ویرانه نشین مینوی خجستگی و گجستگی جغد در آثار سرآمدان سبک های مختلف شعر فارسی
الموضوعات :
نعیمه متوسلی
1
,
مرضیه ندافی
2
1 - مدرس، دانشگاه آزاد اسلامیواحد دشتستان، برازجان، ایران.
2 - مدرس، مرکز آموزش عالی، واحد استهبان، استهبان، ایران.
تاريخ الإرسال : 03 الأحد , ذو الحجة, 1437
تاريخ التأكيد : 03 الأحد , ذو الحجة, 1437
تاريخ الإصدار : 11 السبت , جمادى الأولى, 1437
الکلمات المفتاحية:
ملخص المقالة :
فرهنگ هر ملتی از مجموعهای باورها و اعتقادات شکل گرفته است که به مرور زمان پدید آمده و یا از فرهنگ‌ها و ملل دیگر وام گرفته شدهاند. در باورهای مردم ایران نیز به تبع دیگر ملل جهان، اعتقاداتی وجود دارند که یا ریشه در فرهنگ اصیل ایرانی دارند و یا بر اثر تداخل اعتقادات ملل مختلف با فرهنگ ایرانی به وجود آمدهاند. کشور ایران در سه دورهی زمانی مختلف، مورد هجوم بیگانگان قرار گرفته و علاوه بر ویرانیها و تلفات مادی و جانی بسیار، از لحاظ فرهنگی نیز تحت تأثیر بوده به طوری که بسیاری از اعتقادات ملل مهاجم، در فرهنگ نژادهی ایرانی وارد شده است. یکی از باورهای غیر ایرانی، اعتقاد به نحوست جغد و منفور شدن این پرندهی زیباست که در فرهنگ اصیل ایرانی، نه تنها گجسته نیست، بلکه مینوی هم هست. در این پژوهش، پس از بیان مختصری در مورد فرهنگ ایرانی و فرهنگ های دخیل و نحوهی ورود آنها در میان باورهای مردم ایران، به جغد و خجستگی و گجستگی باورهای مرتبط با این پرنده پرداخته شده و تأثیر این باورها در شاهنامه‌ی فردوسی، دیوان خاقانی، خمسه‌ی نظامی، کلیات سعدی و دیوان صائب، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است و در پایان، نتیجه‌ی این پژوهش، رسیدن به اصل و ریشهی اعتقاد ایرانی نسبت به خجستگی این پرنده و میزان تأثیر فرهنگ های دخیل است.
المصادر:
اسدی توسی، ابونصر علی بن احمد، (1365)، لغت فرس، تهران: خوارزمی.
اعلم، هوشنگ، (1377)، دانشنامهی جهان اسلام (مدخل بوم)، زیر نظر: غلام علی حداد عادل، چ: اول، تهران: بنیاد دایره المعارف اسلامی.
خاقانی شروانی، افضل الدین بدیل بن علی، (1379)، دیوان، با مقدمه، بدیعالزمان فروزانفر، به اهتمام: جهانگیر منصور، چ: اول، تهران: گل آرا.
زمردی، حمیرا، (1392)، نقد تطبیقی ادیان و اساطیر در شاه نامه فردوسی، خمسه‌ی نظامی و منطق الطیر، چ: سوم، تهران: زوار.
ژینیو، فیلیپ، (1372)، ارداویراف نامه، ترجمه و تحقیق: ژاله آموزگار، تهران: شرکت انتشارات معین ،انجمن ایران شناسی فرانسه.
سامی، علی، (1342)، تمدن ساسانی، شیراز: سمت.
سعدی شیرازی، شیخ مصلح الدین، (1377)، کلیات سعدی، بر اساس نسخهی محمدعلی فروغی، تصحیح، مقدمه و تعلیقات: کمال اجتماعی خجندی، چ: اول، تهران: سخن.
سلطانی، سیما، (1389)، «جغد در گذر روزگاران»، بخارا، تهران، ش 75، 393 – 373.
صائب تبریزی، میرزا محمدعلی، (1333)، کلیات صائب تبریزی، مقدمه و شرح حال: به قلم امیری فیروزکوهی، تهران: خیام.
صائب تبریزی، میرزا محمدعلی، (1391)، دیوان، به کوشش محمد قهرمان، تهران: علمی و فرهنگی، دوره 7 جلدی، ششم.
صائب تبریزی، میرزا محمدعلی، (1392)، دیوان، به اهتمام: جهانگیر منصور، تهران: نگاه، چ: هفتم
عبداللهی، منیژه، (1381)، فرهنگ نامه جانوران در ادب فارسی (بر پایهی واژه شناسی، اساطیر، باورها، زیبایی شناسی و ...)، چ: نخست، تهران: پژوهنده.
عفیفی، رحیم، (1383)، اساطیر و فرهنگ ایرانی در نوشتههای پهلوی، چ: دوم، تهران: توس.
فردوسی، ابوالقاسم حسن، (1383)، شاه نامه، بر اساس نسخهی نه جلدی چاپ مسکو/ زیر نظر ی. ا. برتلس، دورهی دو جلدی، چ: سوم، تهران: ققنوس.
فرنبغ دادگی، (1369)، بندهشن، گزارنده: مهرداد بهار، چ: اول، تهران: توس.
قلی زاده، خسرو، (1392)، دانشنامه اساطیری جانوران و اصطلاحات وابسته، تهران: پارسه.
کزازی، میر جلال الدین، (1386)، نامهی باستان: ویرایش و گزارش شاه نامه فردوسی، ج: هشتم، چ: اول، تهران: سمت.
نامه تنسر به گشنسب، (1354)، تصحیح: مجتبی مینوی، چ: اول، تهران: خوارزمی.
نظامیعروضی سمرقندی، احمد بن عمر، (1388)، چهار مقاله، تصحیح: علامه محمد قزوینی، تعلیقات: دکتر محمد معین، چ: اول، تهران: زوار.
نظامیگنجوی، الیاس بن یوسف، (1388)، شرفنامه، تصحیح و حواشی: حسن وحید دستگردی، چ: دوم، تهران: زوار.
نظامیگنجوی، الیاس بن یوسف، (1388)، مخزن الاسرار، تصحیح و حواشی: حسن وحید دستگردی، چ: دوم، تهران: زوار.
نظامیگنجوی، الیاس بن یوسف، (1388)، خسرو و شیرین، تصحیح و حواشی: حسن وحید دستگردی، چ: دوم، تهران: زوار.
نظامیگنجوی، الیاس بن یوسف، (1389)، هفت پیکر، تصحیح و حواشی: حسن وحید دستگردی، چ: دوم، تهران: زوار.
یاحقی، محمد جعفر، (1386)، فرهنگ اساطیر و داستان وارهها در ادبیات فارسی، چ: چهارم، تهران: فرهنگ معاصر.
_||_
