی پرداخته و نشان می دهد که سنایی در قالب تمثیل و بیان حکایت هایی از ازمنة گذشته، داروی نصیحت را در لوای مدح و ستایش به جان حاکمان ریخته و آنها را به اجرای عدالت، دقت در انتخاب دولتمردان، برخورد با کارگزاران جورپیشه و ... ترغیب می کند و از ریختن خون بی گناهان برحذر می دارد.
المصادر:
ابنالاثیر، عزالدین ابیالحسن علی،1353، الکاملفیالتاریخ، ترجمة ابوالقاسمحالت، ج17و 19، تهران: علمی.
اقبال، عباس،1338، وزارت در عهد سلاطین بزرگ سلجوقی، به کوشش محمّدتقی دانشپژوه و یحیی ذکاء، تهران: دانشگاه.
باسورت، ادموند کلیفورد، 1372، تاریخ غزنویان، ترجمة حسن انوشه، تهران: امیرکبیر.
برتلس، آی، 1346، ناصر خسرو و اسماعیلیان، ترجمة آرینپور، انتشارات بنیاد فرهنگ.
حدیدی، خلیل، حمیدثنایی،1392، تأمّلی بر تعالیم اخلاقی شعرسنایی، فصلنامة تحقیقات تعلیمی و غنایی زبان و ادب فارسی، پیاپی 16، صص 109- 97.
حمیدی، محسن، 1379، بیم و امید، رویکرد سیاسی در ادبیات، تهران: سفیر.
خواندمیر، غیاثالدین بن همامالدین، 1362، تاریخ حبیبالسیر فی اخبار افراد بشر، زیر نظر محمّد دبیر سیاقی، تهران: خیام.
درگاهی، محمود،1373، طلایه‌دار طریقت، چاپ اول، تهران: مؤسسه فرهنگی و انتشارات ستارگان.
زرین کوب، عبدالحسین،1379، با کاروان حله، چاپ دوازدهم، تهران: انتشارات علمی.
سنایی، مجدودبنآدم؛ 1366، دیوان اشعارسنایی، تصحیح مدرسرضوی، چاپ سوم، بی‌جا: کتابخانه سنایی
ــــــــــ،1375، دیوان حکیمسنایی، براساس معتبرترین نسخه‌ها؛ مقدمه به قلم استاد فروزانفر؛ تهران: نگاه.
ــــــــــ؛1377، حدیقه الحقیقه، تصحیح مدرس رضوی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات دانشگاه تهران .
شبانکارهای، محمّدبن علی، 1381، مجمعالانساب، به تصحیح میرهاشم محدث، تهران: امیرکبیر.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا؛ 1376؛ تازیانه‌های سلوک؛ چاپ دوم، تهران: انتشارات آگاه .
شهیدی، سید جعفر؛ 1369؛ مدیحههای سنایی(ذکر جمیل سعدی)؛ ج2، سازمان چاپ و انتشارات فرهنگ و ارشاد اسلامی.
طغیانی، اسحاق، مریم حیدری،1391، جنبههای تعلیمی مثنوی حدیقه، پژوهشنامة ادبیات تعلیمی، سال چهارم، شمارة 15، صص 24- 1.
فرشته، ملامحمّد قاسم هندوشاه، بیتا، تاریخ فرشته، لکهنو(هندوستان)، بینا.
قاری،محمّدرضا، محسنعامریشهرایی،1393، تجلی مضامین تعلیمی- اخلاقی در قصاید سنایی، پژوهشنامة ادبیات تعلیمی، سال ششم، شمارة 22، صص 148- 127.
مستوفی، حمدالله بن اب بکر، 1364، تاریخ گزیده، به اهتمام عبدالحسین نوائی، تهران: امیرکبیر.
مشتاقمهر، رحمان، مریممحمّدزاده، 1386، سنایی و نقدسیاسی، پژوهشنامة ادبیات غنایی، سال پنجم، صص 122-97.
مدرسی، فاطمه،1377، سیری در آثار و اندیشههای حکیم سنایی؛ مجله دانشکدة ادبیات و علومانسانی دانشگاه تهران، تابستان و پاییز .
محمّدزاده، مریم، رحمان مشتاقمهر، 1388، گونههای بیان شعر سیاسی تا اوایل قرن هفتم، فصلنامة ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد، شمارة22،صص 42-20.
منوچهری، عباس، یدالله هنری، 1393، دلالتهای سیاسی اندیشة سنایی، مطالعات تاریخ اسلام، سال ششم، شمارة 22، صص 153- 124.
منهاج سراج، 1363، طبقات ناصری، به تصحیح و مقابله و تحشیة عبدالحی حبیبی، ج1، تهران: دنیای کتاب
هاشمیان، لیلا، کمال رضاییشعبان، 1392، بررسی مباحث تعلیمی سنایی در مثنوی تحریمهالقلم، عرفانیات در ادب فارسی، دورة 5، شمارة 17، صص 118-103.
_||_
